Borstvoeding versus Flesvoeding
Borstvoeding is de natuurlijke voedselbron voor een pasgeboren en hongerige baby. Toch kan niemand voor je besluiten of je borst- of flesvoeding zal geven tenzij er geen keus is. Laat je niet leiden door de morele druk die rondom borstvoeding heerst, maar bedenk zelf hoe het zou zijn als je warme baby zich op je borst stort, hij zich klokkend tegoed doet, melk langs zijn mondje druipt en hij tevreden in slaap dommelt. Borstvoeding is een voorrecht voor jou en de perfecte gift aan je baby!
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.Voordelen borstvoeding
Het geven van borstvoeding heeft een aantal duidelijke voordelen boven de 'fles'. In de eerste plaats is het de samenstelling van de borstvoeding die altijd goed is, maar ook de juiste temperatuur heeft. In de fabriek zijn niet alle stoffen die in moedermelk zitten precies na te maken. Er zijn verder geen problemen met het bewaren en de voeding is altijd gereed. De baby bepaalt zelf hoeveel hij nodig heeft en krijgt daardoor niet teveel of te weinig binnen. Verder kan moedermelk niet bederven en de kosten van flesvoeding heb je niet. Krachtig zuigen, nodig bij het drinken uit de borst, is goed voor de ontwikkeling van de mond en kaken van de baby en door deze klus slaapt de baby beter. Natuurlijk is het fysieke contact tussen moeder en baby een ander voordeel en bevordert en intensiveert de band. Borstvoeding kent daarnaast nog het voordeel dat het een bescherming geeft tegen allergieën en astma en ook bevat het antistoffen tegen diverse infectieziekten. Terwijl de baby drinkt wordt er oxytocine in de hersenen geproduceerd en dat heeft een gunstige invloed op de baarmoeder. Deze trekt samen laat de kraamzuivering vlotter verlopen. Al met al is borstvoeding een prijzenswaardig staaltje van de natuur.Nadelen borstvoeding
Een belangrijk nadeel van borstvoeding is dat niemand het eventjes van je kan overnemen en dit geldt vooral in de eerste weken als er nog nachtvoedingen zijn. Je bent met borstvoeding meer aan huis gebonden en een vaste baan buitenshuis is dus niet zo praktisch. Borstvoeding is na een maand of drie niet helemaal 'volledig' meer en moet dan worden aangevuld met fruit- en groentehapjes zodat de baby de benodigde vitaminen en ijzer binnenkrijgt. Ook vitamine K komt er met borstvoeding wat bekaaid vanaf en moet in de vorm van druppels in de eerste weken worden bijgegeven. Borstvoeding geven kan in een enkel geval ook leiden tot een borstontsteking, maar een goede hygiëne kan dit voorkomen. Tepelkloven is ook een kwaal die door borstvoeding kan ontstaan en vanzelfsprekend geen pretje is. Dat de borsten slapper worden na de borstvoedingsperiode is een veelgehoorde angst of klacht, maar dit ontstaat niet door het geven van borstvoeding, maar door het wegvallen van de zwangerschap zelf.Voordelen flesvoeding
Flesvoeding betekent eerder af zijn van het geven van nachtvoedingen en dat anderen je kunnen aflossen. Zo kan je man ook meer betrokken raken bij de baby. Als je werk buitenshuis hebt kun je 's morgens de voedingen voor de hele dag klaarmaken zodat deze door een ander kunnen worden gegeven. Flesvoeding geeft daarnaast een veilig gevoel want je ziet immers precies of de baby de fles wel of niet heeft leeg gedronken, ook al blijft er wel eens een restje achter zonder dat dit direct tot ongerustheid hoeft te leiden. Risico's op borstontstekingen en tepelkloven bestaan niet, en flesvoeding is zo uitgekiend dat bijvoeden met vitaminen niet noodzakelijk is.Nadelen flesvoeding
De positieve invloed die borstvoeding op de darmwerking van de baby en de bescherming tegen bepaalde ziekten worden met flesvoeding gemist. Ook is er geen intiem contact tussen moeder en kind hoewel dit met de fles nog wel enigszins te benaderen is. Flesgevoede kinderen zijn vaak wat molliger dan die de borst krijgen, omdat de flesvoeding vaak ruim bemeten wordt. De baby bepaalt dus niet helemaal zelf wat hij drinkt, maar de arts bepaalt het en geeft een voedingsschema. Het vloeien duurt bij flesvoeding langer omdat er geen natuurlijke samentrekking van de baarmoeder plaatsheeft, zoals bij borstvoeding het geval is.De baby aanleggen
Meteen al na de geboorte kun je de baby aanleggen, zelfs als de placenta nog in de baarmoeder zit! Direct na de geboorte is de zuigreflex van de baby erg krachtig maar meer dan een paar druppels 'voormelk' zal het niet binnenkrijgen. Wat er gebeurt is dat de zenuwen in de tepel worden geprikkeld en een sein aan de hersenen geven. Deze vormen hormonen die de borsten stimuleren waarna de melkklieren in werking worden gezet. De eerste dagen zal het voor zowel baby als moeder nog wennen zijn, vooral om de tepel te vinden en goed in de mond te nemen. Ook moet de borstvoeding nog goed op gang komen. Houd de baby zo tegen je aan dat de tepel zijn mondhoek raakt en aai hem op zijn wang zodat je de zoekreflex opwekt. Trek hem daarna zo naar je toe dat hij de hele tepel met tepelhof in zijn mond neemt. Let op genoeg ruimte voor zijn neusje en laat hem niet sabbelen, want dat werkt tepelkloven in de hand. Zit de baby niet goed 'vast', trek hem dan niet van je af, want dan zuigt hij zich nog sterker vast aan je tepel. Met de pink tegen de zijkant van zijn mond drukken laat zijn mond openvallen en wordt het zuigen onderbroken. Zoek voor borstvoeding een plezierige houding want je kunt niet zomaar veranderen. Zitten of liggen maakt niet uit, maar bij zitten kun je een kussen in de rug doen om iets naar voren te komen en bij liggen neem je een zijhouding aan. Zorg voor rust om je heen. In de eerste week ontstaat er wel wat stuwing in de borsten en dit kan het voeden bemoeilijken. Dit kan worden opgelost door voor het aanleggen met je vingers eerst wat melk uit de borst te strijken.Voormelk
De moedermelk die de eerste dagen na de bevalling wordt gevormd, heeft een iets andere samenstelling dan erna, en ziet er ook anders uit. Het oog niet als melk maar als een heldere, ietwat geel gekleurde vloeistof. Deze voormelk heet ook wel colostrum en is speciaal geschikt voor de pasgeborene. Het bevat wat meer eiwit, vitaminen en mineralen en minder suiker en vet dan de latere moedermelk, en is hierdoor lichter verteerbaar. Ook is het rijk aan antistoffen. De voormelk werkt ook laxerend op de darmen van de baby zodat het taaie meconium kan worden uitgescheiden. Meconium is de onverteerbare rest van ingeslikt vruchtwater, darmsappen en galvloeistof. Voormelk kan overigens al vanaf de zesde maand van de zwangerschap optreden. De echte moedermelk kan alleen ontstaan door het hormoon prolactine dat in de hypofyse wordt gevormd. Het regelmatige zuigen van de baby zorgt er voor dat het prolactine ook steeds weer wordt aangemaakt. Zonder deze stimulans stopt de vorming van moedermelk vanzelf.Stuwing
In de loop van de eerste week kunnen de borsten gespannen en zeer fors aanvoelen. Dit komt deels door de toename van bloeddoorstroming, maar ook doordat de melkklieren na een voeding nog niet goed leeg zijn. Dit kan ontstaan doordat de baby nog niet zo krachtig kan zuigen, maar ook doordat de melkkanaaltjes wat verstopt kunnen zitten. Bij stuwing van de borsten kun je de baby het beste zo vaak mogelijk aanleggen, dat wil zeggen, zo vaak als hij wil, en hem altijd van beide borsten laten drinken. Laat de voedingen in de eerste dagen niet te lang duren en houd vijf tot tien minuten per borst aan, dit om kloven te voorkomen. Geef geen water bij. De moedermelk zou met deze maatregelen nu vanzelf beter moeten gaan stromen en kan zelfs gaan 'lekken'.Tepelkloven
Bij borstvoeding kunnen de tepels op een bepaald moment pijn gaan doen en dat kan duiden op het begin van tepelkloven. Deze kloven zijn kleine oppervlakkige scheurtjes in de opperhuid van de tepel. Vanzelfsprekend wordt het voeden dan een pijnlijke aangelegenheid en bestaat er het risico dat de borst gaat ontsteken. Was de tepels enkel met water en zorg dat ze steeds droog zijn. Frisse lucht is goed, zonlicht eveneens. Ververs doekjes om het lekken op te vangen op tijd en smeer er geen zalven op. Geef de baby eerst de niet pijnlijke borst zodat de toeschietreflex ook in de pijnlijke borst op gang komt. De baby zal dan minder hard hoeven zuigen zodat er minder pijn is. Je kunt ook een andere houding proberen zodat de tepel dan in een andere stand in de mond komt zodat de druk anders wordt verdeeld. Blijf wel doorgaan met borstvoeding uit de pijnlijke tepel, want bij stoppen aan een kant ontstaat er snel stuwing met vergrote kans op ontstekingen. Het aanleggen en het eerste drinken van de baby per keer ook pijnlijk zijn zonder dat er tepelkloven zijn. Dit gebeurt vaak in de eerste weken, als de baby hard gaat zuigen en de tepels gevoelig zijn. Op dat moment kun je ook de baarmoeder voelen samentrekken, en dit zijn heuse naweeën.Hoe lang duurt een borstvoeding
Als je bezig bent de baby aan te leggen, als je de baby ziet, of hoort huilen dan kan er al wat melk gaan lekken. Dit heet het toeschieten van de moedermelk en wordt veroorzaakt door samentrekking van de spiertjes in de melkklieren. Laat de baby in het begin altijd uit beide borsten drinken zodat de voeding goed op gang wordt gehouden. Is dit eenmaal zo, dan volstaat een borst per keer zodat je bij elke voeding kunt afwisselen. Blijft de baby hongerig na een borst, geef dan wat bij uit de andere borst. Bij de eerstvolgende voeding geef je dan eerst uit de borst waar de baby nog wat extra uit had genomen. Meestal is een borst binnen zeven minuten leeg, waarna de baby nog wat wil zuigen om zijn zuigbehoefte te stillen en te genieten van de koestering van zijn moeder. Als je tepels er tegen kunnen, mag een voeding zo lang doorgaan als je zelf wilt. Meestal ben je er wel twintig minuten tot een half uur per keer mee kwijt.Boertjes laten
Na de voeding kan een baby wat melk uit zijn mond laten lopen, hetgeen normaal is. Tijdens het drinken krijgt de baby ook lucht mee naar binnen. Gulzige baby's kunnen dit na de voeding ook weer opboeren. Nodig is dit niet, dus eindeloos op zijn ruggetje kloppen om een boertje omhoog te laten komen hoeft niet. Wil je het toch proberen, houdt hem dan zo tegen je aan, dat hij over je rechterschouder naar achteren kijkt. Wrijf hem over zijn ruggetje of klop er zachtjes op, maar zorg wel voor een spuugdoekje op je schouder, want behalve het boertje komt er ook wel eens een scheut melk terug.Genoeg gedronken?
Als je zelf goed op je voeding let hoef je je over de kwaliteit van borstvoeding geen zorgen te maken. Moedermelk oogt blauwachtig en wat waterig maar dit zegt niets. Bij flesvoeding kun je gemakkelijk bepalen of de baby genoeg krijgt, omdat je volgens een voedingsschema te werk gaat. Bij borstvoeding weet je nooit hoeveel je baby heeft gedronken. Maar vraag en aanbod houden elkaar in balans. Na een voeding heeft de borst zich binnen twee tot drie uren weer gevuld en dat maakt borstvoeding ook zo prettig. Op een natuurlijke manier wordt de hoeveelheid borstvoeding aangepast aan de behoefte van de baby. De eerste dag zal het zo'n vijf tot tien milliliter per keer zijn, daarna neemt het elke dag met circa tien milliliter per voeding toe. Na zo'n dag of tien zit je kind op tussen honderd en honderdvijftig milliliter per keer, maar dit is erg gemiddeld genomen. Maak je geen zorgen als de baby in de eerste dagen na de geboorte juist wat afvalt, want dit trekt vanzelf bij als het evenwicht van borstvoeding en behoefte is bereikt. Een baby krijgt genoeg binnen als hij levendig is, na een voeding tevreden is en minimaal zes keer per dag een natte luier heeft.Hoe vaak geef je borstvoeding
Een bekend voedingsschema is borstvoeding om de drie tot vier uur, zodat je op zes voedingen per dag en eentje in de nacht zit. In de praktijk zal dit schema niet altijd uitkomen: De baby huilt al veel eerder, of heeft op een bepaald tijdstip helemaal geen behoefte om te drinken. Gebruik dus gerust het schema dat de baby zelf wil. Dit heet ook wel on demand, en komt het dichtst bij de natuur. Bij het volgen van dit patroon zul je dikwijls merken dat de baby wel zeven tot twaalf voedingen per dag wil hebben. Na een paar weken zitten de meeste moeders op een schema van vijf tot zes keer per dag, en met een week of vijf tot zeven slaapt hij misschien ook al een nacht door. Lukt dat laatste niet, geef dan de avondvoeding zo laat mogelijk zodat de kans groter is dat hij lang blijft slapen. Je zult merken dat de baby in eerste instantie steeds later in de nacht gaat huilen, en uiteindelijk doorslaapt. Sommige baby's ontwikkelen echter een patroon waarbij dag en nacht lijken te zijn omgedraaid. Dit verhelp je door de baby overdag elke drie uur wakker te maken voor een voeding.Hoe lang de borst
Je kunt als je het kunt volhouden, wel zes tot negen maanden borstvoeding geven, maar dan moet je de baby minstens enkele malen per dag aanleggen. Toch neemt de hoeveelheid melk in de loop der tijd af zodat de baby sowieso moet worden bijgevoed, bijvoorbeeld met rijstebloempap en wat vaste voeding. Bijvoeden met flesvoeding betekent in de praktijk meestal dat de borst wordt opgegeven. Soms kan de baby een poos meer willen drinken, of kan de voeding tijdelijk wat teruglopen, zodat het lijkt alsof er niet genoeg borstvoeding is. Leg de baby in dat geval vaker aan. Met borstvoeding bestaat er meestal een enorme dorst die slopend kan zijn, zeker op de lange duur. Door de voeding verliest je eigen lichaam immers ook steeds vocht en dat moet weer worden aangevuld. Stop nooit in een keer met de borstvoeding want dan ontstaat er een immense stuwing. Bouw het altijd af, en vervang om de vijf dagen een borstvoeding door flesvoeding. Je borsten zullen dan vanzelf minder melk gaan maken. Is de baby ouder dan vier maanden, dan kun je de borstvoeding ook geleidelijk vervangen door fruithapjes, vaste voeding en flesvoeding. Moet je om een bepaalde reden toch direct stoppen met borstvoeding, dan zijn er medicijnen nodig om de stuwing tegen te gaan.Klaarmaken flesvoeding
Het klaarmaken van een flesje is gemakkelijk. Je verwarmt voldoende water tot een paar graden boven lichaamstemperatuur en giet de benodigde hoeveelheid in de fles met maatverdeling. Daarna doe je het melkpoeder erbij, precies zoveel als het voedingsschema zegt. Vervolgens de fles schudden en de temperatuur controleren door een paar druppels op je hand te doen. Je kunt in plaats van direct in de fles ook eerst gebruik maken van een maatbeker en zo kun je ook de voeding voor meerdere malen tegelijk klaarmaken en deze in de koelkast bewaren. In dat geval altijd wat extra maken zodat je niet net met een tekort zit. Het opwarmen van de fles kan in een pan water dat je op het fornuis verhit, uiteraard niet tot het kookpunt dus blijf erbij. Met elektrische flessenwarmers gaat het nog sneller want dan stel je de temperatuur exact in.Hoeveel flesvoeding?
De arts of het consultatiebureau heeft een schema waarop staat hoeveel voedingen de baby hoort te krijgen en hoeveel melk er per voeding in de fles moet. De eerste dagen is het telkens tien milliliter meer zodat op de zevende dag zeventig milliliter wordt gegeven. Daarna wordt de hoeveelheid op basis van het gewicht berekend. Een gemiddelde hierbij is 150 ml per kilogram lichaamsgewicht per dag en na de derde maand wat minder. De allereerste fles kun je twee tot zes uur na de geboorte geven, op het moment dat de baby wakker wordt. Vaak is de eerste voeding in het ziekenhuis enkel wat (suiker)water zodat gecontroleerd wordt of het slikken goed gaat. Verslikken in echte melk kan er namelijk voor zorgen dat de melk in de longetjes komt wat ontsteking kan veroorzaken. De baby drinkt overigens niet steeds precies dezelfde portie uit de fles en het verschil per fles kan heel groot zijn. Laat je niet verleiden extra poeder in de fles te doen want dat maakt de voeding te geconcentreerd wat slecht is voor de baby's nieren en darmen. Strijk dus altijd het maatlepeltje goed af en druk het niet aan. Je kunt ervan uit gaan dat je in het begin zes voedingen per dag hebt, soms wel zeven en na anderhalve maand wordt dit vijf flessen per dag.FAQ
Kun je na een keizersnede borstvoeding geven?
Er is na een keizersnede geen bezwaar om borstvoeding te geven, hoewel het moeilijker kan zijn de juiste houding te vinden vanwege de hinderlijke wond in de onderbuik. De narcosestoffen moeten wel helemaal uit het lichaam weg zijn en om die reden wordt soms aangeraden een dag of enkele dagen te wachten alvorens te beginnen. Bij verdoving via een ruggenprik kun je direct na de geboorte al met borstvoeding beginnen.Hoe geef je een tweeling borstvoeding?
Met een tweeling kun je je zorgen maken of je wel voldoende borstvoeding hebt maar omdat de melkklieren zich aanpassen aan de behoefte wordt er meer melk aangemaakt zodra er meer wordt gedronken. Het kost veel tijd om steeds beide baby's apart aan te leggen, maar met enige handigheid kun je ze ook tegelijkertijd voeden. Bij borstvoeding on demand kun je de hongerigste baby het schema laten bepalen en de andere laten volgen. Liggen de baby's nog in de couveuse dan moet de borstvoeding op gang worden gebracht en gehouden door de borsten regelmatig af te kolven.Hoe kun je borstvoeding geven met ingetrokken tepels?
Meestal lost dit probleem zich na de bevalling op. Blijft het toch, dan kan een speen die bij flesvoeding wordt gebruikt en waar het topje vanaf is geknipt op de tepelhof worden gezet. De baby zuigt de speen vacuüm zodat de tepel naar buiten wordt gezogen. Daarna de speen weer afnemen en de baby aan de tepel verder laten zuigen. Met een handkolf kan de tepel ook naar buiten worden gebracht.Kun je zwanger worden als je borstvoeding geeft?
Bij volledige borstvoeding, dat wil zeggen dag en nacht maximaal drie tot vier uren tussen de voedingen, is een vrouw in principe niet vruchtbaar. De hormonen in deze fase zorgen er namelijk voor dat de menstruatiecyclus wordt geremd. Dit betekent echter niet dat deze periode kan worden gezien als anticonceptie omdat het onbekend is wanneer de cyclus weer terugkeert. De kans op terugkerende vruchtbaarheid wordt naarmate de weken verstrijken, steeds groter. Om die reden wordt 'vertrouwen op onvruchtbaarheid' niet aanbevolen.Hoe geef je borstvoeding als je kind in de couveuse ligt?
Bij te vroeggeboren baby's wordt de samenstelling van de moedermelk door het lichaam aangepast zodat de baby deze toch kan nemen. De voeding bevat dan meer eiwitten en calorieën dan normaal. Als de baby nog niet goed kan drinken wordt afgekolfde melk per maagsonde of per flesje toegediend. Praktisch gezien betekent dit voor de moeder elke drie uren afkolven en regelmatig naar het ziekenhuis brengen. Is er een reden dat de baby nog geen moedermelk mag hebben, dan moet je toch zo'n vier maal per dag afkolven om de melkproductie voor straks op gang te houden.Wat moet je zelf eten als je borstvoeding geeft?
Eet beslist niet voor twee maar ga ook niet minder eten om af te vallen. Het beste is afwisselend te eten met veel groenten en fruit, hoewel teveel fruit spuitluiers kan opleveren. Neem veel vocht in want de baby onttrekt ook veel vocht aan je lichaam. Het is onnodig speciale voeding te nemen om borstvoeding te stimuleren want dit helpt niet. Pas op met gekruid voedsel en zware kost, omdat de baby dit indirect binnenkrijgt en darmkrampjes kan krijgen. Wees matig met alcohol en koffie en let bij medicijngebruik goed op of je deze bij borstvoeding mag innemen. Met borstvoeding ben je overigens sneller op je oude gewicht dan met flesvoeding!"A newborn baby has only three demands. They are warmth in the arms of its mother, food from her breasts, and security in the knowledge of her presence. Breastfeeding satisfies all three." ~ Grantly Dick-Read
Gerelateerde artikelen
Borstvoeding of de fles?Als je bent bevallen dan kan je kiezen voor borst- of flesvoeding. Er zijn vrouwen die zweren bij borstvoeding, maar er…
De voordelen van borstvoeding voor moeder en kindMoedermelk is beter voor het kind dan flesvoeding die uit een potje komt. Maar het heeft voor de moeder ook gezondheidsv…
Borstvoeding: Techniek en veelvoorkomende problemenWanneer je je baby borstvoeding wilt geven zul je dit de eerste weken na de geboorte zo’n acht tot twaalf keer per dag d…
Hyperemesis, extreem veel overgeven tijdens zwangerschapZo vreselijk veel braken en overgeven tijdens de beginfase van de zwangerschap dat de zwangere vrouw geen voedsel en gee…
Zwangerschapskwaaltjes, hoe ontstaan ze?Tijdens de zwangerschap beleef je mooie ervaringen: wanneer je je baby voelt bewegen bijvoorbeeld. Sommige zwangere vrou…Bronnen en referenties
Reacties
Anna, 02-01-2016
Het verbaast me dat auteur in de reacties spreekt van " pas" afbouwen met zes maanden omdat ze je dan zouden bijten?! ( gevolgd door een flauwe opmerking over pleisters)Ik heb mijn zoon gevoed toen hij al tanden had en hij heeft me nooit gebeten. Verder bevreemd het me dat auteur denkt dat er op een bepaald moment overgestapt "moet" worden op de fles. Was ik nu bij m'n dochter ( wederom) niet van plan, waarmee ik mij dus aansluit bij de reactie van Patty. Het is verder een goed artikel, maar jammer dat er wat mij betreft dus toch wat onjuiste informatie staat over bijvoeden en hoe lang je BV kunt geven (6 of 9 mnd, àls je het volhoudt?) want dit kan wat mij betreft dus veel langer, waardoor je die hele flesvoeding kan overslaan.
Reactie infoteur, 03-10-2016
"Stay committed to your decisions, but stay flexible in your approach." ~ Tom Robbins
Patty, 07-08-2015
Beste Astrid,
beetje late reactie maar mijn dochter is 9 maanden oud ben bij 6 maanden begonnen met vaste voeding dmv de rapley methode. Tot die tijd volledige borstvoeding gegeven. Dochter heb ik nooit een speen of uit een fles leren drinken maar uit een normale beker; eerst een oefenbeker maar ze drinkt nu uit een normale beker en kopje en glas. Zolang ik door kan voeden zal ik haar borstvoeding blijven geven, ik zal nooit overstappen op de fles. Het verbaasde me dat u als advies gaf dat je op een geven moment wel moet overstappen op de fles en koemelk aan je kindje moet geven. Vanaf 1 kun je ze gewoon toch ook dreumesmelk uit een beker geven of normale melk uit een beker. Nog een kleine opmerking over de pleisters. mijn dochter heeft nog geen tandjes maar kan wel goed bijten :-) maar dat is geen reden om te stoppen met BV.
Reactie infoteur, 03-10-2016
"Only do what your heart tells you." ~ Princess Diana
Capri, 26-06-2014
Beste Astrid,
Je hebt veel tijd en moeite gestopt in zo'n lang artikel over zuigelingenvoeding. Dan volgt een goed onderbouwde aanvulling van Sterre en dan dat kap je dan af met zo'n kinderachtig antwoord… jammer!
De meest volledige website over borstvoeding is naar mijn mening borstvoeding.com gaan. Daar staan heel veel tips voor problemen die je kunt tegenkomen en worden hele lijsten aan fabels (beargumenteerd!) weerlegd. De belangrijkste misverstanden:
- Je kunt probleemloos tot 1 jaar exclusief borstvoeding blijven geven. Na een half jaar pas is het darmstelsel van de baby rijp genoeg om langzaamaan een beetje vaste voeding te kunnen verwerken, maar sommige baby's hebben hier dan nog helemaal geen interesse in. Dat is geen enkel probleem. Wat sommige mensen (en vooral kunstvoedingsfabrikanten) graag zien als "tekenen dat je baby klaar is voor bijvoeding", op de handjes sabbelen etc, is vooral een motorieke ontwikkeling die te maken heeft met het voornaamste tastorgaan van de baby, namelijk de mond! Hier ontdekt een baby zijn wereld mee. Een baby moet volledig zelfstandig rechtop kunnen zitten voor het aan bijvoeding kan beginnen, omdat rechtop zitten samen met de kokhalsreflex die pas goed ontwikkeld is op deze leeftijd, de kans op verslikken en stikken aanzienlijk verkleint. Melkvoeding blijft tot minstens de 1e verjaardag de belangrijkste voeding en bevat alles wat de baby nodig heeft. Bijvoeding geef je om te wennen en proeven en vervangt de eerste maanden nog geen voedingen. Borstvoeding kun je dan ook blijven geven tot je kindje volledig met de pot mee eet, en dan heeft het helemaal geen flesvoeding nodig. Erg fijn voor je portemonnee als je dat kunt overslaan en je bouwt tegelijk de borstvoeding op een natuurlijke manier heel langzaam af, waardoor het risico op borstontsteking of stuwing een stuk kleiner wordt.
Als de voeding ineens terugloopt, of je last krijgt van tepelkloven, pijn of borstontstekingen, is de baby verkeerd aangelegd. Een lactatiekundige kan dan helpen de techniek van aanleggen te verbeteren. Hoe lang een voeding aan de borst duurt, is heel verschillend per combinatie van moeder en kind en per moment van de dag. Belangrijkste regel (behalve goed aanleggen) bij borstvoeding is eigenlijk: kijk niet naar de klok maar kijk naar je kindje! Als je het ritme van je kindje volgt, ook bij clusteren of regeldagen, heb je het snelst vraag en aanbod weer op elkaar afgestemd als het even niet gelijk op loopt.
Al met al lees ik in je artikel dat je gepassioneerd bent over borstvoeding. Dat is mooi, maar bepaalde dingen die je schrijft, kunnen aanstaande moeders afschrikken terwijl ze een persoonlijke mening zijn en geen feit: een slopende dorst? borstvoeding onpraktisch? pijn, kloven en ontstekingen? Pijn hoort sowieso niet bij borstvoeding dus laat je dan begeleiden door een goede lactatiekundige.
Voor iedereen die twijfelt wil ik zeggen: ga er voor de volle 100% voor de eerste 2 weken (daarna gaat de productie over in rijpe moedermelk, en heb je meestal het ritme te pakken) want pas na de eventuele opstartperikelen kun je goed oordelen over het zelf voeden. Slechts zo'n 2% van de vrouwen heeft door fysieke reden niet genoeg melk, dus het lukt bijna iedereen met de juiste techniek (begeleiding). En papa hoeft zich niet buitengesloten te voelen: hij kan 's nachts de baby aangeven als deze honger heeft of na een voeding rechtop houden voor een eventueel boertje, ideaal knuffelmoment! Mocht het toch niets voor je zijn, dan heb je het geprobeerd en je baby zo al een flinke extra dosis antistoffen en een goede start meegegeven en bent zelf een bijzondere ervaring rijker. Succes dames!
Reactie infoteur, 03-10-2016
"Honesty pays, but it doesn't seem to pay enough to suit some people." ~ Frank McKinney "Kin" Hubbard
Lotte, 25-06-2014
Ik lees dit artikel met verbazing. Prima informatie, maar bijvoeding met 3 maanden? Ik zie hieronder dat er al de nodige reacties zijn gegeven en dat de auteur hier op zijn/haar beurt weer heeft gereageerd. Wat ik nu niet helemaal begrijp is dat de auteur hier zo stellig blijft volhouden dat bv moet worden aangevuld met bijvoeding, zo is te lezen in het artikel. Waarom niet de schrijven: 'de meningen verschillen over de voedzaamheid van borstvoeding na ongeveer 3 maanden. Er wordt gesteld dat borstvoeding rond die tijd moet worden aangevuld met bijvoeding. Er zijn echter ook onderzoeken die dit tegenspreken.' Dit lijkt me informatief en journalistiek gezien veel verantwoorder. De auteur moet beseffen dat websites als deze voor veel mensen een belangrijke bron van informatie zijn. Zomaar een eigen mening opschrijven omdat het leuke gepruttel van een baby met een fruithapje (zie opmerking van de auteur hieronder) is dan geen argument om vroeg met bijvoeding te starten. De opmerking die over pleisters gemaakt worden vind ik helemaal als een tang op een varken slaan en doet de geloofwaardigheid van de auteur tot het minpunt dalen. Als een kind effectief drinkt, kan het niet in de tepel bijten, omdat de tong over de tanden ligt. Tuurlijk komt het voor dat kinderen in de tepel bijten, maar dan moet ook bij flesvoeding als nadeel worden genoemd dat baby's kunnen stikken in kapotgebeten flessenspenen. Als je ergens geen verstand van hebt, moet je er niet over schrijven.
Reactie infoteur, 03-10-2016
“It's funny how the people who know the least about you, always have the most to say.” ~ Auliq Ice
Angela, 16-12-2013
Er klopt helemaal niets van deze informatie! Bij borstvoeding moet helemaal niet bijgevoed worden vanaf 3 maanden. Wat erg… :O
Reactie infoteur, 03-10-2016
"Everything we hear is an opinion, not a fact. Everything we see is a perspective, not the truth." ~ Marcus Aurelius
Jantina, 25-10-2013
Er zijn mensen die schrijven dat borstvoeding niet meer aan huis houd, maar dat hangt helemaal van jezelf af. Ik vind het persoonlijk niet prettig om op een drukke plek te gaan borstvoeden en daarbij heb je een zitplek nodig. Bij flesvoeding is dit helemaal geen probleem. Daarbij vind ik dat de band die je met je kinderen krijgt niet afhangt van de voeding die je geeft, maar van wat je met ze doet. Ik ben zelf met de borst gevoed en mijn zussen met de fles. En toch hebben zij een betere band met onze moeder en ik met onze vader.
Reactie infoteur, 03-10-2016
"You will know you made the right decision; you feel the stress leaving your body, your mind, your life." ~ Brigitte Nicole
Karin Bakker, 05-09-2012
Mijn mond valt open van verbazing wanneer ik zie hoe vijandig alle moeders reageren op negatieve punten over borstvoeding. Ik zelf ben zwanger van m'n eerste, maar het idee van borstvoeding bezorgd me slapeloze nachten. In het begin van m'n zwangerschap heb ik me over laten halen om borstvoeding te gaan geven, maar hoe meer mijn bevalling in zicht komt hoe meer ik weer ga na denken over flesvoeding. Alleen nergens op het hele internet lees informatie over flesvoeding. Dit artikel heeft mij dus wel enigszins geholpen aan wat nuttige informatie. Ik wilde alleen erg graag dat de negatieve uitingen naar moeders die vrijwillig flesvoeding willen geven op zouden houden. Het is een taboe. Mijn moeder heeft al haar 3 kinderen geen flesvoeding gegeven omdat haar borsten te groot waren, hierdoor werden onze neusjes dicht gedrukt bij het voeden en kregen we geen lucht. Ik zelf heb ook erg grote borsten waardoor ik erg tegen dit hele gedoe op kijk. Ik lees veel over de band die zou ontstaan tussen moeder en kind, nou wij hebben dus geen flesvoeding gehad en mijn band met mijn moeder is geweldig! Ik snap het allemaal niet zo goed, een kind wordt hoe dan ook groot toch?
Reactie infoteur, 06-09-2012
Hi Karin, ja. Weet je echt niet wat je moet doen, dan raad ik je aan de natuur te volgen en in eerste instantie gewoon met borstvoeding te beginnen. Vroeg of laat stap je dan over op flesvoeding. Op welk tijdstip dat precies is, bepaal jij alleen. En daar hoef je je niet schuldig over te voelen. Groetjes, A.
Sterre Janssens, 15-05-2012
Veel goede informatie in dit artikel, maar mijn mond viel toch open van verbazing bij het lezen van sommige passages en reacties over borstvoeding…
Enkele punten met verduidelijking ter aanvulling van de andere reacties :
- "borstontsteking is te vookomen door een goede hygiëne": niet juist. Borstontsteking wordt veroorzaakt door verstopte melkkanaaltjes in de borst. Dit kan voorkomen worden door warmtecompressen, borstcompressie, warme douches, extra kolven, … de borst zo leeg mogelijk maken
- "je bent met borstvoeding meer aan huis gebonden": je bent juist minder aan huis gebonden, BV kan je overal en op elk moment geven, je hoeft geen flessenwarmer, sterilisator, melkpoeder… bij te hebben, enkel je baby
- 6x BV per dag (24u) voor een kleine baby is te weinig. Je hebt minimum 8x nodig om je productie op peil te houden op langere termijn. Tot 6 maand is 8-12 keer/24u een normale frequentie.
- tandjes krijgen staat BV niet in de weg, tijdens het zuigen ligt de tong over de onderste tandboog. Bijtgedrag is makkelijk af te leren. (borst ontzeggen).
- "Als de borstvoeding terugloopt ontstaat er honger, het kindje blijft achter in gewicht, en bijvoeding is dan gewoon noodzaak": als de borstvoeding terugloopt moet je vaken aanleggen, of extra kolven om je productie bij te regelen en raad vragen aan een lactatiedeskundige. Borstvoeding is een kwestie van vraag en aanbod. Meer vraag = meer aanbod. Het maag-darm stelsel van een baby jonger dan 6 maand is niet voldoende ontwikkeld om efficiënt voedingsstoffen en energie uit vast voedsel te halen. Bovendien zijn groente- en fruithapjes calorie-arm. Als je dan toch iets bijgeeft omdat je baby achter blijft in gewicht kan je beter poedermelk geven.
- "Tepelkloven is ook een kwaal die door borstvoeding kan ontstaan": tepelkloven ontstaan niet zomaar, maar door een slechte zuigtechniek van de baby of door fout aanleggen. Dit kan voorkomen/verholpen worden met advies van een vroedvrouw of lactiatiedeskundige. Als de baby de techniek perfect onder de knie heeft ontstaan er geen kloven.
Er is blijkbaar nog veel werk om alle misverstanden over borstvoeding de wereld uit te helpen!
Reactie infoteur, 21-05-2012
Wat een muggenzifterij is dit toch.
Nina, 31-03-2012
Borstvoeding is weliswaar in het begin even doorzetten, maar uiteindelijk niet alleen superhandig maar ook echt iets wat de band tussen mij en mijn kinderen heeft versterkt. Het geeft ritme en regelmaat, en voor jezelf een moment van rust. Zonder borstvoeding was ik een heel andere, waarschijnlijk minder aandachtige en onrustige moeder geweest. Heb ook 18 maanden gevoed en de eerste 6 maanden volledig borstvoeding. Mijn zoontjes waren nooit ziek de eerste twee jaar van hun leven, zelfs geen verkoudheid. Borstvoeding, gewoon doen…
Reactie infoteur, 01-04-2012
Hi Nina, zo is dat. Groetjes, A.
Elfje, 08-06-2011
Wat een vreemde adviezen met betrekking tot borstvoeding. Het is geen enkel probleem om je kindje 6-9 maanden borstvoeding te geven. Het volhouden zit vaak vooral in de eerste weken, daarna gaat het allemaal veel makkelijker. Niet alle kindjes slapen na een paar weken door, dat geldt zowel voor borstvoeding als voor flesvoeding. En de eerste 6 maanden hebben kindjes genoeg aan alleen melk. Daarna vervangt de BIJvoeding nog zeker geen voeding, dat komt pas later als je kindje meer gaat eten.
Misschien een goed idee voor deze site om eens contact op te nemen met een lactatiekundige! Als ik alleen dit advies had gelezen had ik het allemaal veel eerder opgegeven. Nu geef ik al ruim 7 maanden borstvoeding, en sinds ruim een maand is mijn kindje aan het proeven van fruit, groente en brood. Dat wordt langzaamaan een beetje meer. Ik ben nu de borstvoeding heel rustig aan aan het afbouwen en ga over op flesvoeding, maar heb mijn kindje wel het allerbeste meegegeven in de eerste maanden!
Reactie infoteur, 13-06-2011
Onder 'Hoe lang de borst' staat duidelijk dat je je baby wel zes tot negen maanden de borst kan geven, in ontwikkelingslanden gaan ze er zelfs jaren mee door. Ik ben een groot voorstander van borstvoeding, maar er zijn natuurlijk ook nadelen. Zie ook mijn vorige reacties. Uiteindelijk moet je toch over op koemelk (fles), waar een baby in Nederland veel langer mee te maken heeft dan met de borst. Rond een maand of vijf krijgt een baby tandjes, bedoeld om een begin te maken met eten. Veel baby's laten dan zien toe te zijn aan vast voedsel, willen je imiteren of zijn nieuwsgierig. Het afbouwen van borstvoeding neemt enkele weken in beslag, bijvoeden helpt bij dat proces. Ga je pas afbouwen na een maand of zes, dan moet je niet opkijken als de baby in je tepels bijt. Hoop dat je genoeg pleisters hebt.
Hanny, 06-04-2011
Fijn stuk. Echter, en Wendy schreef dit ook, dat na 3 maanden met hapjes begonnen moet worden is onzin. Je schreef zelf al dat je je dit niet adviseert. Het kwam mij toch ook adviserend over. Een baby van 3 maanden geeft niet aan dat hij toe is aan vast voedsel. Dat is wishfull thinking van de ouders. Bij 5 maanden, a la. Mensen denken vaak ten onrechte dat de baby niet genoeg kan krijgen aan de borst en voeden dan te vroeg bij. Zo zonde… Prachtige quote, helemaal mee eens.
Reactie infoteur, 07-04-2011
Hi Hanny, het is allemaal niet zo strikt. En niets is zo leuk als het gepruttel en gepruil van een baby van een paar maanden die een lepeltje fruitmoes probeert. Of het kindje nu drie, vier, vijf of nog meer maanden oud is. Als de borstvoeding terugloopt ontstaat er honger, het kindje blijft achter in gewicht, en bijvoeding is dan gewoon noodzaak. En zo zijn er nog veel meer redenen om eraan te beginnen. Groetjes, A.
Wendy, 05-04-2009
Ik sluit mij aan bij Nesibe. Ik schrok een beetje van je advies om na 3-4 maanden met groente- en fruithapjes te starten naast de borstvoeding, omdat dit aangetoond meer kans op voedselallergieën geeft. De darmpjes kunnen het dan gewoonweg nog niet aan om vast voedsel te verwerken. Vroege bijvoeding is inmiddels achterhaald, en wordt niet meer geadviseerd.
Verder een mooi artikel!
Reactie infoteur, 05-04-2009
Hi Wendy, dank voor de waardering. Ik heb niet geadviseerd om bijvoeding te geven vanaf 3 a 4 mnd, maar geschreven dat dit kan. Sommige baby's zijn op die leeftijd al aan bijvoeding toe. Dat blijkt bijv. als het veel smakkende geluidjes maakt of alles in de mond wil stoppen. In dat geval kan eerder, maar niet voor vier maanden, worden begonnen met bijv. fruithapjes, mits er geen verhoogd risico op allergie bestaat. Brood, koek en pap e.d. wordt dan nog niet aanbevolen ivm overgevoeligheidsreacties. De melkproductie loopt hierdoor wel terug omdat het kind minder wordt aangelegd. Zie Adviezen Voedingscentrum Nederland. Groet, A.
Nesibe (infoteur), 19-02-2009 #13
Beste Astrid,
Je artikel is zeer interessant en leest vlot. Er staan echter een aantal misverstanden in over borstvoeding (die helaas ook door deskundigen worden verteld).
Borstvoeding is voldoende tot 6 maanden. Dit is een richtlijn van de WHO. Voor 6 maanden heeft een baby geen bijvoeding nodig en dit is zelfs schadelijk voor de ontwikkeling van het spijsverteringsstelsel. Meer informatie vind je ook in mijn artikel http://mens-en-samenleving.infonu.nl/pedagogiek/21505-waarom-wachten-tot-6-maanden-met-vaste-voeding.html
Slecht een aantal kinderen hebben een tekort aan vitamine K. Omdat dit ernstige gevolgen kan hebben, geven ze in ziekenhuizen standaard vitamine K in druppelvorm aan baby's. De meeste kinderen hebben dit echter niet nodig.
Borstvoeding is ook zeer belangrijk bij het bindingsproces tussen moeder en kind. Daarom is het aan te raden dat de moeder zoveel mogelijk zelf de voedingen doet in de eerste maanden (ook al is het flessenvoeding). De rol van de vader is een ondersteunende rol.
Uit recente onderzoeken is gebleken dat een kind tot 2 jaar ongeveer 20 tot 30% belangrijke voedingsstoffen haalt uit de moedermelk. Dit is ook het natuurlijke termijn dat mensen borstvoeding zouden geven in volledige natuurlijke omstandigheden (dit hebben ze afgeleid uit onderzoeken naar borstvoeding bij andere zoogdieren). In principe kan een moeder borstvoeding blijven geven zolang beide partijen het willen: zodra het kind minder begint te drinken, mindert de melk tot het helemaal stopt als het kind dagen begint over te slaan.
Borstvoeding beschermt ook niet tegen zwangerschap. Veel vrouwen die lang borstvoeding geven worden gemiddeld na 1,5 tot 2 jaar zwanger. Het is zelfs mogelijk borstvoeding te geven tijdens een zwangerschap en 2 kinderen van verschillende leeftijd borstvoeding te geven (tandemzogen). Zo zijn er vrouwen die verschillende zwangerschappen achtereen hebben zonder dat ze stoppen met borstvoeding.
En tot slot: prachtige quote!
Met vriendelijke groeten,
Reactie infoteur, 25-02-2009
Hi Nesibe! Dank voor je uitgebreide visie en toevoegingen. Groetjes, A.
Laatste update: 04-06-2015
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Zwangerschap
Bronnen en referenties: 1
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.