Risico's griepvaccinatie Mexicaanse griep

De bijwerkingen en de reactie op de griepvaccinatie tegen de Mexicaanse griep (varkensgriep) zijn over het algemeen heftiger dan de reactie en bijwerkingen op de gewone jaarlijkse griepvaccinatie. Aan het nieuwe vaccin zijn adjuvans toegevoegd die de houdbaarheid vergroten, waaronder Thiomersal, dat in het lichaam afgebroken wordt tot ethylkwik. Thiomersal wordt al jaren in vele vaccin gebruikt en is dus niet nieuw. Sommige artsen menen dat het middel erger is dan de kwaal maar dat lijkt mee te vallen. De kritiek op het griepvaccin tegen de Mexicaanse griep wordt steeds groter, met name toen er in Zweden vier mensen als gevolg van de vaccinatie zouden zijn overleden. Het betrof ouderen die al een verzwakte gezondheid hadden en waarvan men niet kan weten of zij anders ook zouden zijn overleden. Lang niet alle medici zijn echter overtuigd dat dit een veilig vaccin is en ook steeds meer burgers twijfelen aan de veiligheid van het vaccin. Waar komt deze ongerustheid vandaan en is de bezorgdheid terecht? Er zijn twee vaccins tegen Mexicaanse griep gefabriceerd, door twee afzonderlijke farmaceutische fabrikanten.

• Glaxo-Smith-Kline fabriceerde het vaccin Pandemrix (bevat 10,69 milligram squaleen)
• Novartis fabriceerde Focetria (bevat 9,75 mg squaleen)

Beide vaccins bevatten de 'omstreden' stof squaleen, wat het afweersysteem prikkelt om sneller antistoffen aan te maken. De bijwerkingen van het vaccin tegen Mexicaanse griep variëren van mild tot heftig. Alleen de verschijnselen op lange termijn zijn niet geheel bekend, maar het vaccin wordt over het algemeen heel goed verdragen.

Bijwerkingen griepvacccinatie Mexicaanse griep

Milde bijwerkingen:

• Pijn op de plek waar de vaccinatie is geïnjecteerd (mild)
• Roodheid, zwelling, lichte jeuk, irritatie op de arm (mild)
• Matige pijn in de arm waar de vaccinatie is gegeven(mild)

Ernstige bijwerkingen (regelmatig, weinig, of zeldzaam):

• Koorts (heftige reactie) Moet bij (huis)arts gemeld worden
• Extreme pijn in arm (heftige reactie) Moet bij (huis)arts gemeld worden
• Moeheid (indien ernstige vermoeidheid kan het een heftige reactie zijn) Overleg met (huis)arts
• Rillerigheid (heftige reactie) Moet aan (huis)arts gemeld worden
• Beven (heftige reactie) Moet aan (huis)arts gemeld worden
• Benauwdheid (zeldzame heftige reactie die kan wijzen op allergie, moet met spoed gemeld worden aan (huis)arts)
• Toenemende klachten in plaats van afnemende (heftige reactie) altijd met arts overleggen
• Shock (zeer heftige (allergische) reactie waarbij een levensbedreigende situatie ontstaat, gepaard gaande met benauwdheid en of wegraken) Direct (huis)arts contacten of 112 bellen
• Beschadigingen aan hersenweefsel (zeer zeldzaam)

De heftige reacties zijn zeer zeldzaam en ernstige reacties kunnen in principe bij elke vaccinatie voorkomen, maar dit zijn zeldzame reacties.

Bijwerkingen Mexicaanse griepvaccin op lange termijn

Het probleem met het Mexicaanse griepvaccin is eigenlijk dat de bijwerkingen op lange termijn nog niet bekend zijn. Het vaccin is met grote haast gefabriceerd. Dat is begrijpelijk omdat het virus een nieuw en agressief griepvirus betreft/betrof waar nog geen vaccin voor was. De vaccins die ontwikkeld zijn bevatten onder andere Squaleen en Thiomersal. Thiomersal is een conserveringsmiddel om te voorkomen dat de vaccins bederven, dat in het lichaam afgebroken wordt tot (zeer kleine hoeveelheden) ethylkwik. Dit conserveringsmiddel wordt al jaren gebruikt, ook in andere vaccins. Voormalig huisarts en bedrijfsarts J. Koetsier legde in een uitzending van Netwerk uit dat hij van mening is dat de overheid de burgers onvoldoende en vooral ook te eenzijdig geïnformeerd heeft over de bijwerkingen. Dit heeft veel onrust veroorzaakt, maar niet geheel onterecht. Koetsier legt uit dat hij niet tegen vaccinatie is, maar voor duidelijke voorlichting. De stof Squaleen geeft een sterke prikkel af aan het immuunsysteem, maar in zeldzame gevallen zo sterk dat het immuunsysteem het eigen zenuwweefsel gaat afstoten, met verlammingsziektes tot gevolg. Dit is dus zeer zeldzaam. Er kan mogelijk hersenschade optreden, wat echter zeldzaam voorkomt. Koetsier vindt dat de overheid hier meer ruchtbaarheid aan zou moeten geven zodat ons niet een te eenzijdig en een te rooskleurig beeld van het vaccin tegen de Mexicaanse griep wordt voorgehouden.

Een vaccin biedt slecht 40% bescherming

Veel burgers zijn bijvoorbeeld niet op de hoogte dat het vaccin slechts voor 40% bescherming biedt tegen de Mexicaanse griep. Na twee vaccins is men voor ongeveer 80% beschermd. Volgens Koetsier verstrekt het RIVM beperkte informatie met betrekking tot de effecten op lange termijn en over de risico's. In de bijsluiter van de vaccins staan in zeer kleine lettertjes de mogelijke bijwerkingen ernstige opgenomen. Microbioloog L. van der Zeijst, werkzaam bij het LUMC, stelt in het zelfde programma van Netwerk dat er onvoldoende tijd geweest is om het vaccin op lange termijn te testen. De verschijnselen op korte termijn zijn naar zijn mening voldoende getest. Dit houdt in dat de verschijnselen die op korte termijn kunnen optreden, voldoenden bekend zijn en veilig genoeg uit de testperiode naar voren zijn gekomen. Aangezien het vaccin met haast geproduceerd werd zijn de verschijnselen op lange termijn echter niet te voorspellen en niet getest. Zeldzame bijwerkingen, die bij 1 op de 10.000 gevaccineerden zullen optreden, of bijwerkingen die bij 1 op de 100.000 gevaccineerden zullen optreden, zijn nog onbekend. De vaccins zijn niet op zoveel personen getest maar inmiddels zijn er al zoveel vaccinaties verstrekt dat de complicaties zeer gering blijken. De kans op ernstige bijwerkingen zoals hersenontsteking en verlammingsziekten, is dus zeer klein, maar mogelijk wel aanwezig. In een artikel in het dagblad Trouw stelt professor en hoogleraar Van der Meer dat in Chili (ter voorbeeld) 1 op de 100.000 mensen overleden zijn aan de Mexicaanse griep en dat we er vanuit mogen gaan dat dit in Nederland ook het geval zal zijn, hoewel onze gezondheidszorg vermoedelijk beter is dan in Chili. Het vaccin heeft dus veel minder risico dan de griep zelf.

Vaccinatie en zwangerschap

Over de effecten van deze nieuwe vaccinatie op het ongeboren kind, zijn geen gegevens bekend. Wel is bekend dat kwikverbindingen een risico vormen voor onrijpe hersenen. Overleg met uw huisarts als u twijfelt.

Doden vaccin Mexicaanse griep en griepdoden

Op dit moment zijn officieel enkele mensen overleden aan het vaccin tegen Mexicaanse Griep. Het Mexicaanse griepvirus heeft sinds maart-april echter al 5000 mensenlevens geëist, verspreidt over 191 landen, waaronder (november 2009) 18 doden in Nederland. Een van de jongste slachtoffers in Nederland was de veertienjarige Hannah Scheffer. Zij overleed op 19 oktober 2009. Drie dagen daarvoor, op vrijdag 16 oktober had zij de eerste griepverschijnselen. Haar toestand is in zeer korte tijd verergerd en de Mexicaanse griep is haar binnen enkele dagen noodlottig geworden. Hannah Scheffer was altijd goed gezond geweest. Ook in andere landen zijn voorheen gezonde mensen overleden aan de Mexicaanse varkensgriep. Dit toont aan dat het virus zeer agressief kan toeslaan. Hoewel men over het algemeen stelt dat de Mexicaanse griep een milder verloop heeft dan tot nog toe gevreesd, moet men het virus toch zeker niet onderschatten. Het financieel dagblad stelt in een artikel dd 4 september 2009 dat de WHO ervan uitgaat dat wereldwijd een derde van de wereldbevolking met het virus besmet zal raken en dat het Rode Kruis in het gunstigste geval rekening houdt met 2 miljoen doden wereldwijd. (Bron: http://www.fd.nl/artikel/12752863/bijna-3000-doden-mexicaanse-griep) Het virus is ook langer besmettelijk dan bij een gewone griep.

Risico’s vaccin Mexicaanse Griep

Er verschenen regelmatig berichten in de krant dat het griepvaccin mogelijk ernstige bijwerkingen zou kunnen hebben. Omdat er een nieuwe technologie was toegepast om het vaccin te produceren (om met minder werkzame stoffen meer vaccins te maken) en omdat er haast geweest was om het op de markt te brengen en het daardoor niet op grote schaal getest was, zou niet te overzien zijn hoe groot die risico’s waren. In Zweden was men begonnen met de vaccinaties en daar zouden vier doden zijn gevallen als gevolg van de vaccinaties. Mede omdat er tegenstrijdige berichten worden verspreidt nam de ongerustheid onder mensen toe. Veel mensen overwogen de vaccinatie niet te nemen. Anderen konden niet wachten tot het vaccin er was, uit angst voor de Mexicaanse griep. Er vormden zich rond de periode van vaccineren duidelijk twee groepen, voor en tegenstanders van het vaccin. Zowel onder medici als onder burgers. Het was niet officieel bekend of de bijverschijnselen van het vaccin op lange termijn erg gevaarlijk zouden kunnen zijn. In feite was dat een kwestie van afwachten. Dat de Mexicaanse griep gevaarlijk kon zijn, wist men wel zeker. Mensen in de risicogroepen lopen extra risico's als zij de Mexicaanse griep krijgen. In Nederland begon men ook met vaccineren en er was kort na die periode niets bekend over ernstige reacties op het vaccin. Het vaccin werd over het algemeen zeer goed verdragen en leek geen vreemde bijwerkingen te hebben. Enkele jaren later blijkt men toch andere conclusies te moeten trekken.

Narcolepsie

Bij een behoorlijk aantal kidneren die gevaccineerd waren met het vaccin blijkt narcolepsie te zijn ontstaan. Narcolepsie is een ziekte waarbij men spontaan in slaap valt, aanvalsbewijs, op momenten dat men dit niet zou verwachten. Ook enkele volwassenen blijken narcolepsie te hebben gekregen. In 2099 al wordt vastgesteld dat in Zweden en Finland een verband bestaat tussen het vaccin met Pandremix en het ontstaan van narcolepsie. In Nederland gaat het in 2009 om 21 kinderen en 13 volwassenen.

Bekijk hier een filmpje van het programma Netwerk over de risico's van het griepvaccin: Netwerk Risico's griepvaccin

Vaccin Mexicaanse griep, waarom zijn de bijwerkingen soms heftiger?

Het vaccin tegen de Mexicaanse griep resulteert in meer bijwerkingen dan het gewone griepvaccin, aangezien het vaccin tegen varkensgriep adjuvans (zoals haaienlever olie) en squaleen bevat. Haaienlever olie activeert de defensie van het immuunsysteem. In een van de griepvaccins die op de markt gebracht zijn, zit 'kwik' en squaleen. Dit type vaccin is goedkoper dan de andere variant, die minder squaleen bevat en geen kwik. In Duitsland krijgen alleen de Duitse overheid en militairen de duurdere variant, terwijl burgers de goedkopere vaccinatie met kwik en met meer squaleen krijgen. Uiteraard zijn de burgers daar niet bij mee en staan veel mensen daar wantrouwend tegenover. Hoewel men dit alles inmiddels als een gerucht heeft afgedaan, overweegt 65% van de Duitsers die voor een vaccinatie in aanmerking komen om de vaccinatie te weigeren. In Nederland wordt ook de goedkopere vaccinatie gebruikt voor de vaccinaties. De duurdere versie is minder goed getest dan de goedkopere versie. De goedkopere versie is volgens steeds meer kritische mensen, waar onder ook steeds meer artsen, ook onvoldoende getest, voornamelijk onvoldoende op zwangere vrouwen en kleine kinderen. Omdat er met haast een vaccin ontwikkeld moest worden is dit wel begrijpelijk. Wat men moet verstaan onder 'onvoldoende getest' is ook nog maar de vraag. Alle beschikbare vaccins zijn immers goedgekeurd.

Kritiek op vaccinatie

In steeds meer landen komt de kritiek tegen de vaccinatie tegen Mexicaanse, gevoed door de media, langzaamaan op gang. Of men nu wel of geen vaccinatie besluit te nemen, men moet de risico’s tegen elkaar afwegen en het is het beste om het nieuws over gevaccineerde mensen in landen die ons met vaccinatie voorgaan, zoals Zweden, op de voet te volgen. Enkele dingen zijn zeker, het vaccin is met haast geproduceerd en de verschijnselen op korte en lange termijn kunnen ernstiger zijn dan men op dit moment kan overzien, maar ernstige bijwerkingen zullen heel zeldzaam zijn. Er wordt aan vaccinaties veel geld verdiend, waardoor men mogelijk informatie over de risico’s afbakent. De vaccins zijn niet uitgebreid getest en op bepaalde bevolkingsgroepen nog onvoldoende getest om met zekerheid te stellen wat er op lange termijn te verwachten valt. Ook is er een verband tussen de stof squaleen en het ontstaan van het Guillain-Barre syndrome, waarbij acute verlammingsverschijnselen kunnen optreden, maar ook dat is zeer zeldzaam. De Britse gezondheidsraad HPA heeft neurologen opgeroepen alert te zijn op een mogelijke toename van gevallen van het Guillain-Barre Syndroom na de vaccinaties. Hoe groot dat risico is, is niet geheel duidelijk. Volgens een publicatie op de website van het NTVG (Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde) (november 2009) is het risico op GBS namelijk zeer klein.
De vaccinaties die reeds tegen Mexicaanse griep gegeven werden, bleken zeer weinig bijverschijnselen te hebben.

Mutatie griepvirus

In enkele landen, waaronder Nederland, heeft een mutatie van het Mexicaanse griepvirus enkele mensenlevens gekost. Het gaat om doden in Frankrijk, Noorwegen en Nederland.

Bijsluiter Mexicaanse griepvaccin

De bijsluiter van het Mexicaanse griepvaccin is lastig te vinden. Mogelijk kunt u een kopie online vinden. Vraag er anders naar bij uw huisarts of apotheek.

Update 20 november 2009: veel mensen hebben in Nederland inmiddels het eerste van de twee vaccins gekregen. De vaccins worden over het algemeen goed verdragen. Het grote voordeel aan vaccineren is dat de griepepidemie daardoor zal afnemen en zich minder goed verspreiden kan. Dit zal griepdoden voorkomen. Over enkele weken volgt het tweede vaccin. Na twee vaccins zijn gevaccineerden voor ongeveer 80% tegen de Mexicaanse griep beschermd.

Update 22 november 2011: achteraf is gebleken dat veel mensen zich niet hebben laten vaccineren tegen de Mexicaanse griep, uit angst voor bijwerkingen van het vaccin. Het Ministerie van Volksgezondheid bleef daardoor met enkele miljoenen vaccins zitten. De productie van het vaccin is dus vele malen groter geweest, dan de behoefte. Het virus bleek achteraf ook minder agressief dan men vreesde.

Lees verder

• Koorts, wat is dat?
• Tamiflu of Relenza online kopen, ja of nee?
• Grog. Hoe maak je een grog tegen griep?