Van twee cellen naar een baby

Het ontstaan en de ontwikkeling van de baby in de buik van de moeder is een wonderlijk gebeuren. In de veertig weken zwangerschap gebeurt er zoveel tegelijk dat het bijna ongelooflijk is, ware het niet dat er elke dag baby's worden geboren en we dus steeds het bewijs krijgen dat wonderen bestaan. Hoe groeit de baby van week tot week?

• Het ontstaan van een baby, eerste drie maanden
• Tweede trimester zwangerschap
• Laatste drie maanden

Het ontstaan van een baby, eerste drie maanden

Week 1

Week 1 telt al mee hoewel er nog helemaal geen bevruchting heeft plaatsgevonden. Bij de berekening van de zwangerschapsduur wordt namelijk altijd uitgegaan van de datum van de laatste menstruatie en niet die van de conceptie omdat men dat immers niet precies weet.

Week 2

Aan het eind van week 2 is er kans op zwangerschap. Een rijpe eicel maakt zich los uit een van de eierstokken en is ontvankelijk voor slechts een van de zaadcellen die mogelijk al enkele etmalen op dit moment hebben gewacht.

Week 3

Nadat conceptie heeft plaatsgevonden en eicel en zaadcel zijn samengevoegd en zich delen door twee, dan door vier, daarna door acht en zo verder bestaat het klompje cellen in week drie uit zestien cellen. Dit is vrijwel onzichtbaar maar toch ligt er al oneindig veel vast, zoals de bouw van je kind, kleur haar en ogen, zijn intelligentie, karakter en zelfs zijn geur!

Week 4

In week vier is de stip in je buik keihard aan het groeien en zou nu met het blote oog zichtbaar kunnen zijn. Inmiddels bestaat het uit duizenden cellen en die cellen hebben zich ook al verdeeld in een aantal delen: Het embryo, de placenta en de vliezen, dat zich aan het eind van deze week zal nestelen in de baarmoederwand.

Week 5

Het hoopje cellen dat straks je baby wordt is in week vijf net zo klein als een rijstkorrel en de ontwikkeling gaat razendsnel. Verschillende celgroepen maken lichaamsdelen aan waar we er twee van hebben, dus oren, ogen, longen, nieren, benen en armen. Heel wonderlijk: Er is een celgroep die bijvoorbeeld het linkeroor aanmaakt terwijl op exact hetzelfde tijdstip het rechteroor wordt gemaakt door een andere groep cellen!

Week 6

In week zes kunnen we spreken van embryo en heeft het nu iets weg van een garnaal. Er ontstaat nu duidelijk een hoofdje en een nekje. De oogjes staan nog ver uit elkaar, bijna aan de zijkant. Het puntje van een neus verschijnt nu in het midden van het gezichtje. Op een echo zou je nu vaag een ruggengraat kunnen zien. Organen als de lever en nieren en het maag-darmstelsel zijn zich nu aan het ontwikkelen en ook is de bloedsomloop van start gegaan en is het hartje gaan kloppen!

Week 7

In de zevende week groeit de baby nu 1 mm per dag en is zo groot als de nagel van je pink. Boven- en onderarmen beginnen nu te komen en aan het eind van de onderarm groeit een schijf waar later de vingers uitgroeien. Het hoofd van de baby is nu nog relatief heel groot vergeleken met de rest van zijn lichaam.

Week 8

In week acht kunnen we spreken van het begin van een volledig skelet. De hersenen beginnen te functioneren, de maag produceert al verteringssappen, de lever maakt bloedcellen en het hartje klopt nu ongeveer zestig keer per minuut.

Week 9

Vanaf week negen heet de baby een foetus en kan zich reflexmatig bewegen. Hij wriemelt nu met zijn handjes en heeft met zijn drie cm lengte al een echt gezichtje gekregen, inclusief mondje en tong. Er zijn nu ook vingers en duimen ontstaan. De beentjes gaan nu groeien en hebben knieën, enkels en tenen.

Week 10

In week tien is de baby eigenlijk al compleet, maar nog lang niet levensvatbaar. De organen moeten de komende maanden nog rijpen. Bovenop zijn bolletje groeit nu al het eerste haar en de baby heeft nu een boven- en onderkaak waarin al twintig kleine knobbeltjes klaar zitten om later melktanden te worden.

Week 11

Met week elf is de baby in een week tijd in gewicht verdubbeld en maar liefst een volle centimeter gegroeid en komt hierdoor uit op een totaalgewicht van 10 gram en een lengte van 5,5 centimeter. De baby kan nu op zijn duimpje zuigen. In deze week worden de geslachtsorganen gevormd hoewel al bij de bevruchting vaststond of het kindje een jongen of meisje wordt.

Week 12

In de twaalfde week kan de baby de navelstreng vastpakken, gapen en zich uitrekken, en gaat steeds meer op een mens lijken. De oogleden bedekken nu het hele oog maar blijven voorlopig nog aan elkaar geplakt. De iris, de pupil en het oogwit is allemaal aangelegd. Mogelijk is het hartje nu ook met de doptone te beluisteren.

Week 13

In week dertien is het kindje al 7,5 centimeter en 30 gram 'zwaar'. Alle energie gaat nu zitten in het groter worden en dit kun je waarschijnlijk ook al aan je eigen buik zien.

Tweede trimester zwangerschap

Week 14

In week veertien zwemt de baby al rond in het vruchtwater, trappelt hij met zijn beentjes en zwaait met zijn handjes. Hij kan zijn vuistjes ballen, kan al slikken, drinkt slokjes vruchtwater, kan zich verslikken en krijgt dan de hik en kan zelfs al gekke gezichten trekken. Hij kan zijn mond opendoen en zijn lipjes samenpersen maar voor echte zuigbewegingen is het nog veel te vroeg. Soms port hij met een knietje, voetje of elleboog tegen de baarmoederwand.

Week 15

In week vijftien is er nu ook sprake van nageltjes, wenkbrauwen en wimpertjes. De stembanden zijn ook gereed maar zonder lucht kan de baby er nog niets mee.

Week 16

In de zestiende week heeft het hoofdje de grootte van een knikker, zijn de handjes zo groot als een erwt en heeft hij de lengte van een theelepel. Zijn lichaampje wordt nu bedekt met donshaar, ook op zijn voorhoofd, buik, handjes en beentjes en er is zelfs een snorretje zichtbaar! De haartjes zijn waarschijnlijk van nut omdat ze het huidsmeer dat de baby tegen infecties beschermt op zijn plek houdt.

Week 17

De baby is nu zo groot als een tandenborstel en groeit nu zo'n twee cm per week. In de zeventiende week weegt hij 150 gram. Hij ontwikkelt nu de vingerafdrukken die hij zijn hele leven zal behouden en nog belangrijker: Hij kan licht en donker onderscheiden dwars door zijn oogleden, het vruchtwater en de buikwand heen. Als je nu gaat zonnebaden met je blote buik zal de baby dit dus merken!

Week 18

In week achttien is de baby heel druk met bewegen. De baby kan zich omdraaien en speelt met de navelstreng. Als hij het rustiger aandoet gaat hij op zijn duimpje zuigen.

Week 19

Week negentien: De donshaartjes beginnen weer uit te vallen en daarvoor in de plaats komen grovere haren, vooral op het hoofdje. De baby is nu zo'n 22 centimeter lang en kan zowel op zijn handjes als op zijn voetjes zuigen!

Week 20

In week twintig worden de bewegingen steeds duidelijker en het voelt als vlinders in je buik. De baby kan schoppen, zwaaien en salto's maken.

Week 21

In week 21 weegt de baby 380 gram en is 27 centimeter lang. Hij komt nu circa 60 gram per week aan en heeft nu nog volop de ruimte om te bewegen. Soms lijkt hij bovenin je buik te zitten, soms onderin.

Week 22

In de 22e week zou je kunnen merken dat je eigen bewegingen de baby rustig maken, je wiegt hem als het ware in slaap. Als je zelf gaat rusten wordt de baby juist actief. Het grootste deel van de tijd slaapt de baby weliswaar, in een typische foetushouding, dus in elkaar gedoken al of niet met het handje op het hoofdje, of een beentje uitgestrekt. De slaaphouding die hij nu kiest, zal hij later ook houden.

Week 23

De baby is in week 23 een pond zwaar en zijn spieren worden volop getraind. De ontwikkeling van de organen is nu nagenoeg voltooid, op de longen na. De baby kan nu geluid waarnemen en sinds kort ook ademhalen, dat wil zeggen dat hij geen lucht inademt maar vruchtwater!

Week 24

In week 24 hoort de baby steeds meer van je eigen lichaam. Je kloppende hart, je rommelende darmen en zelfs je stem. De baby kan onrustig worden van harde muziek, het slaan van deuren en het verheffen van stemmen.

Week 25

In week 25 is de baby nu zo groot dat hij boven de navel uitkomt. De baby stompt, schopt, woelt en stoot, maar dit is een goed teken. De navelstreng is soepel en flexibel waardoor de baby zich niet kan verstrikken. Je zou de baby nu ongeveer acht keer per dag moeten voelen.

Week 26

Week 26 is de week van de oogjes die nu opengaan. De harttonen van de baby zijn nu zo sterk dat een ander ze al met een wc-rolletje aan de buitenkant kan horen. Probeer een plek op ongeveer tien centimeter onder de navel.

Week 27

In week 27 is de baby 800 gram en meet 34 cm. Als je met je handen over je buik wrijft kan het je opvallen dat de baby erop afkomt. Als je je (warme) hand daarna verschuift kan het zijn dat de baby opnieuw naar je hand toekomt.

Laatste drie maanden

Week 28

Hoera! De baby is in de 28e week levensvatbaar. In deze week ontwikkelt de smaak van de baby zich, iets dat hij overigens in de baarmoeder niet nodig heeft omdat vruchtwaar smaakloos is.

Week 29

In week 29 is de verhouding hoofd/lichaam ongeveer zoals het bij de geboorte is. De baby heeft nu een eigen dag- en nachtritme, een eigen karaktertje en zelfs een eigen stijl. Een flink schoppende baby zal na de geboorte ook een driftig trappelend kindje zijn.

Week 30

In week 30 krijgt de baby steeds minder ruimte maar hij groeit nog steeds door en is al 38 centimeter lang. Zoals de baby nu ligt is nog niet bepalend voor de ligging bij de geboorte maar soms ligt een baby al 'klaar' met zijn hoofdje netjes naar beneden.

Week 31

In week 31 is de baby al stevig maar moet nog in de baarmoeder blijven omdat zijn weerstand, temperatuursysteem en onderhuids vet nog niet klaar zijn.

Week 32

In ongeveer week 32 ligt de baby nu zo goed als 'vast' in de houding die hij bij de bevalling zal hebben. Dit kan dus ook een stuitligging zijn. Als je een beentje tegen je ribben voelt stoten ligt hij wellicht in de hoofdligging en je zult dan ook het hoofdje op je bekken voelen drukken.

Week 33

In week 33 drinkt de baby behalve enkel vruchtwater ook de losgelaten haartjes, huidcellen en stukjes huidsmeer die er nu langzaam afvallen. Dit schijnt goed te zijn voor zijn maagje en darmen!

Week 34

In de 34e week is de baby bijna klaar. Zijn niertjes werken, zijn longetjes zijn bijna rijp en hij groeit met een paar ons per week. Hij heeft ook al nageltjes die nu bijna de topjes van zijn vingertjes hebben bereikt.

Week 35

In de 35e week bereikt de baarmoeder het hoogste punt: De ribboog. De longetjes kunnen nog net niet op eigen kracht werken daarom zou een geboorte in deze periode ook betekenen dat de baby in de couveuse moet.

Week 36

Week 36 is de indalingsweek. De baby zal met zijn hoofdje dieper in het bekken zakken mits het een eerste kind betreft. Bij een volgende baby kan het wat later zijn omdat de buikspieren slapper zijn en de baby dan iets meer ruimte heeft.

Week 37

In week 37 moet je niet opschrikken als de baby ineens niet zoveel meer beweegt. Hij kan eenvoudigweg geen kant meer op en zal nog steeds tekenen van leven geven door af en toe een schop te geven. Ook drukt hij voelbaar op je blaas.

Week 38

In week 38 groeit de baby haast niet meer en komt nog maar enkele tientallen grammen aan. Het vetlaagje onder de huid is nu dik genoeg om de baby straks bescherming tegen kou te bieden. De baby mag nu ook thuis geboren worden.

Week 39

In de 39e week of daaromtrent kan een andere persoon het hartje ook gewoon met zijn oor beluisteren. De botjes van de baby zijn helemaal soepel en kunnen zich straks voegen naar de vorm van het geboortekanaal.

Week 40

Ha! De uitgerekende week, week 40 is daar. Bij een beginnende bevalling slaapt de baby nog maar als de weeën sterker worden wordt hij wakker. De geboorte is voor de baby niet zo plezierig: Zijn hoofdje wordt heen en weer geduwd, zijn hartje gaat sneller kloppen en het ergste is nog dat zijn zuurstofvoorziening wat in het gedrang komt waardoor hij zich duizelig kan gaan voelen. Na de geboorte is de druk weggevallen en wordt de baby overvallen door fel licht en harde geluiden.

Week 41

Als je week 41 ingaat zonder baby kan het gewoon gaan om een rekenfoutje maar het is goed om te weten dat slechts weinig baby's precies op de uitgerekende dag komen. Het is ook goed mogelijk dat de baby het nog heel goed heeft in de buik of dat de placenta groot genoeg is en nog voldoende progesteron produceert dat de weeën tegenhoudt. Ook is er de mogelijkheid dat de prikkels die de weeën op gang moeten brengen nog niet sterk genoeg zijn. Negentig procent van de baby's die over tijd zijn komt binnen tien dagen na de uitgerekende datum.

Week 42

In de 42e week, als je al bijna twee weken over de datum bent, zal je ongeduldig zijn en je afvragen waarom er niets gebeurt. Als ook deze week omgaat zonder tekenen van een naderende bevalling zal de geboorte worden opgewekt: De ingeleide bevalling. Je komt dan in het ziekenhuis aan een infuus te liggen met weeënopwekkende middelen. Daarbij worden de harttonen van de baby continu inwendig gecontroleerd en zal de bevalling binnen enkele uren van start gaan. En: Als de baby er is zul je de lange wachttijd vergeten zijn!

"Pregnancy is a process that invites you to surrender to the unseen force behind all life." ~ Judy Ford

Lees verder

• Veranderingen in de zwangerschap