Tennisarm: pijn aan de elleboog

Een tennisarm is een pijnlijke aandoening waarbij de onderarmspieren die vastzitten aan de elleboogknobbel, geïrriteerd zijn door overbelasting. Vroeger kwam een tennisarm voornamelijk voor bij mensen die tennissen zonder goed warming-up. tegenwoordig zien we het juist meer bij mensen die achter de computer werken. Een tennisarm gaat in de meeste gevallen vanzelf over met een aantal aandachtspunten.

Wat is een tennisarm?

Een tennisarm ontstaat vaak bij mensen die aan tennis doen, vandaar de benaming tennisarm. Maar dit is natuurlijk geen voorwaarde: ook anderen kunnen een tennisarm oplopen. Een tennisarm is een irritatie van de onderarmspieren die aan de elleboogknobbel vastzitten. Een andere benaming is ook wel een tenniselleboog of epicondylitis lateralis humeri. Een tenniselleboog is niet hetzelfde als een golfarm, hoewel deze twee wel gelijktijdig voor kunnen komen.

Ontstaan van de aandoening

Iedereen kan een tenniselleboog krijgen. Mensen met een leeftijd boven de 35 jaar hebben een grotere kans hierop. Dit komt omdat de pezen stijver worden met het ouder worden. Over het algemeen krijgen mensen boven de 60 jaar juist minder vaak een tenniselleboog, omdat deze groep mensen de arm minder belasten. Stress en roken is een risicofactor voor iedereen. De helft van de patiënten met een tenniselleboog heeft van jongs af aan al zwakke pezen. Vaak wordt dit pas ontdekt op het moment dat er een blessure ontstaat.

Het ontstaan van een tenniselleboog komt voort uit overbelasting van de onderarmspieren, de handstrekkers. Vaak wordt er gedacht aan een plotselinge grote overbelasting, maar langdurige kleine overbelastingen werken een tenniselleboog ook in de hand. In de meeste gevallen heeft de patiënt een te zwakke pees die de overbelasting niet aankan. Over het algemeen is een langdurige lichte overbelasting schadelijker dan een plotselinge grote, maar éénmalige overbelasting.

Het bovenhands optillen van voorwerpen is een risicofactor. Met bovenhands wordt bedoeld; de handpalm naar beneden gericht, alsof de hand een grijper op de kermis is. Daarnaast wordt een tennisarm ook wel veroorzaakt bij tennissen, waarbij het racket bovenhands wordt vastgehouden en de arm wordt gedraaid. Het probleem zit hem vaak in het met gestrekte arm werken. In beiden gevallen is de oorzaak veelal te vinden in de doorbloeding van de pees: deze wordt onvoldoende voorzien van zuurstof en voedingsstoffen.

Scheurtjes in de spieren en pezen

Bij overbelasting of grote belasting raakt spier-en peesweefsel beschadigt. Er ontstaan kleine scheurtjes in de spieren en pezen. Vaak is dit niet te voelen. Op zich zijn deze scheurtjes helemaal geen probleem; het lichaam is in staat deze snel te herstellen. Bij het herstel kan er echter wat mis gaan, waardoor de hersenen foutieve informatie binnen krijgt en de speren zich verstijven. Er treedt een irritatie op waardoor er een niet-bacteriële ontsteking ontstaat aan de peesaanhechting. Dit zien we vooral bij een grote overbelasting gedurende een korte tijd. Bij een kleine overbelasting gedurende een langere tijd gaan de spieren zich aanpassen aan de vreemde activiteit die van de spieren gevraagd wordt. De spieren krijgen hierdoor een continue spanning, ook in rust. De peesaanhechting komt hierdoor ook onder lichte druk te staan. Wanneer dit lang genoeg duurt, treedt er een irritatie en later een ontsteking van de peesaanhechting op.

Symptomen

Een tennisarm is vaak makkelijk te herkennen: het bovenhands oppakken van een zwaar voorwerp geeft pijnklachten. De buitenzijde van de elleboog doet pijn. Dit is te voelen bij beweging, later ook bij rust. Het doet pijn wanneer er op de buitenzijde van de elleboogknobbel gedrukt wordt. Het strekken van de elleboog kan pijnlijk zijn. Vaak wordt er pijn gevoeld wanneer men ergens met de vlakke hand tegenaan duwt, waarbij de arm gestrekt is. Meestal is de arm waarmee men het meest werkt aangedaan, maar in enkele gevallen zijn beiden armen aangedaan. Dit wordt vooral gezien bij sporters die beiden armen gelijktijdig gebruiken. Over het algemeen zijn de klachten in de ochtend het ergst, en verdwijnen iets naarmate men de spieren soepel maakt door beweging.

Een tennisarm behandelen

Vaak geneest een tennisarm niet vanzelf. Dit heeft te maken met de slechtere doorbloeding van de pees die is ontstaan. De genezing kan pas plaats vinden wanneer de pees voldoende zuurstof en voedingsstoffen krijgt aangeleverd. Het probleem zit hem vaak al in de rust die we nemen met een tenniselleboog. Door de pijn wordt de arm niet meer belast, waardoor er nog minder zuurstof wordt aangevoerd naar de spieren en pezen toe.

Vaak wordt gedacht dat een tennisarm een ontsteking is. Dit is gedeeltelijk waar. De eerste weken is er duidelijk sprake van een ontsteking van de peesaanhechting. Ontstekingsremmers werken dan wel, maar de tennisarm geneest niet altijd. Ontstekingsremmers geven dus niet altijd het gewenst resultaat.

Sommige artsen gaan over tot het ingipsen of het dragen van een brace. Ook hier worden teleurstellende resultaten geboekt. De peesaanhechting verzwakt daardoor nog meer, wat niet gunstig is voor het herstel. Wel is het mogelijk om tijdens het herstel gebruik te maken van een ondersteunende band, de Tubigrip. De band wordt gedragen wanneer dit nodig is, bijvoorbeeld bij werkzaamheden. Aangeraden wordt om de band in rust zoveel mogelijk af te doen. Het injecteren met cortisonen kan soms verlichting geven, maar ook nu geneest de tenniselleboog niet altijd.

In 95 procent van de gevallen helpt een operatie. Een operatie is nooit eerste keus maar wordt dan pas uitgevoerd wanneer andere behandelingen niet werken. Een tenniselleboog kan operatief op verschillende manieren worden behandeld. Soms wordt de botpunt verwijderd, plica-materiaal of geïrriteerd peesweefsel. Soms ook wordt de peesaanhechting verlegd of wordt de zenuw vrijgelegd. Een en ander is afhankelijk van de precieze problematiek. Een operatie wordt pas na een tot meerdere jaren toegepast. Vaal wordt vooraf getracht een brace of gips aan te brengen of fysiotherapie toe te passen. Gerichte therapie kan een tenniselleboog genezen door de peesaanhechting te verstevigen en de spieren te ontspannen. Krachttraining geneest een tenniselleboog in veel gevallen. Met krachttraining wordt gebruikt gemaakt van een gewicht (500 gram is voldoende),een elastiek of een elastische band. Het is belangrijk dat er spanning wordt opgebouwd waardoor de spieren in actie moeten komen. Dit bevordert de bloedtoevoer van de peesaanhechting. Herstel treedt sneller op. De fysiotherapeut kan helpen bij het uitvoeren van goede oefeningen.