Dementerenden zeeverhalen, -gedichten en –liedjes voorlezen

Het voorlezen van verhalen over de zee en aan mensen met dementie zal zeker stimulerend voor hen zijn. De zee is zo verweven met de Nederlandse geschiedenis en met het Hollandse leven dat de ervaringen, avonturen en belevenissen met de zee zeker deel uitmaken van het leven en dus de herinneringen van al onze ouderen met bijvoorbeeld Alzheimer, zeker als deze geboren en getogen zijn in Nederland. U kunt ook zeeliederen en gedichtjes over de zee voorlezen aan senioren met hersenbeschadiging die veroorzaakt is door andere ziektes die dementie veroorzaken. Er zijn kansen genoeg dat door het voorlezen eigen herinneringen aan de zee worden opgeroepen en dat er volgens gesprekken kunnen ontstaan tussen de ouderen onderling, zeker als u dat actief begeleidt.

Genoeg geschikt materiaal om voor te lezen over de zee aan mensen met dementie?

Het is niet gemakkelijk om genoeg geschikte verhalen over de zee te vinden om voor te lezen aan ouderen die dementeren. Op zich zijn er genoeg verhalen. Maar voorleesverhalen voor bejaarden met hersenbeschadigingen, moeten bijvoorbeeld niet te lang zijn. Ouderen die aan een vorm van dementie lijden, kunnen zich namelijk maar beperkt concentreren. De verhalen mogen ook niet kinderachtig zijn. Want hoewel deze senioren vaak bezig zijn met herinneringen uit hun jeugd, zijn het geen kinderen. Verhalen mogen ook niet te moeilijk zijn: het taalbegrip van ouderen met bijvoorbeeld Alzheimer of Parkinson kan immers worden aangetast. Als u met al deze criteria rekening wil houden, zult u tot de ontdekking komen dat er weinig geschikte, kant en klare verhalen zijn om aan deze mensen voor te lezen. En dat ondanks de prominente rol van de zee in de Nederlandse geschiedenis.

Is er alternatief voorleesmateriaal over de zee?

Omdat er weinig geheel geschikte, kant en klare voorleesverhalen zijn, vindt u hieronder een voorbeeldprogramma dat u op weg kan helpen. Ook dit voorbeeldprogramma is niet ideaal. Het maakt bijvoorbeeld toch gebruik van een kinderverhaal, bijvoorbeeld ‘Poppejans gaat varen’ uit een van de Jip en Janneke-boeken van Annie M. G. Schmidt. Het is echter wel een herkenbaar verhaal en dat compenseert het wat kinderlijke karakter van het verhaaltje. Bovendien kennen vrijwel alle ouderen de naam van de Nederlandse schrijfster Annie M. G. Schmidt. En dat kan weer aanleiding zijn tot een gesprekje over deze schrijfster.

Liedjes en gedichtjes voorlezen over de zee

Als alternatieven voor de kleine hoeveelheid geschikte kant en klare zeeverhalen is in het programma gebruik gemaakt van bekende liederen over de zee en gedichtjes over de zee. De liedjes kunt u samen met de ouderen zingen. Of u leest de tekst van het lied aan hen voor. Beiden (eerst voorlezen en dan samen de liederen zingen) kan natuurlijk ook. De kans is groot dat het zingen spontaan gebeurt, als u gaat voorlezen.

Voorlezen over de zee: een programma met liedjes, gedichten en verhalen

1. ‘Daar was laatst een meisje loos die wou gaan varen...’ een liedje over een meisje dat vermomd als matroos op zee is
2. ‘Een nieuwe dag, een nieuwe kans… ‘ een verhaal uit het boek: ‘Een hart vol verhalen’ over een strandjutter en zijn hond
3. ‘De zeemeerminnen…’ een geestig gedicht van Annie M. G. Schmidt over zeemeerminnen in een villa
4. ‘Poppejans gaat varen…’, een kort verhaal: Jip en Janneke spelen een storm op zee na in de teil
5. ‘Schipbreukeling…' of ‘Op een onbewoond eiland’: een gedicht én lied van Schmidt over schipbreukelingen

Pauzeren en trakteren op zeebanket tijdens het voorlezen

Het is leuk én lekker eens een keer in stijl te pauzeren: trakteer de luisteraars bij de koffie en thee op zeebanket. Zeebanket bestaat uit bonbons in de vorm van zee-figuren: schelpen bijvoorbeeld. U moet de luisteraars wel even attenderen op de vorm want zo’n lekkere bonbons zit zo in de mond…voor ze hem hebben bekeken!

Vervolg zeeverhalen, zeegedichten en zeeliederen voorlezen

1. ‘Heb je van de Zilvervloot wel gehoord’ een lied over de strijd van de Zilvervloot tegen de Spanjaarden
2. ‘Hans Brinker’: een kort verhaal over de beroemde jongen die door zijn vinger in de dijk te steken zo zijn stadje redde
3. ‘Het scheepje in de fles’: een gedicht over een prinses die ’s nachts uit varen gaat op het scheepje uit haar fles
4. ‘Gulliver naar Lilliput’: een kort verhaal over de scheeparts Gulliver die aanspoelt in het land van de Lilliputters
5. De Zuiderzeeballade: een lied over het IJsselmeer dat, voor de bouw van de Afsluitdijk, nog Zuiderzee heette

Een behouden vaart gewenst!

U programmeert met dit voorleesprogramma over de zee ongetwijfeld een leuke activiteit voor bejaarden die aan het dementeren zijn, ondanks de beperkingen die dit repertoire met zich mee brengt. In die zin zult u zeker een behouden vaart hebben!

Lees verder

• Zomerverhalen en zomergedichten aan dementen voorlezen
• Voorlezen over de herfst bij dementie: verhalen, gedichten
• Winterverhalen, -gedichten, -liedjes voorlezen aan dementen
• Lenteverhalen en -gedichten voorlezen aan dementerenden
• Geheugen bij dementie stimuleren door sprookjes voorlezen