De diagnose van galstenen is niet altijd gemakkelijk

Galstenen kunnen vaak al lang voordat de diagnose gesteld is, problemen opleveren. De galblaas ligt dicht bij de lever en zorgt voor de aanvoer van gal. Gal is nodig om het vet in het voedsel te kunnen afbreken. Reststoffen in de gal kunnen echte galstenen vormen die voor veel krampen en pijn zorgen na het verwerken van (meestal vette) maaltijden. Veel patiënten komen bij de dokter en geven aan dat ze heel erge “buikpijn” hebben. Daar kan een arts echter nog niet uit afleiden of de pijn de maag, de lever, de gal, de milt of de darmen betreft. De pijn wordt door patiënten vaak aangeduid als "maagpijn", waardoor de arts al meteen op het verkeerde spoor gezet wordt en de zoektocht langer wordt dan noodzakelijk is.

Galstenen geven niet altijd problemen

Veel mensen hebben bijna hun hele volwassen leven galstenen, maar hebben er nooit last van. Galstenen die in de galblaas blijven, leveren meestal geen probleem op. Pas als de galstenen in de galwegen komen en daar de doorgang van de gal versperren, krijgt de gal het moeilijk.

De werking van de gal

De wanden van de gal trekken zich samen om de gal eruit te drukken. De sappen van de gal worden zo opgestuwd, maar als de galwegen versperd zijn is dat een heel pijnlijke zaak. De gal kan dan niet doorstromen en de stuwing zorgt voor de pijn. Uiteindelijk kan de gal na verloop van tijd zelfs ontstoken raken.

De warme maaltijd veroorzaakt vaak een aanval

Meestal krijgen patiënten last van de warme maaltijd en niet zo direct van een broodmaaltijd. Dat komt, omdat vooral een warme maaltijd toch meestal wat ruimer bemeten is en ook wat meer vet bevat dan een broodmaaltijd. De gal zorgt voor de verwerking van het vet en levert normaal gesproken naar verhouding ook voldoende gal om dat te verwerken. Als de galwegen door galstenen verstopt zijn, wordt de benodigde gal wel aangemaakt, maar kan die gal echter niet doorstromen.

Pas een tijd na het eten problemen

Een patiënt krijgt meestal niet meteen na het eten problemen met de gal. Eerst wordt het eten immers in de maag verwerkt. Pas na ongeveer drie uur is al het voedsel van de maaltijd uit de maag. Een patiënt krijgt daarom pas rond de vijf uur na de maaltijd problemen met verstopte galwegen.

Later op de avond pijn

Eet u bijvoorbeeld rond zes uur ’s avonds een warme maaltijd, dan begint de ellende meestal pas rond of na elf uur ’s avonds. Neemt u de warme maaltijd echter al ’s middags rond half een, dan beginnen de krampen en de buikpijn zo rond vijf uur of half zes. Bij de een iets vroeger dan bij de ander, maar het ontloopt die tijd meestal niet veel.

Het eten in een restaurant bevat vaak meer vet

Een aantal patiënten merkt voor het eerst iets van galstenen als ze uit eten zijn geweest en dat is niet zo verwonderlijk. Het eten in restaurants wordt vaak extra smakelijk gemaakt met toevoegingen van room, kaas, enzovoort. Dat zijn juist de ingrediënten met meer vet die het een galblaas met verstoppingen in de galwegen extra moeilijk maken. Na een paar uur heeft de patiënt dan ook enorme krampen.

Buikpijn kan heel persoonlijk zijn

Een probleem met galstenen geeft niet bij iedereen dezelfde soort buikpijn. De ene patiënt zegt dat hij in de hele buik zeer pijnlijke krampen heeft, de ander noemt het maagpijn en een derde zegt dat hij de meeste pijn onder in de buik voelt. Niet iedereen noemt dus de plaats waar de gal zit: aan de rechter bovenkant van de buik. Voor een arts is het dan zoeken naar de oorzaak van de krampen en vaak wordt er door de assistenten en pas afgestudeerde artsen op de afdeling SEH (Spoedeisende Hulp) van het ziekenhuis niet direct aan de gal gedacht.

Pijn in de maagstreek

De pijn lijkt inderdaad vaak op maagpijn, maar problemen met de maag na het eten ontstaan meestal ook snel na het eten, want de maag is het eerste “station” dat het eten aandoet. Pijn die pas uren later optreedt is daarom meestal geen maagpijn, maar geeft de indicatie voor een probleem dat verderop in het spijsverteringskanaal ligt.

Misselijkheid hoeft niet altijd aan de maag te liggen

Veel patiënten die galstenen hebben, zijn vaak misselijk. Ook daarom noemen zij de pijn nogal eens maagpijn, want misselijkheid wordt vaak in verband gebracht met de maag. Daar hoeft de misselijkheid echter niet altijd vandaan te komen. Men kan immers ook misselijk zijn van migraine, van stress en van nog veel meer andere oorzaken.

Zwangere vrouwen ontwikkelen sneller galstenen

Bij zwangere vrouwen verandert het lichaam. Zij ontwikkelen onder anderen ook sneller galstenen dan vrouwen van dezelfde leeftijd. Bij vrouwen die elke nacht opzitten met buikkrampen en “maagpijn” zou men eigenlijk de gal moeten navoelen om te kijken of er geen galstenen ontstaan zijn. Veel vrouwen denken in een dergelijk geval immers dat de maag in het gedrang komt door het groeiende kindje in hun buik, maar dat is niet altijd de oorzaak van de pijn.

De arts goed informeren, want de diagnose is niet altijd gemakkelijk

Geef de behandelende arts de goede informatie. Vooral als u al een aantal malen dezelfde klachten had en men niets heeft gevonden. Zoek de overeenkomsten in de klachten. Verstopte galwegen zijn niet ongevaarlijk. U kunt er bijvoorbeeld geelzucht of een ontsteking van de gal en het omliggende veld aan overhouden als de verstopping te lang duurt.

Operatie na de diagnose van galstenen

Een galoperatie is tegenwoordig niet meer zo moeilijk. Vroeger werd er een snede van 20 cm gemaakt om de gal eruit te halen en lag men twee weken in het ziekenhuis. Tegenwoordig kan dit vaak met een kijkoperatie en is de patiënt dezelfde dag of een dag later al thuis.

De galwegen nemen de functie van de gal over

De galwegen blijven echter zitten en nemen na verloop van tijd de functie van de gal over. U kunt vaak weer na korte tijd gewoon eten wat u gewend was. Dat geldt echter niet voor iedereen. Bij sommige mensen duurt die overname van de functie van de gal door de galwegen iets langer dan bij anderen. Het blijft wel oppassen, want ook iemand die geen gal meer heeft kan na verloop van jaren toch nog een steen in de galwegen krijgen.

Altijd even oppassen met eten

Na de operatie moet men een tijd oppassen met (vet) eten. Ook koffie wil wel eens problemen geven, maar over het algemeen kunnen patiënten, waar de gal bij is verwijderd, binnen korte tijd weer gewoon eten. Alleen een teveel aan vet kan dan nog wel eens problemen geven. Dat betekent dus wel wat voorzichtig zijn met zware maaltijden of bijvoorbeeld een koud buffet bij een feest.

Zonder gal is goed te leven

Wie normaal eet en drinkt kan zonder gal normaal leven en heeft na verloop van tijd geen problemen meer. Toch is het af en toe wel oppassen. Geef daarom altijd aan een arts door dat u geen gal meer hebt, zeker voor een ziekenhuisopname en/of operatie. Bepaalde soorten narcose wordt door mensen zonder gal bijvoorbeeld slecht verdragen.

Soms toch nog galproblemen

Ook zonder de gal kan iemand na verloop van jaren problemen krijgen, maar dan niet aan de gal zelf, maar aan de galwegen. Die nemen immers de functie van de gal meestal over en kunnen zelf na verloop van jaren ook weer verstopt en/of ontstoken raken. Geef daarom altijd goed aan waar de pijn zit, zodat artsen ook meteen in het goede gebied gaan zoeken. Ook dus als de gal bij u al lang geleden verwijderd is.