Veelvoorkomende aandoeningen van het urinewegstelsel

Hoewel het urinewegstelsel vrij eenvoudig van constructie is kunnen desondanks toch stoornissen in de urinesector ontstaan. Omdat vrouwen een veel kortere urethra (urinebuis) hebben kunnen bacteriën bij vrouwen veel gemakkelijker in de blaas komen dan bij mannen. Daardoor komen urineweginfecties, die een brandende pijn veroorzaken bij het plassen, bij vrouwen nogal eens voor. Na consultatie van de huisarts zal deze antibiotica voorschrijven, indien er in de aangeleverde urine bacteriën worden aangetroffen.

• Algemeen
• Urineweginfecties (UWI)
• Nierstenen in het urinewegstelsel
• Behandeling van nierstenen
• Prostaatproblemen
• Urine-incontinentie

Algemeen

Veelal staan bacteriën aan de basis van problemen in het urinewegstelsel. Een en ander kan zelfs uitmonden in nierproblemen. Een urineweginfectie kan voorkomen in elk onderdeel van het urinewegstelsel. Al naar gelang de plaats waar het probleem zich manifesteert kunnen de volgende namen onderscheiden worden:

• cystitis: een infectie van de blaas
• pyelonefritis: een opstijgende urineweginfectie (nierbekkenontsteking) in de nieren
• urethritis: een infectie in de urethra (urinebuis)

Urineweginfecties (UWI)

Deze infecties komen plotseling en zijn door de snerpende pijn moeilijk te negeren. De patiënten van deze aandoening zijn geneigd onverwijld in actie te komen en raadplegen dan ook vrij snel de huisarts. Deze zorgt voor een adequate behandeling, waarmede in het algemeen voorkomen wordt dat de infectie opstijgt van de blaas naar de nieren. Daarmede kan een ontsteking aan de nieren, die in een nauw verband staan met de bloedstroom worden voorkomen. Mocht u echter toch een infectie aan de nieren oplopen, dan kan dit deswege serieuze complicaties met zich meebrengen.

Ontsteking van de nieren

Bij een infectie kan een nierbekkenontsteking of een interstitiële cystitis (IC) ontstaan die lijkt op een telkens terugkerende blaasontsteking, maar dit niet is omdat deze aandoening niet door bacteriën wordt veroorzaakt. Een IC kan optreden door het gebruik van de pijnstiller NSAID en antibiotica. Het is van belang zulks niet zo ver te laten komen. Naast het voorschrijven van antibiotica, indien bacteriën in het spel zijn, kunnen ook receptvrije medicijnen (cranberry) de pijn van een UWI verzachten. De huisarts zal echter in het algemeen als eerste keusmiddel het goedkope nitrofurantoïne voorschrijven, omdat dit middel in de regel effectief is en betrekkelijk weinig bijwerkingen kent.

Nierstenen in het urinewegstelsel

Deze kunnen veroorzaakt worden doordat men niet voldoende water drinkt. Daardoor droogt men wat uit waardoor de urine van deze mensen sterker geconcentreerd is. De hogere concentratie opgeloste deeltjes in de urine maakt dat stoffen zoals urinezuur
gemakkelijker samen kunnen klonteren. Uiteindelijk kan een en ander leiden tot het vormen van kristallisatie door het urinezuur, waarbij deze kristallen zich ontwikkelen tot nierstenen. Ook mogelijk is dat de gewrichten worden aangedaan, waardoor jicht ontstaat. Bovendien kunnen stofwisselingsstoornissen of chronische UWI tot nierstenen leiden. Die kunnen bijvoorbeeld een ureter blokkeren en daardoor misselijkheid en braken veroorzaken. Ook kan het slijmvlies van de ureter in zo'n geval gaan bloeden, waardoor er bloed in de urine kan komen.

Behandeling van nierstenen

Indien de nierstenen minder dan vijf millimeter in doorsnede zijn volgt in het algemeen geen behandeling. De huisarts zal u dan adviseren veel water te drinken om het euvel op te lossen. Bij grotere nierstenen volgt veelal geen chirurgische verwijdering van de stenen, maar worden non-invasieve technieken gebruikt om de klus te klaren. Daarbij worden de stenen middels drukgolven of ultrageluidsgolven vergruizeld (lithotripsie). Een en ander kan in 20% van de gevallen resulteren in inwendige bloedingen met een 25% verminderde capaciteit van de nieren om te filtreren tot gevolg. Tevens kunnen de bloeddruk en hartslag een stijging vertonen. Bovendien kunnen bacteriën die in de vergruisde steentjes zaten ontstekingen veroorzaken.

Prostaatproblemen

Slechts sporadisch is er een verband te leggen tussen plasproblemen bij mannen en een vergroting van de prostaat. Een goedaardige prostaatvergroting ontstaat veelal bij oudere mannen wanneer de prostaatklier als maar groter wordt totdat deze een zodanige druk uitoefent op de urinebuis dat de urinevloed (deels) kan gaan blokkeren. Middels een rectaal onderzoekje is een en ander gemakkelijk door de huisarts te bepalen. De blokkade kan uitmonden in een UWI en leidt veelal tot pijn bij het plassen (dysurie). Indien de blaas erg opgerekt is door de blokkade, wat tijdens onderzoek van de buik kan worden vastgesteld, kan men ten onrechte denken dat men vaak moet plassen. Dit probleem kan gaan opspelen vanaf een leeftijd van vijftig jaar. Ook kunnen in het kader van de prostaat ontstekingen en prostaatkanker optreden. Een toename van PSA (prostaat specifiek antigeen) in het bloed, waarbij de waarde boven 4 komt, kan een aanwijzing zijn dat er prostaatkanker in het spel is. Daarom wordt bij vermoeden van kanker stukjes weefsel uit de prostaat genomen (biopten) middels een kijkoperatie.

Urine-incontinentie

Bij deze aandoening, die veelal bij ouderen of na een zwangerschap voorkomt, is men niet in staat de urine op te houden zodat men zich bevuilt. Afhankelijk van de oorzaak zijn er diverse methoden om het ongewenste urineverlies te bestrijden. Daarbij kunnen worden onderscheiden: versterkende oefeningen van de bekkenbodemspieren, een operatie, medicijnen of medische hulpmiddelen.