Ziekteangst of hypochondrie: omgaan en hulp zoeken

Ziekteangst, ook hypochondrie genoemd, is de angst om een ernstige ziekte te hebben terwijl dit helemaal niet het geval is en er ook niets medisch te vinden is. Iemand die lijdt aan ziekteangst denkt bij lichaamssignalen steeds een ernstige ziekte onder de leden te hebben. Dit zorgt voor een voortdurende onrust zodra lichaamssignalen gevoeld worden of zichtbaar zijn. Als de ziekteangst ernstige gevolgen heeft aangenomen zal deskundige hulp noodzakelijk zijn.

Wekenlang vastzittende angst door gedachte aan ernstige kwalen

Bij een vlekje ergens op de huid wordt meteen gedacht aan allerlei ernstige kwalen. Andere voorbeelden zijn een nauwelijks voelbaar blaasje op de tong, even een beetje wazig zien, ergens een raar gevoel hebben of onschuldige hartkloppingen na een inspanning. Ook kan een steek ergens in het lichaam of kramp meteen de vrees voor een ernstige kwaal oproepen. Dergelijke signalen kunnen wekenlang een vastzittende angst opleveren.

Geruststelling bij ziekteangst patiënt erg moeilijk

Ondanks het alsmaar zoeken naar geruststelling wordt die onvoldoende verkregen waardoor de onrust aanhoudt. Het zoeken naar gerustheid bestaat vaak uit het speuren op internet naar informatie of die op te doen door navraag bij naasten wat bij hen op den duur tot irritatie kan leiden. Het is voor naasten ook erg moeilijk om een lijder aan ziekteangst gerust te stellen omdat het gevoel voor realiteit teveel ontbreekt.

Wisselend van intensiteit

Vaak is de reactie om naar een dokter te gaan die echter telkens constateert dat er niets aan de hand is. Andere lijders aan hypochondrie gaan juist niet naar een arts uit angst voor de diagnose. Zelfs als een dokter na een onderzoek constateert dat er niets aan de hand is kan iemand die lijdt aan ziekteangst toch nog ongerust blijven. Echt gerust stellen is zelfs door deskundige soms onmogelijk. Door dit gedrag wordt de gedachte aan een ziekte alleen maar versterkt. Een bijkomend verschijnsel kan neerslachtigheid zijn. Maar hoewel ziekteangst een probleem is wat zich alsmaar voortsleept kan het wisselen van intensiteit.

Omgaan met ziekteangst

Een mogelijke aanpak door de patiënt zelf is om de gedachte aan een ernstige ziekte te vervangen door een minder ernstige. In plaats van de angstgedachten te voeden is het beter om er iets positiefs tegenover te stellen door bijvoorbeeld een onschuldige verklaring voor het signaal te bedenken. Hoofdpijn kan ook komen door een slechte nachtrust dus zal na een goede nachtrust verdwijnen. Die hartkloppingen worden veroorzaakt door een overmatige inspanning en verdwijnen snel na een rustperiode. Ook kan het zoeken naar een duidelijke afleiding een goede hulp zijn. Evenals rustig ademen en ontspannen of even een wandeling maken of iemand opbellen voor een leuk gesprek.

Oorzaak van hypochondrie

De oorzaak van hypochondrie is niet duidelijk. Het kan in sommige families meer voorkomen waardoor er aan erfelijkheid gedacht kan worden. Ook zou het met bepaalde stoffen te maken kunnen hebben zoals neurotransmitters die bij iedereen in het bloed en in het zenuwstelsel zitten. Het omgaan met de angst kan te maken hebben met aangeleerd gedrag waarbij de opvoeding een rol kan spelen. Wie als kind onvoldoende geruststelling heeft gekend ging waarschijnlijk zelf oorzaken en oplossingen zoeken voor allerlei signalen.

Nare gevolgen van angstgedachten

Een ziekteangst patiënt let van ’s morgen tot ’s avond op het eigen lichaam. Door die aandacht wordt ook alles gevoeld waar anderen geen aandacht aan besteden. Elk signaal wordt meteen in relatie gebracht met een of andere ziekte of ernstige kwaal en leidt tot angst of zelfs paniek. De angstgedachten van een hypochondrie patiënt kunnen tot allerlei nare dingen leiden waardoor de angstgedachten juist worden gevoed zoals hartkloppingen, transpireren, rillingen, duizeligheid, benauwdheid, misselijkheid, maagklachten of hoofdpijn.

Professionele hulp zoeken

Mocht de ziekteangst zeer ernstige vormen hebben aangenomen dan zal professionele hulp de enige manier zijn om meer vertrouwen te krijgen in het eigen lichaam. Door middel van gedragstherapie is in de meeste gevallen te bereiken dat de angsten verdwijnen of dat het er mee omgaan niet meer leidt tot het voortdurend negatief beïnvloeden van het dagelijkse leven.
Een behandeling van ziekteangst door een gespecialiseerde psycholoog zal bestaan uit de elementen:

• Het stellen van de diagnose en het maken van een probleemanalyse.
• Het geven van informatie over de behandeling van de ziekteangst.
• Het toepassen van technieken die zich reeds in de praktijk hebben bewezen.
• Het laten maken van speciale oefeningen.
• Evalueren na de behandeling.
• Het bieden van nazorg.

Lees verder

• Angst als waarschuwing of als begin van gewelddaden