Als je ouder wordt: verandering functioneren van je hersenen
Naarmate je op leeftijd komt, zullen de functies van de hersenen verminderen. Zo zijn geheugenverlies, vergeetachtigheid, moeite hebben met dingen te onthouden en het leren van nieuwe dingen normale verschijnselen van het verouderingsproces. Dit kan grote gevolgen hebben op het dagelijkse leven van iemand. Welke veranderingen zijn normaal en wanneer is er sprake van een probleem?
Verlies van hersenfuncties
Het intact houden van je hersenfuncties is iets dat je graag wilt als je ouder wordt. Door het proces van verouderen worden ingewikkelde systeem van hormonen, neurotransmitters (boodschappenstoffen van zenuwprikkels) en zenuwen drastisch beïnvloed. Veranderingen in je hersenen kunnen zelfs leiden tot fysieke achteruitgang zoals bijvoorbeeld botverlies (osteoporose).
Normale fysieke veranderingen
Naarmate we verouderen, zullen de hersenen krimpen en de vitale boodschappers in de hersenen nemen af. Gelukkig zijn we meestal wel in staat om deze leeftijdsgebonden veranderingen in je hersenen te compenseren. Bij het ouder worden van de hersenen kun je het volgende verwachten:
- Het gewicht en omvang van je brein vermindert.
- De groeven (sulci) hersenschors worden breder.
- De hersenen maken minder neurotransmitters aan.
- In de hersenen kunnen hersenvezels zich gaan samenklonteren, waardoor er Alzheimerachtige verschijnselen kunnen optreden.
- Seniele plaques: dit zijn restanten onoplosbare vezelig eiwitten (amyloïde) die zich afzetten in de hersencellen.
Verandering fysieke mentaliteit
Geheugenverlies is een normaal onderdeel van het verouderingsproces. Een van de grootste angsten die mensen hebben met betrekking tot ouder worden, is dat ze niet langer goed kunnen denken of dingen onthouden. Als je kijkt naar wat ouder worden doet met je lichaam en je geest, kun je een paar typen mensen onderscheiden:
- Mensen die een gezond lijf hebben maar die hun verstand kwijtraken.
- Mensen die vlijmscherp blijven maar dat het lichaam hen in de steek laat.
- Mensen die zowel lichamelijk als geestelijk gezond blijven.
Normale veranderingen van geestelijke vermogens
Het geheugen verandert met de jaren. De meest voorkomende verandering die in verband wordt gebracht met ouder worden, is het vermogen om nieuwe informatie op te nemen. Het langetermijngeheugen blijft intact, maar je kortetermijngeheugen wordt trager. Mensen merken dit als ze na de vijftig het lastiger vinden om namen, data en details te onthouden. Meestal verliezen mensen vooral grip op herinneringen die te maken hebben met een specifieke tijd en plaats.
Veranderingen die kunnen wijzen op een probleem
Wanneer je geestelijke vermogens veranderen, is het ouder worden op zichzelf daarbij nooit de enige factor. Depressie, dementie, neveneffecten van drugs en alcoholgebruik, beroertes en hoofdverwondingen kunnen ook geestelijke veranderingen veroorzaken. Wanneer moet je je zorgen maken? Daarvan is sprake als je merkt dat er gedragsveranderingen zijn of veranderingen in je manier van denken. Daarbij kun je het oordeel van iemand anders vragen.
Naar de dokter
Mentale veranderingen die niet bij het normale ouder worden horen, zijn er vaak de aanleiding toe dat je vaker naar de dokter gaat. Als je een of meer van de volgende verschijnselen herkent bij jezelf of bij iemand die je dierbaar is, of als iemand je vertelt dat ze deze verschijnselen bij jou hebben waargenomen, kun je het beste naar de dokter gaan om te vragen hoe hij erover denkt.
Vaker dan voorheen dingen vergeten
Dit lijkt vaak niet zo'n punt te zijn, maar het is vervelend wanneer je steeds dingen begint te vergeten. Toch kan het gevaarlijk zijn als je bijvoorbeeld vergeet medicijnen in te nemen en besluit met de auto weg te gaan. Zo kun je verdwalen en misschien wel een ongeluk krijgen.
Vergeten alledaagse bezigheden
Als je niet meer weet hoe je maaltijden moet bereiden of iedere dag precies hetzelfde eet, kun je een gebrek aan voedingsstoffen oplopen. Er zijn heel wat ouderen bij wie dit van toepassing is. Dit kan gevaarlijk zijn als je bijvoorbeeld vergeet het gas uit te zetten of de kraan dicht te doen.
Moeite met het leren van nieuwe handelingen
Een mens moet altijd nieuwe handelingen kunnen leren, ook om een aantal zaken te compenseren die vaak voorkomen bij het ouder worden. Als je een hersenaandoening hebt, kun je minder goed nieuwe dingen leren. Daardoor worden alledaagse activiteiten vaak moeilijker uitvoerbaar.
Moeite hebben met geld omgaan
Ouderen vormen sowieso al snel een gemakkelijke prooi voor fraudeurs en oplichters. Maar mensen waarvan de hersenen achteruitgaan, zijn een nog gemakkelijker doelwit. Ze doen sneller onverstandige aankopen en hebben soms geen idee waar hun geld blijft. Iemand die ze vertrouwen zou erop moeten toezien dat er veiligheidsmaatregelen worden genomen waardoor de bankrekening niet onnodig wordt geplunderd.
Minder hygiëne
Als je niet meer in staat bent om jezelf schoon te houden, kan dit leiden tot infecties in bijvoorbeeld urinewegen of de huid. Infecties bij ouderen met een hersenaandoening kunnen leiden tot verergering van de aandoening. Als een infectie niet wordt behandeld, kan het doordringen in de bloedbaan en daardoor ernstigere infecties veroorzaken, waaraan iemand gemakkelijk kan sterven.
Andere oorzaken
Naast hersenaandoeningen zijn er ook andere oorzaken voor een abnormaal functioneren van de hersenen. Het kan gaan om infecties, medicijnen of bepaalden ziekten die soortelijke symptomen kunnen veroorzaken. Ga bij twijfels naar een dokter zodat er een nauwkeurige diagnose gesteld kan worden.
Lees verder