Sauna: is het ook gezond?

De sauna is populair. Steeds meer mensen maken gebruik van de sauna en zoeken de verkwikkende warmte op. Overal in het land zijn saunacomplexen en wellness-centra verschenen en deze mogen zich verheugen met een uitgebreide bezoekersschare. Maar de grote vraag is natuurlijk: is een saunabezoek eigenlijk wel gezond?

Sauna populair

De sauna is aan een opmars bezig. In veel steden en dorpen is een saunacomplex te vinden, soms zelfs meer dan één. Veel mensen brengen hier een sauna-bezoek, de één een paar keer per jaar, een ander komt er vaker. Er zijn zelfs mensen die meerdere keren per week zich zwetend in de hitte neerleggen.

Gezonde sfeer in de sauna

Het sauna-complex ademt een sfeer van rust en gezondheid. Soms lopen in witte uniformen geklede masseurs door de rustruimtes om cliënten op te halen, die bij hen afspraken hadden gemaakt. Ook dit geüniformeerde vertoon draagt bij aan de sfeer van 'gezond bezig zijn'.
De vraag is natuurlijk: is de sauna werkelijk gezond? Hoe kan het zweten of stomen bijdragen aan een gezond lijf?

Hart en bloedvaten

Een saunarondje kenmerkt zich door drie fasen: opwarmen, afkoelen en een rustperiode. Door de extreme hitte in de sauna wordt het lichaam in een soort 'turbo-stand' gezet. Het lijf moet de strijd aangaan met de hitte, en doet dit door het aantal hartslagen en de capaciteit van het hart te verhogen. Hart en hersenen worden hierdoor beter doorbloed. Omdat de bloedvaten verwijd zijn en er meer vocht moet worden afgevoerd, zal het bloed ook beter kunnen doorstromen. Dit alles vermindert de kans op hartinfarcten.

Luchtwegen

Door de verhoogde doorbloeding worden ook de slijmvliezen van de luchtwegen gestimuleerd. Door de warmte ontspannen de ademhalingsspieren zich, luchtpijpen verwijden en de longblaasjes worden beter van zuurstofrijk bloed voorzien. De luchtwegen worden vrijer en de ademhaling wordt gemakkelijker. Dat is vooral prettig voor mensen met ademhalingsproblemen.

Verbetering afweersysteem

Als het weefsel beter doorbloed wordt, zal ook het afweersysteem van het lichaam op die plaatsen beter zijn werk kunnen doen. Virussen krijgen daardoor minder kans.
Gebruik de sauna niet als geneesmiddel: als je al verkouden bent zal de sauna niet meer helpen. Beter nog: met koorts kun je er beter wegblijven, omdat het lijf het dan al zwaar genoeg heeft met de hitte van de sauna.
Om je afweersysteem op peil te houden, is dus een regelmatig bezoek aan de sauna aan te raden.

Ontgiften

Het lichaam is één grote chemische fabriek. Voedingsstoffen en zuurstof worden door het bloed constant naar de lichaamscellen gebracht, en afvalstoffen worden afgevoerd. Doordat de transpiratie wordt gestimuleerd om het lichaam te kunnen koelen, wordt uit al het celweefsel vocht gehaald. Met dit vocht worden automatisch ook opgeslagen afvalstoffen meegevoerd. Door de betere doorbloeding kan het bloed deze stoffen ook gemakkelijker afvoeren.
Je zult merken dat je na een saunabezoek ook vaak nog even de toilet moet bezoeken, hiermee wordt afvalmateriaal afgevoerd dat nog niet via transpiratie uitgezweet is.

Spieren

Het lichaam heeft het druk met afvoeren van warmte. Om dat goed te doen wordt de spierarbeid zoveel mogelijk gestopt. Ofwel: je kunt je heerlijk ontspannen.

Denken en concentreren

Het zenuwstelsel en het hormoonstelsel worden beide geregeld door de hypothalamus, die samenwerkt met de hypofyse. Bij extreme warmte of kou zorgt de hypofyse voor de aanmaak van glycocorticoïde, waaronder ook cortisol. Dit hormoon remt de gevoeligheid voor allergieën af.
Daarnaast zorgt het dat de lever vetten en eiwitten in het bloed omzet in bloedsuikers. Dat alles levert weer nieuwe energie, niet alleen voor de spieren maar ook voor de hersenen.
De cortisolconcentratie in het bloed wordt geregeld door ACTH, eigenlijk een natuurlijk dopingmiddel. Je bent extra oplettend en geconcentreerd. Vooral na de afkoelingsfase zul je dat merken.

Sfeer en gevoel

Niet alleen cortisol wordt aangemaakt, maar ook andere hormonen, zoals adrenaline en noradrenaline. Hierdoor krijg je nog meer energie. Bovendien zorgt de combinatie van al deze hormonen en ACTH dat je je ook nog eens gelukkiger voelt.

Afslanken

Als je je voor je de saunacabine ingaat weegt, en meteen erna wéér, dan zul je zien dat je misschien al een pondje gewicht kwijt bent. Helaas is de sauna niet het antwoord op overgewicht of het alternatief voor allerlei dieetprogramma's. Het gewicht dat je kwijt bent is vooral vocht, en dat vul je snel weer aan.

Ja of nee?

Zoals je hebt gezien is het in de meeste gevallen gezond en heel prettig om van de sauna gebruik te maken. Gezond voor je lichaam, maar ook voor je geest.
Toch kunnen er omstandigheden zijn waaronder het, al of niet tijdelijk, beter is om de sauna maar te laten. Dat is zo, als er sprake is van bijvoorbeeld koorts, warmteallergie, griep, open tuberculose, epilepsie, etc. Zoals je ziet is het soms beter voor ánderen als je de sauna laat...
Ook heel jonge kinderen, baby's die nog geen anderhalf jaar oud zijn, mogen niet naar de sauna. Op die jonge leeftijd kan het lichaam de eigen warmte nog niet goed reguleren.

Twijfel je of het in jouw geval goed is om naar de sauna te gaan, vraag dit dan altijd bij je huisarts na.