Oorzaken van stofwisselingsstoornissen (metabolisme)

Oorzaken van stofwisselingsstoornissen (metabolisme) De levensprocessen spelen zich af in de kleinste bouwstenen van het menselijk lichaam: de cellen. Alle andere levensverrichtingen zijn er ten behoeve van deze onzichtbare en zeer complexe microwereld. De spijsvertering, de werking van het hart, de bloedsomloop, de ademhaling en tal van andere lichaamsfuncties maken dit ingewikkelde intracellulaire energiesysteem mogelijk. Stoornissen die deze kleine energiecentrales geheel of gedeeltelijk kunnen lamleggen, zijn onder te verdelen in drie categorieën.

Inhoud


Stofwisseling – een onzichtbare wereld

De cellulaire wereld is onzichtbaar zonder microscoop. Om die reden heeft men dikwijls de neiging om de opvallende levensprocessen, zoals de spijsvertering en de ademhaling, te beschouwen als de karakteristieke levensverrichtingen. Niets is minder waar. Hoewel alle biologische processen gerelateerd zijn en nauw met elkaar verband houden, zijn de bovengenoemde verrichtingen 'slechts' hulpmiddelen om de intracellulaire stofwisseling (metabolisme) op gang te houden.

Bron: PublicDomainPictures, PixabayBron: PublicDomainPictures, Pixabay
Cellen
Dankzij het noeste werk in deze onzichtbare wereld worden de lichaamsfuncties in stand gehouden en kan men in het dagelijks leven alles doen wat nodig is. De lichaamstemperatuur wordt daarbij op een min of meer constant niveau gehouden om de metabolische processen in de cellen optimaal te laten verlopen.

De lichaamscel – een energiecentrale

De cellen zijn de kleinste bouwstenen van het lichaam. Hoewel ze onderling van elkaar verschillen, afhankelijk van de functies van de diverse organen, hebben alle cellen (ook de bloedcellen) gemeenschappelijke kenmerken, ongeacht of het bijvoorbeeld huidcellen of levercellen zijn. Ongeveer 80 procent van het lichaamsvocht bevindt zich in de cellen en slechts 15 procent is extracellulair, ofwel het vocht dat de lichaamscellen omspoelt (weefselvocht). Amper 5 procent van het totale lichaamsvocht is intravasculair (bloed en lymfe).

Mitochondriën
De celorganellen, waaronder de mitochondriën, zijn van wezenlijk belang voor het metabolisme in de cel, die voedingsstoffen en zuurstof nodig heeft om energie te leveren, maar ook in staat moet zijn om de afvalstoffen, zoals kooldioxide, af te voeren naar de extracellulaire ruimte en uiteindelijk naar de bloed- en lymfevaten. Het spreekt vanzelf dat het functioneren van een orgaan afhankelijk is van het verloop van het intracellulair metabolisme.

Metabolische hulpprocessen

De nieren zorgen er mede voor dat de afvalstoffen die de cellen produceren met de urine worden uitgescheiden. Hetzelfde geldt voor de longen, die koolzuur afvoeren en zuurstof opnemen. Het maag-darmkanaal, in combinatie met onder andere de lever en de bloedsomloop, waarborgt de aanvoer van voedingsstoffen, zodat er in de cellen niet alleen energie wordt geleverd maar dat er bijvoorbeeld ook celdeling (groei) kan plaatsvinden.

Bron: FotoshopTofs, PixabayBron: FotoshopTofs, Pixabay

Stoornissen in de intracellulaire energievoorziening (metabolisme)

Een verstoring van de bovengenoemde processen is op termijn vrijwel altijd levensbedreigend en vereist dus medisch ingrijpen. Ziekten ontstaan bij onvoldoende aanvoer van voedingsstoffen, of als de samenstelling ervan gebrekkig is. Dat geldt ook als de uitscheiding van afvalstoffen geblokkeerd wordt. Of als het transport (bloedsomloop) van zuurstof en kooldioxide niet optimaal verloopt. Door tal van oorzaken kan de intracellulaire energievoorziening in het geding zijn.

Oorzaken

Deze oorzaken zijn onder te verdelen in drie categorieën:
  1. Stoornissen in de cellulaire opname van voedingsstoffen (input)
  2. Stoornissen in de verwerking en uitscheiding van voedingsstoffen (output)
  3. Stoornissen in de cellulaire zuurstofvoorziening

Gecombineerde verstoring

Doorgaans geeft een gecombineerde verstoring van stofwisselingsprocessen aanleiding tot ernstige defecten in het metabolisme, zoals dat bijvoorbeeld vaak gezien wordt bij suikerziekte, met name bij onbehandelde of slecht ingestelde diabetespatiënten, bij wie de intracellulaire energievoorziening in het gedrang komt door de uitscheiding van glucose in de urine, de gebrekkige koolhydraatstapeling in de lever en de verminderde glucosetoevoer naar de cellen. Er ontstaat dan een vetverbranding met giftige tussenproducten.

Stofwisseling
Ook nierziekten (belemmerde uitscheiding van afvalstoffen) en een eiwittekort in de voeding frustreren de cellulaire energievoorziening. Daar komt bij dat met name op oudere leeftijd de lichaamscellen steeds minder efficiënt werken. In combinatie met atherosclerose en andere ouderdomsziekten moet de intracellulaire stofwisseling het dan vaak ontgelden.

Lees verder

© 2014 - 2024 Orion, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Stofwisseling en verbrandingStofwisseling en verbrandingStofwisseling (metabolisme) en spijsvertering worden vaak door elkaar gehaald. Men denkt dat stofwisseling en spijsverte…
RCAN1, het wondergen dat overgewicht zou kunnen voorkomenRCAN1, het wondergen dat overgewicht zou kunnen voorkomenLekker eten zonder dik te worden, wie wil dat niet? Tot nu toe was het alleen maar mogelijk om hierover te dromen, maar…
Stofwisseling van vetten, eiwitten en koolhydratenStofwisseling van vetten, eiwitten en koolhydratenStofwisseling is iets anders dan spijsvertering. Stofwisseling is namelijk een continu proces en vindt plaats in de lich…
Metabolisme of stofwisseling in het menselijk lichaamDe stofwisseling die noodzakelijk is om te kunnen leven wordt metabolisme genoemd. Het stofwisselingsproces in een mense…

Oorsmeerverstopping: symptomen, diagnose en behandelingOorsmeerverstopping: symptomen, diagnose en behandelingEen verstopt oor wordt veroorzaakt door een ophoping van oorsmeer. Op het moment dat de oorsmeerprop zo groot wordt dat…
Myxoedeem: afvalophoping huid, bulten door schildklierziekteMyxoedeem: afvalophoping huid, bulten door schildklierziekteIs de schildklier ontregeld dan heeft het invloed op de stofwisseling. Daarbij gaat het om energie, mineralen maar ook h…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Mwooten, Pixabay
  • Codex Medicus, 'Endocriene stoornissen', A. Bouhuys
  • 'Inwendige geneeskunde', M. Herben, Uitgeverij Spruyt & Van Mantgem, Leiden
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Stofwisseling
  • Afbeelding bron 1: PublicDomainPictures, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: FotoshopTofs, Pixabay
Orion (616 artikelen)
Laatste update: 15-01-2022
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.