Last van een posttraumatische stress-stoornis?

De posttraumatische stress-stoornis kortweg PTSS komt meer voor dan we ons vaak realiseren. We kunnen het via de media kennen bij de oud militairen in de oorlogsgebieden, zij komen enig moment nog wel eens op televisie met hun verhaal. PTSS kan in principe bij iedereen die iets heftigs heeft meegemaakt voorkomen.

Wat is het?

Als je als persoon iets heftigs mee hebt gemaakt, kan je al een posttraumatische stress-stoornis oplopen (jaarlijks krijgen naar schatting zo’n 300.000 mensen mee te maken, waarbij beduidend meer vrouwen er last van hebben, ongeveer 1:3). Dit kan variëren van de eerder genoemde oorlogssituatie, tot een ernstig ongeluk of je bent bijvoorbeeld slachtoffer geworden van een geweldsdelict. Het heftige feit wat heeft plaatsgevonden moet je normaal gesproken verwerken, maar als je dit niet kunt en het dus in je hoofd zich iedere keer weer opnieuw afspeelt, kan er sprake zijn van een posttraumatische stress-stoornis. Het is een angststoornis.

Het iedere keer weer herbeleven is heftig en de kans dat je bepaalde situaties, die je er aan herinneren, gaat vermijden is groot. Andere mensen proberen de beelden op een andere manier te vermijden, denk aan alcohol of drugs gebruik. Meer dan voor even verdoven, doe je dus niet en is dus geen oplossing

Hoe ontstaat het?

Niet iedereen die iets heftigs meemaakt, krijgt er last van. Er is een erfelijke factor die een rol kan spelen of je het wel of niet krijgt. Naast de erfelijke factor, is de kans groter als je al eerder depressief geweest bent. Maar ook als je eerder last gehad hebt van een psychiatrische ziekte.
Verder speelt de opvoeding en hoe je met bepaalde zaken omgaat, een rol. Hoe je met stress, angst, verdriet etc. omgaat, zit voor een deel in je als mens, maar is voor een deel ook aangeleerd.

Hoe herken je het?

Het is een vorm van herbeleven, veelal in de vorm van nachtmerries of flashbacks en de angst slaat je om de hals. Sommige mensen ervaren het bijna letterlijk zo. De kans op een goede nachtrust neemt af en je wordt prikkelbaar. Irritaties om niets en je schrik relatief snel (zonder reden). We spreken pas over PTSS als je er minimaal een maand aaneengesloten last van hebt.

Oplossen?

Als je het vermoeden hebt dat je er last van hebt, is het zinvol om je huisarts te raadplegen. Hij of zij zal je waarschijnlijk doorsturen naar een psycholoog of psychiater. Medicijnen kunnen helpen, maar dit is niet altijd zo. De psychiater kan bekijken in hoeverre het in een bepaalde situatie zinvol is.
Verder kan EMDR, wat overigens niet wetenschappelijk is aangetoond, ook nog wel eens helpen als je PTSS hebt. Hier zijn speciale therapeuten voor.

PTSS is te genezen of minimaal leefbaar te maken en een enkele keer kan het ook spontaan genezen, maar dit is meer uitzondering dan regel.

Wat kan je zelf doen?

Zoals bij zoveel zaken, kan je zelf wel wat doen en dat is eigenlijk vastleggen wat je voelt op het moment dat je er weer last van hebt. Denk aan:

• Beschrijf de situatie zoals deze weer in je geest komt. Het angstmoment, maar ook de nachtmerries of flashbacks die je mogelijk hebt.
• Maak een begin met wat de trigger is, wat is het moment dat de PTSS zich “openbaarde”. Is het iedere keer hetzelfde of juist niet.
• Leg vast hoe je je voelt, wat vindt er in je lichaam en geest plaats als de angst de overhand neemt.

Zo krijg je een duidelijk beeld en dit beeld kan je “gebruiken” om jezelf te triggeren juist iets anders te gaan doen als het zich openbaart. Overigens kan je deze informatie ook bij een therapeut gebruiken.
Als je het herkent, zet je al een eerste stap. Maar je kunt er dus aan koppelen dat je op zo’n moment even de deur uit gaat en een wandeling gaat maken, je belt een specifiek iemand op etc. etc. Afleiding dus.

Tot slot

Er zijn relatief veel mensen die snel denken voor gek versleten te worden als ze psychische klachten krijgen. Toch is het raadzaam om in actie te komen en zelf alles bij te houden en zonodig je huisarts te raadplegen. Er is namelijk iets aan te doen en je hoeft dus niet rond te blijven lopen met een posttraumatische stress-stoornis.