Knieblessure: gebroken knie, gescheurde kruisband, meniscus

De knie is een complexe verbinding van meerdere botten, waarmee een soepel werkend gewricht is samengesteld. Zeker bij bepaalde sporten zoals voetbal is het een gevoelig punt voor kwetsuur, waarbij enkelbanden kunnen scheuren, de knieschijf uit de kom gaat of een botdeel door een harde tackle breekt. Omdat we ons gehele leven afhankelijk zijn van een goede werking van dit gewricht, is het dus vanzelfsprekend dat we er goed op passen. Waaruit bestaat de knie, wat kunnen de blessures zijn en hoe worden de verschillende condities behandeld?

Knieblessure

• Opbouw van kniegewricht
• Knieblessure opgelopen, wat is er aan de hand?
• Behandeling
• Het vervolg

Opbouw van kniegewricht

De knie is het kruispunt van de botten komend uit het boven- en onderbeen. Denk aan het dijbeen, scheenbeen en kuitbeen. Aan de voorkant van het bovenbeen is de knieschijf bevestigd en vormt de eerste bescherming voor het onderliggende gewricht. We vallen geregeld tijdens het lopen, rennen of door onvoorzichtigheid en dus zijn we voorzien van deze beschermkap. Tussen de gewrichtsvlakken van de onder- en bovenbeen zitten de de binnen- en buitenzijde knieband met binnenin de voorste en achterste kruisbanden. Deze zijn verantwoordelijk om de knie bijeen te houden, naast de werking van overige spieren. Het zijn belangrijke verbindingen, waarmee een soepel maar stevig gewricht ontstaat. Daarnaast zitten er tussen de botdelen de binnen- en buitenmeniscus gemaakt van kraakbeen. Dit is de stootkussen van de knie en geeft het aanvullende beweegbaarheid, zonder dat botdelen tegen elkaar schuren. Aan de verschillende onderdelen kunnen problemen ontstaan, doordat bijvoorbeeld een zware sportovertreding is gemaakt of misstap is gedaan.

Knieblessure opgelopen, wat is er aan de hand?

Je bent verzwikt, door je benen gegaan, je bent onderuitgehaald, je hebt een ongeluk gehad of je bent ongelukkig terechtgekomen! Het kan ervoor zorgen dat je onderbenen op een ongewone manier bewegen, waardoor de verschillende onderdelen van het gewricht in ernstige mate worden belast. Wat zijn de meest voorkomende blessures daarbij?

Kapotte meniscus

In dit geval zit er een scheur in het kraakbeen en wordt de knie door gewrichtszwelling geleidelijk aan dik. Daarbij is de beweeglijkheid aanzienlijk minder dan normaal. Meest typerende is een krakende sensatie tijdens het bewegen.

Knie fractuur

Je wilt opstaan echter dat is blijkbaar onmogelijk en de knie wordt dik. Het is dan zeer aannemelijk dat het is gebroken. Vaak kun je bij beweging één en ander horen kraken. Daarnaast zal het wegens de breuk veel pijn doen, waardoor medische aandacht direct noodzakelijk is. De botten dienen altijd zo spoedig mogelijk worden gezet. Dit om botcellen te activeren en aanvullende schade aan weefsel te beperken.

Gescheurde band

Het kan daarbij gaan om de binnen- of buitenband, waardoor de knie geen stabiliteit meer heeft tijdens het lopen. Daarbij zal het niet extreem dik worden en hoeft het ook niet veel pijn te doen. Daarnaast kan ook een kruisband zijn gescheurd, waarbij het vaak om de voorste gaat. De trek is in de kruisband te groot geweest, waardoor het is afgescheurd.

Uit de kom

Enerzijds kan de knieschijf uit de kom schieten en is naar de buitenzijde van de knie verplaatst. De spanning in spieren en pezen zorgen ervoor dat de schijf naar de plek met minste weerstand is verschoven. Het kan meestal eenvoudig weer in de knieschijfgeul worden geplaatst. Anderzijds kan er sprake zijn van een uit de kom geschoten knie. Dit treedt voornamelijk op bij zeer ernstige ongevallen met veel letsel aan alle ledematen. Het gaat dus gepaard met veel aanvullende fracturen maar ook afgescheurde banden.

Is er een blessure opgetreden dan is het noodzaak om het te koelen met ijspack waarnaast onderzoek van het gewricht snel moet volgen.

Behandeling

Verschillende knieblessures worden uiteraard op andere manieren behandeld. De ernst van de aandoening bepaalt veelal of er chirurgisch wordt ingegrepen of dat een verband voldoende is.

Knie zit op slot

Dit wordt veroorzaakt door een gescheurd deel van de meniscus, welke in het gewricht vast zit. De knie kan dus niet meer vrij bewegen, waardoor dat deel van de meniscus fysiek moet worden herplaatst of moet worden verwijderd. Daartoe zal een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn.

Meniscus in zijn algemeenheid

Er zal niet direct over worden gegaan tot operatie. Afhankelijk van de ernst wordt eerst gekeken of het met oefeningen kan worden verbeterd. Het heeft namelijk eigen herstel mogelijkheden, nadat de pijn en zwelling bij voldoende koeling zijn afgenomen. Intensieve belasting moet in eerste instantie worden vermeden, waarnaast de knie lichtjes moet worden bewogen. Gaan de klachten niet over dan kan via een kijkoperatie worden beoordeeld, wat er verder wordt gedaan. Daarbij kan het gaan om gedeeltelijke verwijdering of hechting.

Gebroken knie

De botdelen moeten altijd zo spoedig als mogelijk worden gezet. Dit is van belang omdat de levende botcellen en zenuwen tussen de botdelen ervoor zorgen dat het herstel wordt bevorderd. Het lichaam zal snel bot aanmaken, doordat osteoblasten aan het werk worden gezet. Let wel het kan zijn dat er osteosynthese moet worden toegepast, waarbij botdelen worden verankerd om het herstel te versnellen. Uiteraard dient er gedurende het herstel een gips te worden gedragen om het gewricht te immobiliseren.

Gescheurde band

Indien de binnen- of buitenband is gescheurd, dan is rust de beste heelmeester. Het dragen van een kniebrace gecombineerd met speciale oefeningen zorgt ervoor dat de aandoening binnen zes weken herstelt. Is de voorste kruisband gescheurd dan moet met ijs de zwelling worden bestreden en zal veel rust noodzakelijk zijn. Er wordt een drukverband toegepast om stabiliteit te geven, waarnaast krukken en immobilisatie van de knie belangrijk is. Verdere behandeling volgt via de orthopeed en fysiotherapeut. Bij ernstige schade kan een chirurgische ingreep van belang zijn, om het opnieuw vast te maken of de scheur te herstellen. Twee derde van de gevallen zal er weinig tot iets hinder zijn na herstel, waarnaast een derde uitvoerig aan de knie moeten worden geopereerd.

Uit de kom

De knieschijf kan snel wordt herplaatst, waarna nog zes weken een kniebrace moet worden gedragen. De spanning is van de knieschijf af en dat moet herstellen. Is er sprake van een knie uit de kom, dan zijn er vaak ernstige complicaties. Herstel moet als geheel worden beschouwd. De knie zal moeten worden gezet, waarna overige onderdelen moeten genezen. Denk aan een beenharnas om meerdere breuken door complete immobilisatie te laten herstellen.

Het vervolg

Doordat de knie een zwak punt is, is het altijd van belang om met extreme sporten op te letten. Zeker als je reeds een knietrauma achter de rug hebt, is het van belang om het rustig aan te doen. Sport pas als het compleet is hersteld, de verbinding weer sterk, stevig en stabiel is. Bovendien mag er geen zwelling meer aanwezig zijn. Volg altijd de adviezen op van de behandelend arts, aangezien een misstap snel weer kan leiden tot een knieblessure.

Lees verder

• Gebroken enkel: de behandeling van een pijnlijke fractuur
• Voetbalknie: mijn knie zit op slot, wat is er aan de hand?
• Achillespeesblessure, pijn hiel-kuit: ontstoken, afgescheurd
• Hamstringblessure: ernstige pijn, kramp achterkant bovenbeen