Help, ik heb een hernia!

Veel mensen hebben regelmatig last van rugpijn. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Veel en zwaar tillen, een verkeerde houding of een erfelijke aandoening kunnen mogelijke oorzaken zijn van rugklachten. Één van de meest ingrijpende rugaandoeningen is een hernia. Een hernia kenmerkt zich door lage rugpijn met een uitstraling naar bil, been en/of voet. De pijn is moeilijk te bestrijden, aangezien het gaat om zenuwpijn.

Wat is een hernia?

Een hernia is een uitstulping van de zachte kern van een tussenwervelschijf, die tegen een zenuwwortel aan drukt. Dit veroorzaakt pijn in de onderrug met uitstraling naar bil, been en/of voet. Een hernia kan ook voorkomen in de nek, de zo genaamde nekhernia. Patiënten hebben dan last van uitstraling naar schouder(s), arm(en) en hand(en). In dit artikel zal ik het met name over de rughernia hebben. De medische term voor deze aandoening is Hernia Nuclei Pulposi (HNP).

Symptomen van een hernia

De eerste klachten die men meestal ervaart zijn pijn in de onderrug, een kramperige pijn in bil, bovenbeen en kuit en een tintelend gevoel in de voet. De plaats en ernst van de pijn kan per geval verschillen. Door irritatie van de zenuwwortel kan er krachtverlies optreden. Reflexen kunnen verminderen, er kan (gedeeltelijk) uitval optreden en het kan zelfs leiden tot incontinentie. Bij de meeste mensen is zitten en staan het pijnlijkste. Doordat zenuwpijn erg heftig kan zijn is het belangrijk goed naar je lijf te luisteren.

Waar ontstaat een hernia?

Een hernia ontstaat op zwakke plekken van de tussenwervelschijven. De meeste hernia's ontstaan tussen de 4e en 5e lendenwervel en tussen de 5e lendenwervel en het heiligbeen. Slechts 10% van de hernia's ontstaat een wervel hoger. Bij driekwart van alle hernia patiënten herstelt de rug zich zonder operatie.

Wat zijn de oorzaken van een hernia?

Een hernia kan verschillende oorzaken hebben. In ongeveer de helft van de gevallen is er sprake van een aangeboren zwakte van het discusweefsel. Andere oorzaken kunnen zijn: te zwaar of verkeerd tillen, plotselinge draaibewegingen van de romp, te weinig lichaamsbeweging, te veel zitten, verkeerde houding of overgewicht. Zit er al een zwakte in het discusweefsel, dan kunnen de andere oorzaken de kans op het ontstaan van een hernia vergroten.

Wat is er aan een hernia te doen?

Het beste is om een hernia te voorkomen. Heb je zittend werk, zorg dan voor een goede, verstelbare stoel. Bij veel bedrijven kun je via de arbodienst je stoel goed laten instellen. Zorg voor voldoende beweging, ook tijdens je werk. Let goed op hoe je tilt. Ga eerst door je knieën. Let op je houding, schouders naar achteren, rug recht, borst vooruit. Probeer tijd vrij te maken om tussen je werkzaamheden door te sporten. Veel bedrijven bieden tegenwoordig de faciliteiten om tijdens of na werktijd te sporten.

Krijg je dan toch een hernia, zorg dan voor een goede balans tussen rust en beweging. Raadpleeg de huisarts om te bepalen in welke mate pijnstilling noodzakelijk is voor het herstel. Wordt de pijn na rust en pijnstilling na een aantal weken niet beter, dan kan de huisarts je doorsturen naar een neuroloog. De neuroloog doet een aantal tests om te bepalen of je kracht- of reflexverlies hebt. Tevens controleert de arts of je uitvalverschijnselen hebt.

De neuroloog kan de beslissing nemen om een MRI (Magnetic Resonance Imaging) te laten maken. Deze scan laat zien of het om een hernia gaat en op welke plek de hernia zit. Aan de hand van de MRI bepaalt de neuroloog of een operatie noodzakelijk is. In driekwart van de gevallen raadt de neuroloog aan de hernia met rust, gedoseerde beweging in combinatie met pijnstilling te laten genezen. Gezien het feit dat het om zenuwpijn gaat, zal de neuroloog meestal voor zwaardere pijnstilling kiezen. Dit kan bijvoorbeeld diclofenac of tramadol zijn, maar ook morfine is een mogelijkheid om de ergste pijn onder controle te krijgen. Doel is uiteindelijk dat de patiënt langzaamaan weer mobieler wordt. Houd er rekening mee dat het herstel zeker drie tot tien weken in beslag zal gaan nemen. Helaas zijn er ook mensen bij wie het herstel maanden gaat duren.