Spijkerbroek (jeans)

Een spijkerbroek is een van de populairste kledingstukken. Alleen al in Nederland vliegen er per jaar zo'n 15 miljoen stuks over de toonbank. Een spijkerbroek wordt gemaakt van een ijzersterke stof, denim genaamd, en heeft meestal een blauwe kleur.

Geschiedenis

Een beroemd spijkerbroekenmerk is Levi's. Die naam komt van de ontwerper Levi Strauss. Hij emigreerde in 1847 vanuit Duitsland naar New York. Daar ging hij als koopman aan de slag. Later, in 1853 verhuisde hij naar San Fransisco. Hij opende daar een ‘dry good’ winkel, Levi Strauss & Co genaamd, en verkocht er blauwe broeken van een ijzersterk katoen: denim. Doordat de broek zo sterk was viel hij vooral bij mijnwerkers in de smaak. In 1872 stuurde Jacob Davis, een kleermaker, een brief naar Strauss waarin hij het idee opperde om de zakken van de spijkerbroek te verstevigen met klinknageltjes, de spijkertjes. Hier is de naam spijkerboek ook van afgeleid. Davis wilde patent aanvragen voor zijn idee maar daarvoor moest hij 68 dollar betalen. Omdat hij dit geld niet had vroeg hij Strauss om steun. Davis en Strauss werden bedrijfspartners en in 1873 vroegen ze patent aan op de door hun gemaakte broek: de blauwe broek met klinknageltjes. Hiermee was de eerste spijkerbroek een feit.

De eerste spijkerbroeken, de zogenoemde ‘taille overalls’, waren echte werkbroeken. Ze werden daarom vooral gebruikt door mijnwerkers, cowboys, boeren en spoorwegarbeiders. De broek had verschillende zakken en bretels en werd erg populair. Binnen een korte tijd liep half Amerika er in rond. In 1886 verscheen er een etiket op de broeken: het bekende etiket met de twee paarden die een Levi's stuk proberen te trekken. Rond 1890 kregen de broeken een speciaal nummer: 501. Zo wordt de populaire ‘vijf zakken broek’ genoemd tot de dag van vandaag. De broek heeft namelijk vijf zakken: twee achter, twee aan de zijkant en een centenzakje in de rechterzijzak. Omdat in 1891 het patent op de broeken was verlopen was het mogelijk om de broek na te gaan maken. Hierdoor gingen veel fabrikanten aan de slag en ontwierpen velen hun eigen spijkerbroek.

Na de Tweede Wereldoorlog liepen veel mensen in de spijkerbroek rond. In 1958 liep 90 procent van de jongeren in de jeans overal rond, behalve in bed en in de kerk. De broek was enorm populair. In Nederland kwam die populariteit later op gang. Pas in de jaren ‘50 kwam de spijkerbroek naar Nederland. In het begin waren het vooral mannen die de spijkerbroek aanschaften. Voor vrouwen waren er speciale spijkerbroeken met een rits aan de zijkant. In de jaren ‘60 werd de spijkerbroek pas echt populair en de zogenoemde ‘hippies’ droegen de jeans met allerlei kleurtjes, kralen en andere versieringen erin. Vanaf die tijd is de spijkerbroek ook met de tijd meegegaan. Als wijde pijpen bijvoorbeeld hip waren, dan lagen de winkels vol met spijkerbroeken die hier aan voldeden. Ondanks dat, verkoopt de originele spijkerbroek nog steeds het beste.

In 2003 was het precies 150 jaar geleden dat Levi Strauss en Jacob Davis de spijkerbroek uitvonden. Hun merk maakt nog steeds de meeste spijkerbroeken ter wereld.

Denim

De sterke stof die voor spijkerbroeken wordt gebruikt, denim, zorgt ervoor dat een spijkerbroek lang mee gaat. Het woord denim is waarschijnlijk afgeleid van de naam 'Serge de Nimes' een weefsel uit de Franse stad Nimes. Het vreemde hieraan is wel dat serge de Nimes van zijde en wol werd gemaakt, terwijl denim altijd van katoen is.

Stonewash

Tegenwoordig dragen veel spijkerbroekdragers een versleten, gerafelde jeans. In 1978 bedacht iemand een manier om de broek er zo bleek mogelijk uit te laten zien: het zogenoemde stonewash. Spijkerbroeken werden hierbij niet met gewoon wasmiddel gewassen, maar met brokken ruwe puinsteen. Om 130 spijkerbroeken te ‘bleken’ was maar liefst 150 kilo puinsteen en 680 liter water nodig. Er werd geklaagd en mensen vonden het belachelijk dat er zoveel water werd gebruikt voor zo weinig spijkerbroeken. Tegenwoordig gebeurt alles milieuvriendelijker: een enzym uit schimmels af bacteriën (cellulase) breekt de buitenkant van de katoenvezels af. Hierdoor ontstaat er een oude en versleten uitziende spijkerbroek.