Bergvakantie, luchtdruk en ploppende oren

Wie ooit op bergvakantie is geweest zal het beslist wel eens hebben meegemaakt dat er ineens een raar gevoel in de oren optreedt. Het doet meestal niet echt pijn maar is wel heel vervelend als je het voor de eerste keer meemaakt en niet weet wat er aan de hand is. Maar eigenlijk is het heel onschuldig en gaat meestal vanzelf weer weg. Het verschijnsel heeft met de luchtdruk te maken en heet ploppende oren wat overigens ook in een vliegtuig of bij het duiken kan voorkomen.

Luchtdrukverschil oorzaak ploppende oren tijdens bergvakantie

Het rare gevoel heeft te maken met de luchtdruk in en buiten het oor. Normaal is die luchtdruk gelijk maar als de luchtdruk in de atmosfeer afneemt kan dat effect hebben op de oren. Hoe hoger boven de aardbodem hoe lager de atmosferische druk. Tijdens een bergvakantie hebben veel mensen wel eens last van dat rare gevoel. Oren lijken dan na even dicht of open te klappen. Dit verschijnsel wordt ook wel ploppende oren genoemd.

Buis van Eustachius als drukregelaar

Het oor bestaat uit drie hoofdonderdelen namelijk het buitenoor, middenoor en binnenoor. Het middenoor heeft een verbinding met de neusholte en de keelholte door de buis van Eustachius. Die Eustachiusbuis, van ongeveer 35 millimeter lang en 2 tot 3 millimeter breed, heeft de functie van een drukregelaar. Door die buis wordt lucht doorgelaten van de neus naar het middenoor waardoor de luchtdruk aan beide zijden van de Eustachiusbuis hetzelfde blijft. Mede door acties als geeuwen, hoesten, niezen, praten en slikken wordt de luchtdruk voortdurend in balans gehouden.

Middenoor, trommelvlies en ontstaan van plopje

Bij het bereiken van grotere hoogte, zoals tijdens een bergtocht, wordt de luchtdruk geleidelijk lager. De luchtdruk in het middenoor is dan ietsje hoger dan buiten. Het gevolg is dat het trommelvlies een klein beetje naar de buitenkant opbolt. Zodra het verschil te groot is kan de Eustachiusbuis met een plopje openspringen (vandaar de benaming ploppende oren) waardoor er lucht uit het middenoor vrij komt. Bij het dalen gebeurt het tegenovergestelde en zal het trommelvlies naar binnen bollen. Via de buis van Eustachius kan dan lucht naar het binnenoor stromen.

Soms pijn of duizeligheid

Mensen die erg gevoelig zijn voor dit verschijnsel en vaak last hebben van hun oren, bijvoorbeeld bij opgezwollen slijmvliezen, kunnen ook pijn of duizeligheid ervaren. Door de zwelling van de slijmvliezen is het moeilijker om de luchtdruk binnen en buiten gelijk te krijgen waardoor de pijn of duizeligheid kan ontstaan.

Andere gevolgen bij grote gevoeligheid

Bij een oorontsteking of flinke verkoudheid is het beter luchtdrukverschillen te vermijden omdat dit kan uitmonden in oorpijn met scherpe steken. Ook kunnen tijdelijke doofheid, slechthorendheid of evenwichtsstoornis optreden. In het uiterste geval kan het trommelvlies zelfs scheuren waarna een medische behandeling noodzakelijk kan zijn.

Maatregel om ploppen te bevorderen

Om het nare gevoel in de oren te laten verdwijnen kan het plopproces worden bevorderd door een aantal dingen. Het ploppen van de buis van Eustachius kan beïnvloed worden door bijvoorbeeld op kauwgom te kauwen of op een snoepje te sabbelen. Wat ook het ploppen bevordert is gapen of slikken. Een andere methode is om de neus dicht te knijpen en daarna te doen alsof je blaast waarbij ook de mond gesloten moet worden gehouden. Maar doe dit niet te fel omdat dit pijn kan veroorzaken of verergeren. Na het ploppen is de kwaal over omdat de luchtdruk dan weer binnen en buiten gelijk is.

Ook in vliegtuig en bij duiken

Overigens kan het verschijnsel niet alleen voorkomen in de bergen maar ook in een vliegtuig of tijdens het duiken. Wie tevoren weet er in een vliegtuig last van te krijgen kan ook ongeveer een uur voor het opstijgen een neusspray gebruiken waardoor de neusslijmvliezen slinken en er minder druk op de oren komt te staan. Ook bestaan er oordopjes die in het vliegtuig kunnen worden gebruikt.

Lees verder

• Bergvakantie met fietsen in de bergen
• Bergwandelen tijdens vakantie