Stress, iedereen heeft er wel eens last van

Stress wordt terecht of onterecht toegeschreven aan de vooruitgang en het tempo waarin we het doen. Als dit tempo langere tijd hoog is, en dat is eigenlijk altijd het geval, dan ontstaat er stress of spanning die op een niveau blijft hangen wat niet goed voor de mens is. Dat kan weer resulteren in allerlei soorten klachten en dat brengt aanhoudend stress (en de gevolgen) in de top van de gezondheidsproblemen.

Betekenis van stress

Strikt genomen is stress niet meer dan druk of spanning en afkomstig uit de bouwsector waar “stress” de kracht is die wordt uitgeoefend op een voorwerp. De continuspanning die ontstaat als er langer druk uitgeoefend wordt, kan tot allerlei klachten leiden. Hoewel menigeen denkt dat het dan om psychische klachten gaat, is dat niet het geval. Een aanhoudende stress kan ook lichamelijke klachten teweeg brengen. Maar wel moet duidelijk gesteld worden dat als we het over stress hebben, het in principe over een ongezonde druk hebben die langer aanhoudt.

Ongezonde druk

Mogelijk vindt stress een belangrijke oorzaak in de ongezonde druk die bijvoorbeeld in het bedrijfsleven kan meegegeven worden. Er moet gepresteerd worden en als de economie niet meezit en de marges kleiner worden, kunnen mensen de wat misschien ooit gezonde spanning als ongezonde spanning gaan ervaren … de balans is er uit en zie daar de stress die vervolgens weer tot allerlei klachten kan leiden.

Maar stress kan ook ontstaan in de privésfeer als het niet goed gaat in de relatie en je vanuit een gespannen situatie moet opereren om te kijken of je relatie nog te redden valt. Echter, een ziekelijk kind in een gezin kan ook alle aandacht opeisen en zo kan ook stress ontstaan. Immers je probeert, vaak krampachtig, je gezin zo veel als mogelijk normaal te laten functioneren. Zeker als je meerdere kinderen hebt. Ook een dergelijke situatie kan leiden tot een langdurige onevenredige druk.

Kan iedereen er last van krijgen?

In principe wel, maar wel is het zo dat de ene mens er gevoeliger voor is dan de ander en zijn vastgelegd in het karakter. Er zijn een aantal eigenschappen die bij kunnen dragen aan een verhoogde gevoeligheid voor stress. Denk hierbij aan:

• Hoge eisen aan jezelf stellen en vooral veel van jezelf “moeten”.
• Perfectionistische instelling.
• Erg grote c.q. bovengemiddelde betrokkenheid bij werk en/of gezin.
• Niet of nauwelijks om hulp vragen.
• Pessimistische inslag.
• Het belangrijk vinden om waardering van anderen te krijgen.
• Moeite met het aangeven van grenzen en het woord “nee” niet of nauwelijks in het persoonlijke woordenboek hebben.

Naast deze aspecten kan verkeerde voeding een rol spelen, mogelijk in combinatie met te weinig beweging en/of een tekort aan slaap. Naast minder weerstand kan een algeheel gevoel van weinig eigenwaarde ontstaan en dit kan bijdragen aan die extra gevoeligheid voor stress.

Hoe herken je het?

Het begint vaak met lichte psychische klachten en een ongedurig gevoel. Wat vervolgens niet toe te schrijven is aan een specifiek voorval. Je gedrag kan afwijkend van normaal zijn en bij een normaal goed functionerend lichaam kunnen daarna lichamelijke klachten ontstaan. Als je lichamelijk wat zwakkere plekken hebt, kan het al eerder vat krijgen op je lichamelijk zwakke plek. Denk hierbij aan hartkloppingen, verhoogde bloeddruk of problemen met de spijsvertering. Maar ook problemen met of rond de rug. Daarnaast ben je bevattelijker voor zaken als griep.

De psychische problemen hebben vaak een direct relatie met iemands gemoedstoestand en kan je prikkelbaar maken en door het isolementsachtige karakter kan je je ook eenzaam gaan voelen. Dit kan weer resulteren in cynisme, snauwerig of sneller tot een conflict komen.

Hoe los je het op?

Er zijn verschillende manieren om van je stress af te komen, dit heeft te maken met de persoon die je bent. Je zult voor jezelf of eventueel met behulp van een professional moeten kijken wat het beste bij je past. Enkele mogelijkheden:

• ”Je hoofd leegmaken” is een soort gevleugeld uitspraak, maar de praktijk is weerbarstiger. Voor de een is het hoofd leegmaken, de natuur in en wandelen of hardlopen, de ander duikt liever een museum in, weer iemand ander wil met enkele mensen gezamenlijk iets ondernemen en tenslotte kan meditatie voor anderen weer werken.
• Ontspanningsoefeningen zijn altijd goed. Je lichaam blijft in beweging en de oefeningen kunnen er voor zorgen dat je lichaam niet te veel verkrampt. Dit zou je ook nog kunnen combineren met ademhalingsoefeningen.
• Praten, je verhaal doen oftewel je hart luchten. Zoek daarvoor mensen op die inspirerend voor je werken. Praten met je partner of een andere naaste, is ook altijd belangrijk.
• Zorg dat je bezig bent met de dingen van NU en leef niet in de toekomst. Probeer voor jezelf iedere dag iets positiefs te benoemen en er van te genieten.
• Neem af en toe tijd om jezelf eens te bekijken vanuit de derde persoon. Alsof het niet om jou gaat, ga er als het ware boven hangen en bekijk hoe je reageert op zaken, wat leg je jezelf allemaal op en zorg dat je al deze aspecten ook eens voor jezelf opschrijft.

Zorg dat je behalve genoeg beweging ook goede voeding binnen krijgt. Laat alcohol staan en uiteraard ook je eventuele roken, zorg dat je weet wat je eet en luister naar je lichaam en de signalen die je lichaam afgeeft.

Tot slot

Beter is voorkomen en je leven gebalanceerd invullen en kritisch zijn naar jezelf. Dat wil zeggen, dat als je het gevoel hebt dat je bijvoorbeeld te lang in een stressvolle situatie zit, je al wel enkele dingen gaat oppakken om weer in balans te komen. Ook een arts kan eerder inschakelen en hij of zij kan je mogelijk al op weg helpen.