Ziekenhuisbacterie is lastig te bestrijden in ziekenhuizen

Regelmatig duiken berichten op over ziekenhuisbacteriën die lastig te bestrijden zijn. In Nederland hebben we tussen 2005 en 2017 twee maal een uitbraak gehad van Clostridium difficile. Dit is een bijzonder lastig exemplaar wat vooral voor oudere mensen gevaarlijk kan zijn. Vooral als men tevoren antibiotica heeft gekregen dan is genezing lastig maar niet onmogelijk. De ziekte is zeer besmettelijk en daarom dienen hygiënische maatregelen genomen te worden.

• Wat is de Clostridium difficile bacterie of ziekenhuisbacterie
• Ribotype027
• Clostridium difficile bacterie is een ziekenhuisbacterie die lastig te bestrijden is
• Antibiotica
• Wie zijn gevoelig
• Internationaal
• Patiënten uit het buitenland
• De klachten
• Medicijnen tegen de ziekte
• Melden is verplicht

Wat is de Clostridium difficile bacterie of ziekenhuisbacterie

Clostridium difficile is een bacterie die zich heeft gevestigd in de wand van de dikke darm. Als deze bacteriën schadelijke stoffen gaan produceren raakt het evenwicht van onze darmflora verstoord en kunnen we ernstig ziek worden.Verschillende bacteriën in onze darmen behoren tot de normale darmflora, ook deze bacterie is normaal al in onze darmflora aanwezig. De volledige naam is Clostridium difficile associated diarrhoea ofwel afgekort CDAD. De bacterie wordt ook gevonden in de ontlasting van dieren en komt eveneens voor in de bodem en in de grond.

Ribotype027

Een aparte variant van deze bacterie is het ribotype 027. Dit is een gevaarlijke variant. De kans dat mensen die al verzwakt zijn hier aan overlijden is aanwezig.

Clostridium difficile bacterie is een ziekenhuisbacterie die lastig te bestrijden is

Sedert 2005 was deze ziekenhuisbacterie in dertien Nederlandse ziekenhuizen en ook in twee verpleeghuizen actief. Sedert 2002 was de bacterie al bekend in de V.S. Engeland en Canada. Maar al in 1935 werd de bacterie vastgesteld uit de ontlasting van jonge zuigelingen. Echter pas in 1978 werd er een verband vastgesteld met de ziekte. Deze bacterie kan gezien worden als de meest voorkomende ziekenhuisbacterie in diverse landen overal ter wereld.

Antibiotica

Deze bacterie is van nature aanwezig bij vijftig procent van alle pasgeboren kinderen. Op zichzelf is de bacterie niet gevaarlijk. Het vreemde is echter dat bij mensen die resistent zijn geworden tegen antibiotica deze bacterie wel schade kan aanrichten. Deze bacterie bevindt zich in de darm en hoeft daar geen schade aan te richten.Maar als de bacterie zich gaat vermenigvuldigen dan deze giftige stoffen gaan produceren en kan men ernstig ziek worden.

Wie zijn gevoelig

Mensen die ouder zijn dan 65 jaar en die kort voorafgaand aan de ziekte antibiotica hebben gebruikt. Ook mensen die ernstig verzwakt zijn als gevolg van ernstige ziekte of na een operatie of chemokuur zijn gevoelig voor de ziekte. Klachten ontstaan meestal na ongeveer 5 tot 10 dagen na het starten van antibiotica. Alleen als de darmflora verstoord is kan de ziekte zich ontwikkelen. De ziekte is zeer besmettelijk. Patiënten dienen dan ook onmiddellijk te worden geïsoleerd en alle mogelijke hygiënische maatregelen worden strikt nageleefd.

Internationaal

Mensen die besmet zijn met Clostridium difficile en nog geen klachten hebben kunnen onbewust andere mensen besmetten. Oorzaken die de verspreiding wereldwijd kunnen veroorzaken zijn:

• Internationaal toerisme waarbij we gemakkelijk bacteriën meenemen
• Vervoersmiddelen zoals vliegtuigen, treinen, bussen die niet altijd goed gereinigd zijn
• Smartphones die door artsen en verplegend personeel gebruikt worden
• Ontbreken van goede hygiënische voorzorgsmaatregelen

Patiënten uit het buitenland

Wanneer mensen in het buitenland in het ziekenhuis liggen dan krijgen ze te maken met andere ziekenhuisbacteriën dan we in Nederland kennen. Daarom wordt een patiënt die uit een buitenlands ziekenhuis komt altijd eerst in quarantaine geplaatst. Zo weten we inmiddels dat de Clostridium difficile bacterie vaker in het buitenland voorkomt dan in Nederland. Als mensen ziek uit het buitenland komen en men heeft het vermoeden dat deze bacterie de boosdoener is dan zal men een onderzoek naar de bacterie verrichten door laboratorium onderzoek van de ontlasting. Pas daarna kan een juiste diagnose gesteld worden.

De klachten

Diarree, misselijkheid, braken en koorts. De kans op uitdroging is groot en zal daarom als eerste behandeld worden door het toedienen van extra vocht. In sommige gevallen wordt de darm aangetast en ontstaat er een darmperforatie. Dat betekent dat bacteriën uit de darm in de buikholte terecht kunnen komen waardoor buikvliesontsteking kan ontstaan. Ook is het mogelijk dat de patiënt herstelt maar dat de diarree later weer terug komt. Gemiddeld duurt de periode van de ziekte 20 dagen.

Medicijnen tegen de ziekte

Er zijn gelukkig goede medicijnen tegen deze ziekte. Zo is er een vorm van antibiotica met de naam vancomycine. Dit antibioticum wordt ook gebruikt bij de bestrijding van de ziekenhuisbacterie MRSA. Ook wordt wel metronizadol verstrekt. Deze is echter niet zo goed werkzaam bij de variant ribotype 027. Patiënten worden geïsoleerd en verzorgd door verplegend personeel die de nodige voorzorgsmaatregelen zullen nemen. Dit bestaat uit:

• Schoon maken van meubilair
• Reinigen van beddengoed
• Gebruik van handschoenen en papier en deze direct weg gooien na gebruik
• Eerst reinigen en dan desinfecteren van voorwerpen zoals koortsthermometer
• Vermijden van direct contact van hand tot hand

Melden is verplicht

Indien een uitbraak van de Clostridium difficile bacterie wordt vastgesteld in een ziekenhuis of inrichting dan volgt direct een melding aan de betreffende instanties. Verplegend- en verzorgend personeel zal over het algemeen zelf niet besmet worden maar zij kunnen de besmetting wel overdragen.