Galsteenaanval: hoe ontstaat het en wat te doen?

Tijdens de spijsvertering komt er vanuit de galblaas galvloeistof vrij in de darm zodat het vet in het voedsel verteerd kan worden. Wanneer er kristallen ontstaan in het gal, kunnen deze uitgroeien tot galstenen. Deze kunnen klem komen te zitten in de galweg, waardoor er een aanval van hevige pijn kan ontstaan. Als de galweg helemaal afgesloten raakt, kan er een ernstig ziektebeeld ontstaan. Wat houdt een galsteenaanval in en hoe wordt dit behandeld?

De functie van de galblaas

De lever maakt voortdurend gal aan waarin galzouten zit. Dit zorgt ervoor dat het vet uit onze voeding verteerd kan worden. De galblaas is een peervormig orgaan dat onder de lever ligt. Hierin wordt het gal dat vanuit de lever wordt aangevoerd via een buisje opgeslagen. Via de galwegen wordt er continu galvloeistof afgegeven aan de twaalfvingerige darm. Als je hebt gegeten, knijpt de galblaas samen en perst gal naar de darm zodat de spijsvertering van vetten wordt bevorderd.

Het ontstaan van galstenen

Soms gebeurt het dat de geconcentreerde gal in de galblaas gaat kristalliseren waardoor er kleine kristallen ontstaan. Deze kunnen uitgroeien tot galstenen en klem komen te zitten in de galblaasuitgang of in de galweg. De galweg trekt zich samen om de galsteen proberen uit te drijven. Dit veroorzaakt een aanval van hevige stekende koliekpijn. Als de galgang volledig wordt afgesloten, hoopt de gal zich op in het lichaam. Hierdoor kan er geelzucht ontstaan en kunnen bacteriën vanuit de darm in de galwegen terechtkomen en daar een ontsteking veroorzaken. De patiënt kan ernstig ziek worden met hoge koorts.

Symptomen

Het hebben van galstenen komt regelmatig voor, alleen niet iedereen heeft er klachten van. Vaak wordt een galsteen bij toeval ontdekt. Galstenen in de galblaas geven meestal weinig tot geen klachten. Er ontstaat meestal pas pijn op het moment als de galsteen vast komt te zitten in de galgang. De pijnkrampen die dan kunnen ontstaan zijn hevig en aanvalsgewijs. Omdat de doorstroming van het gal wordt belemmerd, zal de galblaas heftig samentrekken om de versperring proberen op te heffen. Deze pijnaanval, ook wel galkoliek genoemd, houdt één tot vier uur aan. Als de versperring blijft zitten, kunnen de galblaas of de galwegen ontstoken raken.

De meest voorkomende klachten zijn:

• Pijn rechts in de bovenbuik die aanvalsgewijs optreedt
• Misselijkheid en braken
• Geelzucht
• Uitstralende pijn rechtsom naar de rug of het schouderblad
• Bewegingsdrang en niet stil kunnen zitten of liggen tijdens de aanval

Verandering ontlasting

Het is normaal dat er een deel van de galvloeistof via de darmen in je ontlasting komt. Dit zorgt voor de bruine kleur hiervan. Als er door een belemmering geen galvloeistof meer in je darmen kan komen, wordt de ontlasting heel licht van kleur. Dit is een teken dat er iets niet goed is.

Wie krijgt het?

Het kan bij iedereen ontstaan, maar het komt het vaakst voor bij vrouwen met overgewicht met de leeftijd tussen de vijfendertig en vijfenvijftig jaar. Ongeveer een kwart van de mensen boven de vijftig jaar heeft galstenen. De meesten hebben gelukkig nooit klachten.

Naar de dokter

Vaak slagen de galwegen er wel in om in de loop van enkele uren het steentje uit te drijven naar de darm. Probeer een houding te zoeken waarin je het minste last hebt. De pijnkrampen zijn hevig en van tevoren is niet bekend hoe lang het zal duren. Raadpleeg je huisarts voor het krijgen van een goede pijnstiller. Mochten er klachten ontstaan zoals geelzucht, aanhoudende pijnaanvallen of koorts, zal je worden doorverwezen naar het ziekenhuis.

Naar het ziekenhuis

In het ziekenhuis wordt er meestal een ERCP (endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie) verricht. Zo worden de galblaas en eventuele galstenen in beeld gebracht. Hierbij wordt er met een flexibel kijkbuisje via je mond, naar de slokdarm en maag gekeken naar de uitgang van de galwegen in de twaalfvingerige darm. Deze uitgang wordt dan een beetje ingesneden zodat hij wijder wordt en de steen gemakkelijker kan afvloeien. Soms kan het steentje worden gepakt met een tangetje en worden verwijderd. De galstenen worden onderzocht. Als er meer galstenen aanwezig zijn, wordt er soms besloten de galblaas operatief te verwijderen. Tegenwoordig vindt het meestal plaats door middel van een kijkoperatie. De chirurg zal met je bespreken welke operatietechniek in jouw geval mogelijk is.