Onderzoek: steeds jongere kinderen krijgen ouderdomskwalen

Ouderdomskwalen komen er bij het ouder worden. Nou, nee, helaas klopt dat niet volgens onderzoek. Op steeds jongere leeftijd, dus ook onder kinderen, ontstaan aandoeningen die gewoonlijk vooral bij veroudering optreden, zoals diabetes type 2, osteoporose en artrose. De hoogleraar Mai Chin A Paw van het VU Medisch Centrum Amsterdam vertelt over de oorzaken van het probleem, en over de beste - en doorgaans gratis - aanpak. Het klinkt bizar, maar wordt toch echt door wetenschappelijk onderzoek ondersteund: kinderen krijgen op een steeds eerder moment in hun leven kwalen die bij uitstek geassocieerd worden met het verouderen. Zulke kwalen zijn bijvoorbeeld overgewicht, diabetes van het type 2, hypertensie, osteoporose en artrose. Over dat feit luidt hoogleraar sociale geneeskunde Mai Chin A Paw de noodklok. Chin a Paw is gespecialiseerd in de epidemiologie van jeugd en gezondheid. Ze is verbonden aan de afdeling Sociale Geneeskunde van het VU Medisch Centrum in Amsterdam.

Niet veroudering stoppen bij volwassenen, maar de jeugd verjongen

Uit het opmerkelijke feit dat zelfs jonge kinderen steeds vaker ouderdomskwalen krijgen, komt een nieuw accent voort. In plaats van de concentratie op het verlangzamen van het proces van veroudering bij volwassen mensen, richt de expertise van Mai Chin A Paw zich op het tegenovergestelde: het jonger maken c.q. houden van jonge mensen. Dat begint bij het onderkennen van de oorzaken van het probleem. En het blijkt dat we hier vooral te maken hebben met een leefstijlprobleem. Kinderen bewegen over het algemeen veel te weinig, en ze zitten juist veel te veel.

Het wijzende vingertje? Onze maatschappij

Ouders worden nog weleens moedeloos van het wijzende vingertje dat hoort bij die signalering 'te weinig beweging, te veel zitten.' Dat wijst namelijk meestal naar hen. Nu hebben ouders zeker een rol bij een andere leefstijl voor kinderen, maar Mai Chin A Paw legt de oorzaak minstens deels bij onze maatschappij. Chin A Paw zegt ronduit: “Het is in onze samenleving bijna topsport om er een gezonde leefstijl op na te houden." Waarom? Omdat het zolangzamerhand in onze cultuur is ingebakken om kinderen 'zoet' te houden in een wipstoeltje, of op latere leeftijd via de computer. Vroeger was de computer zo'n ding waarvan je er hooguit één had in een huishouden, en dat betekende geduldig delen met huisgenoten. Chin A Paw zegt over de huidige situatie: "Kinderen zitten achter tablets, computers en TV, waarbij ze tevens worden blootgesteld aan reclames voor tal van ongezonde voedingsmiddelen.”

Bewegen is het medicijn

Bewegen, en dan natuurlijk met regelmaat én op een manier waarbij het hele lichaam aan bod komt, noemt de hoogleraar een 'gratis medicijn' voor alle genoemde gezondheidsproblemen. Maar daar is wel een aanvullende voorwaarde bij gekomen vanuit het onderzoek van de hoogleraar en haar collega's. Het blijkt namelijk dat kinderen die overmatig vaak achter een beeldscherm te vinden zijn, slechter scoren op lichamelijk fit zijn. En, let op, dat gaat net zo goed op voor kinderen die wél voldoende beweging krijgen. Naast het opzoeken van fysieke activiteit, is het zaak om het beeldschermgebruik te verminderen.

Gebrek aan fitheid: sterke voorspeller chronische ziekten

Het blijkt dat gebrek aan fitheid één van de sterkste voorspellers is als het gaat om chronische ziekten als hart- en vaatziekten en type 2 diabetes. Chin A Paw ziet een aanpak op diverse 'schijven' als de beste benadering. Niet alleen de ouders, maar ook de kinderopvang, het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs zouden verantwoordelijkheid moeten nemen voor die fitheid. De onderzoekers stellen vast dat ons onderwijssysteem zoals het er nu uitziet, geen hoge prioriteit geeft aan fitheid. Dat terwijl fittere kinderen ook nog eens beter presteren op school. Intelligentie zit dus niet alleen maar in dat hoofd dat op school zo veel aandacht krijgt.