Verstuikte enkel: wat te doen?

Bijna iedereen gaat wel eens een keer door zijn enkel. Het doet pijn en erop lopen is lastig of soms tijdelijk onmogelijk. De gewrichtsbanden zijn verrekt en soms zelfs wat ingescheurd. De enkel wordt dik en soms kleurt het blauw. Als je eenmaal door je enkel bent gegaan, is er een kans dat het nog een keer gebeurt. Dit wordt vooral gezien als er te weinig tijd wordt genomen om de enkel te laten herstellen. Hoe kun je het beste omgaan met een verstuikte enkel?

Verzwikt of verstuikt

De meeste mensen kennen het wel. Door een misstap of onverwachtse beweging ga je door je enkel waarbij de voet naar binnen of naar buiten klapt. Meestal klapt je voet naar binnen toe en verzwik je de buitenste enkelbanden. Als je de enkel verzwikt, is de schade meestal beperkt. Bij een verzwikte enkel is er geen letsel aan de gewrichtsbanden. De enkel doet een paar dagen pijn, kan wat gezwollen zijn en daarna is het meestal weer volledig hersteld. Als er gewrichtsbanden zijn opgerekt of misschien wel zijn ingescheurd, spreken we over een verstuiking. Dit is pijnlijker dan een verzwikking en je kunt je enkel niet meer optimaal gebruiken. Het kost meer tijd om hiervan te herstellen.

Klachten

Op het moment dat je een enkel verstuikt, voel je een stevige pijn. Meestal kun je er niet direct op doorlopen en doet het zeer als je erop steunt. Vaak zie je snel na de verstuiking een zwelling ontstaan vanwege de schade in het weefsel. Er kunnen bloedvaatjes kapot knappen, waardoor er een blauwe plek op de enkel ontstaat. Het is belangrijk dat je voldoende rust neemt om de enkel te laten genezen. Is je enkel nog niet voldoende hersteld, dan is de kans groter dat je er opnieuw doorheen gaat. Vooral fanatieke sporters willen hun enkel het liefst zo snel mogelijk weer belasten.

Wat kun je doen?

Het is beter om de zwelling zoveel mogelijk te beperken. Om je enkel rust te geven, moet je er zo min mogelijk op staan. Koel het na de verstuiking minstens een kwartier. Hiervoor kun je een coldpack of anders een washandje met ijs erin gebruiken. Pak desnoods een zak met diepvriesgroente uit de vriezer. Leg het ijs nooit direct op de blote huid. Na het koelen kun je een drukverband (laten) aanleggen om de zwelling tegen te gaan. Daarna kun je de enkel het beste omhoog houden. Probeer dit de eerste 2 dagen zoveel mogelijk vol te houden en laat de enkel zo min mogelijk naar beneden hangen. Het is wel goed om je enkel af en toe te bewegen en wat rondjes proberen te draaien. Dit zorgt ervoor dat de zwelling sneller verdwijnt en dat de enkel minder stijf wordt. Als het goed is, zal de zwelling na een paar dagen geleidelijk aan afzakken.

Ernstige verstuiking

Kun je na het koelen er nog niet op lopen of blijf je flinke pijn houden, is het raadzaam om naar de dokter te gaan. Als er sprake is van een ernstige verstuiking, is er meer schade in de enkel. De enkelbanden en/of gewrichtskapsel heeft meer tijd nodig om te genezen. Je moet meer rust nemen en het kan wel tot zes weken duren voordat er verbetering is. Soms wordt er in overleg met een orthopeed besloten om een verband van tape, een brace of gips aan te leggen. In sommige gevallen wordt er besloten om de schade operatief te herstellen. Dit gebeurt nog wel eens bij intensieve sporters of als de enkel steeds weer opnieuw verstuikt.

Revalidatie

Naast rust is het ook belangrijk dat je oefeningen doet voor het herstel van flexibiliteit, coördinatie, mobiliteit en kracht. Deze oefeningen kunnen al beginnen kort na de verstuiking, ook wanneer je gips om de enkel hebt. Dit gaat meestal in overleg met een fysiotherapeut. Vervolgens kun je voorzichtig je dagelijkse activiteiten weer hervatten en als dat weer gaat, kun je weer gaan sporten. Ook na herstel is het belangrijk dat je goed je oefeningen doet, om herhaling van een verstuiking te voorkomen. Sporters kunnen nog een tijd gebruik maken van een brace of tape tijdens sporten. Meestal kan je binnen 2 weken weer normaal lopen en vrijwel iedereen kan na 8 tot 12 weken weer sporten.

Preventie

Om een verstuiking of een herhaling ervan te voorkomen, kun je een aantal maatregelen treffen. Het is belangrijk om goede schoenen te dragen die voldoende steun bieden aan je enkels. Zorg dat je onderbeenspieren goed in vorm zijn. Als je contactsporten doet zoals voetbal, kun je tape of een brace dragen. Doe dit alleen tijdens de wedstrijden, omdat dit anders ten koste gaat van de kracht van je enkel. Luister goed naar je lichaam. Als je vermoeid bent of pijn voelt in je enkel, doe het dan rustiger aan.