Leukoplakie: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaak

Leukoplakie is te herkennen aan de grote dikke witte plekken die zich vormen op het slijmvlies in de mond of op de tong. De aandoening kan overal in de mond voorkomen en zit soms zelf op meerdere plekken tegelijkertijd. Leukoplakie kenmerkt zich door een irriterend en branderig gevoel. In zeldzame gevallen ontwikkelt een leukoplakieplek zich tot een vorm van kwaadaardige mondkanker.

Oorzaak

De aandoening komt vooral voor bij mensen van boven de veertig jaar. Daarnaast kunnen enkele elementen in de mond leukoplakie uitlokken. Daarbij kan het gaan om een niet goed passend kunstgebit of een ander aanwezig object dat schuurt in de mond, zoals tanden, vullingen of kronen. Andere bekende oorzaken zijn het kauwen op pruimtabak of roken. Leukoplakie bij rokers wordt ook wel rokerskeratose genoemd. Dit ontwikkelt zich, omdat de mond niet gemaakt is tegen hittegevoelige producten. Ook overmatig drinken van alcohol kan een oorzaak zijn. Leukoplakie komt ook regelmatig voor zonder dat er een oorzaak wordt gevonden.

Harige leukoplakie

Patiënten die lijden aan HIV of aids krijgen te maken met ‘harige’ leukoplakieplekken in de mond. Deze plekken zien er anders uit dan een ‘gewone’ leukoplakieplek. Deze vorm lijkt op spruw, dit is een schimmel. ‘Harige’ leukoplakie kenmerkt zich doordat op de leukoplakieplekken ook aanslag vormt. Dit is een teken dat het immuunsysteem niet meer goed werkt.

Symptomen

• Witte of grijze plekken in de mond
• Plekken komen voor op tong, tandvlees, dak van de mond of binnenkant van wangen
• Plekken worden langzaam dikker
• Leukoplakieplek voelt ruw aan
• Plekken kan geïrriteerd reageren op warme en gekruid eten

Diagnose

Patiënten met leukoplakie kunnen voor deze aandoening zowel de tandarts als de huisarts raadplegen. Om zekerheid te krijgen of een witte plek wel of geen leukoplakie is, volgt verder onderzoek. De arts haalt een klein stukje weefsel weg uit de witte plek dat onderzocht wordt onder de microscoop. Dit is ook nodig, zodat de arts er zeker van kan zijn dat het gaat om leukoplakie en niet om een beginnende vorm van mondkanker. Bij ongeveer drie procent van de gevallen blijkt het te gaan om een vorm van kanker.

Behandeling

Vaak kan er een oorzaak van leukoplakie worden achterhaald die kan worden behandeld. Een scherpe kies, tand of gebitsprothese kan worden bijgeslepen om de bron van de irritatie definitief te laten verdwijnen. Wie rookt of kauwt op pruimtabak kan daar het beste mee stoppen om er voor te zorgen dat de leukoplakieplekken definitief wegblijven. Na een paar maanden keren de irriterende plekken dan helemaal niet meer terug. Wanneer de leukoplakie na het wegnemen van de oorzaak niet verdwijnt, volgt behandeling met laser onder plaatselijke verdoving. Deze behandeling gebeurt meestal op de polikliniek. Meestal moeten er meerdere keren worden gelaserd om de leukoplakieplek op te laten lossen. Bij harige leukoplakie worden er antivirale medicijnen voorgeschreven. Na behandeling moet er goed in de gaten worden of de leukoplakie niet terugkomt. Daarvoor moet u één keer in de zoveel tijd naar het ziekenhuis.