Tong verbrand: eerste hulp

De tong verbranden is iets dat bijna iedereen overkomt. Een verbrande tong geeft pijn, en soms ook blaasjes op de tong. Het herstel duurt over het algemeen korter dan een verbrande huid. Hoe men moet handelen bij een verbranding en hoe dit te voorkomen is.

De tong verbranden

Het overkomt iedereen wel eens: de tong verbranden. Maar waarom verbranden we eigenlijk onze tong? Het lichaam beschermt onszelf tegen het verbranden aan hete voorwerpen. Wie vuur voelt, zal van het vuur wijken om verbranding te voorkomen. Niemand stapt in een veel te heet bad. Zodra het lichaam hitte waarneemt, gaat er een seintje naar de hersenen dat er uitgeweken moet worden van deze hitte.

Verbranding van de tong komt helaas voor door het niet tijdig waarnemen van hitte. Veel voedsel bevat een lauwe tot warme buitenkant, maar een gloeiend hete binnenkant. Vooral voedsel dat uit de magnetron of oven komt, heeft deze eigenschap. Ook koelt de buitenkant van voedsel snel af, terwijl de binnenkant nog lang heet kan blijven.

Wie een lauw broodje met vulling vast heeft, registreert via zijn vingers dat het broodje klauw is. De tanden worden er ingezet. Al snel blijkt dat de binnenkant heet is: de hete vulling komt in aanraking met de tong en binnenkant van de mond. Direct gaat er een sein naar de hersenen: hitte. Al;s reactie hierop zal het voedsel vaak uitgespuugd worden. Soms wordt het voedsel in de mond gehouden en wordt de mond vol lucht gezogen. Deze lucht koelt het voedsel sneller af.

Vaak is het al te laat en is de tong verbrand. Zelfs wanneer het voedsel direct weer uitgespuugd wordt, is de kans groot dat de tong al schade heeft opgelopen.

De tong verbranden aan hete dranken is vaak nog sneller gebeurt. Vaak registreren de handen niet va de buitenkant van de mok of het kopje hoe heet de drank is. Vooral met de moderne mokken, die de warmte van binnen vast houden maar koud van buiten aanvoelen, is er gevaar voor verbranding tijdens het drinken. Ook in dit geval is uitspugen van de hete drank vaak al te laat.

Verbrandde tong herkennen

Een verbrandde tong doet pijn. De tong bevat ongeveer 10.000 smaakpapillen, die de smaken zout, zuur, bitter en zoet kunnen waarnemen. Bij een verbranding raakt een deel van de smaakpapillen beschadigd. De papillen zien er opgezet en ruw uit. De smaakwaarneming kan tijdelijk verminderd of zelfs helemaal verdwenen zijn.

De tong kan soms een grijs beslag vertonen na een verbranding. Bij een ernstige verbranding kan er zelfs blaarvorming ontstaan op de tong. In het ergste geval verband de tong zo erg dat zenuwen beschadigd raken. Er is dan geen pijn meer te voelen.

Eerste hulp bij een verbrande tong

Een verbrande tong kan het beste direct gekoeld worden. De tong onder stromend water houden is een goede eerste hulpverlening, maar kan soms vermoeiend zijn. Met water spoelen koelt de tong ook, gebruik dan steeds opnieuw vers water en spuug het oude water uit.

Koelen door het likken aan een waterijsje kan de tong ook prima. Ook op een ijsklontje zuigen werkt goed. Na het koelen kan er niet veel gedaan worden aan een verbrande tong. Gebruik nooit brand/ wondzalf of een andere zalf op de tong. Dit blijft ten eerste niet zitten door de vochtigheid op de tong, en ten tweede worden er zo schadelijke stoffen ingeslikt.

De duur van het herstel is afhankelijk van de mate van verbranding. Een lichte verbranding geneest doorgaans binnen 3 tot 7 dagen, een grotere verbranding meestal binnen 8 tot 12 dagen. De smaakpapillen die beschadigd zijn, kunnen hun werk niet meer uitvoeren. Hierdoor kan er een tijdelijk vermindering van smaakwaarneming zijn. Bij grote verbranding kan de smaakwaarneming helemaal weg zijn. Wanneer de smaakpapillen hersteld zijn, zal ook de smaakwaarneming terug komen. Bij een ernstige verbranding, waarbij zenuwen zijn beschadigd, duurt het herstel veel langer. Ook is het maar de vraag in hoeverre de tong weer hersteld.

Voorkomen van verbranding

Belangrijk is om hete dranken een tijdje af te laten koelen. Door met de bovenlip de rand van de beker af te tasten, zal vaak gevoeld kunnen worden hoe heet de drank is door de opstijgende damp. Verwarmd voedsel dat lauw van buiten aanvoelt, kan van binnen zeer heet zijn. Beter is het om dit soort voedsel doormidden te snijden, zodat het sneller afkoelt en ook duidelijk waarneembaar is hoe heet het voedsel is.

Verdovingen ten behoeve van tandarts-behandelingen schakelen ook vaak de zenuwen van de tong uit. Hierdoor is de kans op verbranding groot: de tong kan door de verdoving geen hitte waarnemen. Er mag pas gegeten en gedronken worden wanneer de verdoving uit is gewerkt: doorgaans is dit wanneer de tong niet meer dik en gevoelloos aanvoelt.