Psoriasis: oorzaak, symptomen, behandeling, prognose

De meeste huidaandoeningen bedreigen de gezondheid niet ernstig, maar chronische huidziekten zoals psoriasis kunnen wel veel invloed hebben op iemands leven. Bij psoriasis is er sprake van verdikte plekken op diverse lichaamsdelen die rood van kleur zijn. Psoriasis wordt ook wel schubziekte genoemd. Welke typen psoriasis zijn er en wat zijn de oorzaken? Hoe kan psoriasis behandeld worden en wat is de prognose? Lopen met mensen met psoriasis een verhoogd risico op nierziekten?

Inhoud artikel

• Psoriasis
• Oorzaken psoriasis
• Typen psoriasis
• 1. Psoriasis vulgaris
• 2. Psoriasis guttata
• 3. Psoriasis pustulosa
• 4. Psoriasis inversa
• Complicaties psoriasis
• Diagnose psoriasis
• Behandeling psoriasis
• Wat kun je zelf doen?
• Prognose psoriasis
• Psoriasis in het nieuws (oktober 2013)

Psoriasis

Psoriasis is een aandoening van de huid die vaak voorkomt en niet gemakkelijk te onderdrukken is. Je ziet de plekken bij tussenpozen terugkomen. Meestal zijn er geen klachten van jeuk, maar de plekken zorgen wel voor ongerief, zowel lichamelijk als op sociaal gebied. Dit laatste vooral als de plekken op lichaamsdelen zitten die zichtbaar zijn voor anderen. Huid die is aangedaan door psoriasis maakt in een veel sneller tempo nieuwe cellen dan dat er dode huidcellen worden afgestoten. Dit leidt tot dikke lagen van overtollige huidcellen.

Oorzaken psoriasis

• Het is niet bekend wat de oorzaak is van de huidaandoening.
• Wel kan psoriasis bijvoorbeeld worden opgeroepen door een ontsteking van de keel veroorzaakt door streptokokken.
• Spanning kan een rol spelen.
• Verwondingen kunnen de aanzet geven.
• Erfelijkheid zou een component kunnen zijn, daar er vaak verschillende mensen in een familie de huidaandoening hebben.
• Let op bepaalde medicatie: bètablokkers, sommige pijnstillers, pillen tegen malaria en lithium kunnen psoriasis opwekken of erger maken.

Typen psoriasis

1. Psoriasis vulgaris
2. Psoriasis guttata
3. Psoriasis pustulosa
4. Psoriasis inversa

1. Psoriasis vulgaris

Deze vorm van psoriasis komt het meeste voor. Een andere naam voor psoriasis vulgaris is plaquepsoriasis. De aandoening kun je op iedere leeftijd krijgen en duurt de rest van je leven. De verschijnselen die hieronder staan genoteerd duren vaak weken of maanden. Ze kunnen aanwezig blijven, maar ook weggaan en weer terugkomen.

Symptomen die op kunnen treden

• Je ziet dikke plekken huid, rood van kleur en de huid is schilferig. De plekken bevinden zich vaak op de ellebogen, onderaan de rug, op de knieën, achter de oren en de grens van het haar.
• De plekken kunnen ook voorkomen op littekenweefsel of op huid die aangetast is.
• De plekken kunnen een jeukend gevoel veroorzaken.
• De nagels kunnen er anders uitzien: verkleuringen, kleine putjes op de nagels. De nagels kunnen zelfs losraken van het nagelbed.

2. Psoriasis guttata

Psoriasis guttata zie je meestal bij kinderen en adolescenten. Meestal gaat er een keelontsteking veroorzaakt door streptokokken aan vooraf. Bij kinderen zijn de verschijnselen vaak na vier tot zes weken weer verdwenen, bij adolescenten duurt het langer. Dat deze vorm van psoriasis weer terugkomt is zelden het geval. Een deel van de personen die deze vorm gehad hebben, krijgt later een andere vorm van de huidaandoening.

Symptomen

• Heel veel ronde plekken die rood van kleur zijn en schilferen.
• Het gaat om relatief kleine plekken, met een doorsnede kleiner dan één centimeter.
• De plekken komen met name voor op de borst en de rug.
• Soms veroorzaakt de huid die is aangedaan een jeukend gevoel.

3. Psoriasis pustulosa

Dit is een ernstige vorm van psoriasis die niet vaak voorkomt. Je ziet psoriasis pustulosa met name bij volwassenen. De aandoening kan plotseling optreden. In het ergste geval kan het hele lichaam aangedaan zijn.

Symptomen

• Je ziet kleine blaasjes op de palmen van de handen en op de voetzolen.
• De blaasjes zijn gevuld met pus.
• Grote stukken huid die rood, ontstoken zijn en zeer gevoelig.
• De delen van de huid die zijn aangetast zijn verdikt en je ziet schilfers.

4. Psoriasis inversa

Dit type psoriasis treft vooral ouderen. Psoriasis inversa reageert op behandeling maar kan wel terugkomen.

Symptomen

• Vaak grote plekken in huidplooien (liezen, onder de borsten, oksels), niet over het hele lijf.
• De kleur van de plekken is rood en ze zijn wat nattig.

Complicaties psoriasis

• Ongeveer vijf tot tien procent van de mensen met psoriasis, het type maakt niet uit, krijgt klachten in de gewrichten. Vaak in de vingers of tenen.
• Is psoriasis pustulosa verspreid over een groot gedeelte van het lichaam of over het hele lichaam dan is er gevaar op uitdroging, falen van de nieren, er kunnen infecties optreden of koorts. Behandeling is noodzakelijk, anders kan iemand overlijden.

Diagnose psoriasis

De diagnose van het type psoriasis wordt gesteld aan de hand van de uiterlijke kenmerken.

Behandeling psoriasis

• Bij een lichte vorm van psoriasis, die weinig klachten geeft, kun je besluiten om het niet te laten behandelen.
• Vaak wordt psoriasis behandeld met een crème of zalf die verzachting geeft en de huid soepeler maakt. Bij een hoofdhuid die behaard is, wordt bij voorkeur gekozen voor een lotion of emulsie.
• Heeft iemand veel last van schilfers dan wordt vaak eerst voor korte tijd een crème gebruikt die salicylzuur bevat.
• Bij volwassenen start men meestal met een corticosteroïd wat sterk werkt of calcipotriol. Heeft dit geen resultaat dan kan gekozen worden voor een ander product. Het middel ditranol heeft bijwerkingen: er kan irritatie optreden en een tijdelijke verkleuring van de huid, haren en nagels (paars, bruin). Het effect van corticosteroïden is na circa twee weken te verwachten. Gebruik je corticosteroïden lang dan kunnen de plekken minder gevoelig worden voor het geneesmiddel.

Wat kun je zelf doen?

• Probeer factoren die de klachten verergeren uit de weg te gaan.
• Voorkom verbranding door de zon.
• Voorkom beschadigingen van de huid.
• Zorg voor korte nagels.
• Douche niet te lang of te heet, dit kan de huid uitdrogen (geldt ook voor baden).
• Stop met roken, dit kan de klachten mogelijk verminderen.
• Nuttig minder alcohol, dit kan de klachten mogelijk verminderen.
• Houd een dagboek bij over de klachten, dit kan inzicht geven.
• Heb je last van de huidziekte over grote delen van het lijf dan kan een behandeling met ultraviolet licht (UV) in lichtcabines in een ziekenhuis/kliniek mogelijk helpen. PUVA-therapie: toepassing van UV samen met een oraal middel dat de huid gevoeliger maakt voor de werking van het licht. Deze behandeling geeft een iets verhoogde kans op huidkanker en wordt alleen uitgevoerd onder toezicht van een huidarts. Je kunt ook kiezen voor UV-therapie zonder medicatie.
• Regelmatig korte hoeveelheden zonlicht kunnen goed helpen als je last hebt van psoriasis. Je moet wel zeer goed opletten dat de huid niet verbrandt.
• Er zijn nog andere middelen die ingezet kunnen worden bij ernstige of uitgebreide gevallen van psoriasis. Laat je goed informeren over deze medicijnen. Ze kunnen bijvoorbeeld mogelijk afwijkingen bij het ongeboren kind veroorzaken. Ben je zwanger of je wilt het worden dan moet je deze middelen niet gebruiken.

Prognose psoriasis

Psoriasis is niet te genezen, maar de symptomen worden meestal wel minder door behandeling. Zo kan iemand toch een 'gewoon' leven leiden. Je kunt je aansluiten bij een patiëntenvereniging om meer informatie en tips te krijgen.

Psoriasis in het nieuws (oktober 2013)

Mensen met matige tot ernstige psoriasis lopen een verhoogd risico op nierziekten. Onderzoekers van de University of Pennsylvania komen tot deze conclusie na de analyse van gegevens van bijna 144.000 mensen met psoriasis en een controlegroep van bijna 690.000 volwassenen. De deelnemers aan het onderzoek werden geruime tijd, zeven jaar, gevolgd. De resultaten van het onderzoek worden beschreven in het British Medical Journal. Bij ernstige psoriasis was het risico op een nierziekten bijna twee keer zo hoog en de kans op nierfalen was vier keer groter. Leeftijd zou ook een belangrijke rol spelen, bij ouderen mensen met psoriasis neemt de kans op nierziekten toe. Er is dus een verband gevonden tussen psoriasis en nierproblemen, maar het is niet duidelijk of er sprake is van een oorzakelijk verband. Daar is vervolgonderzoek voor nodig.