Beweren te kunnen zien bij blindheid: syndroom van Anton

Blindheid kan door een ongeval, een gezwel, beroerte of operatie komen. Het kan tijdelijk zijn maar kan ook levenslang van toepassing zijn. Een verschijnsel dat daarbij kan optreden is, dat de persoon bij blindheid nog wel dingen ziet. Bij het syndroom van Anton is er sprake van stelselmatige ontkenning van de blindheid. Waardoor wordt dit syndroom veroorzaakt en hoe kan het gerelateerd zijn aan oude herinneringen?

Syndroom van Anton

• Wegvallen van een zintuig
• Aanleiding van blindheid
• Informatie wordt ontvangen maar niet verwerkt
• Herinneringen bij syndroom van Anton
• Overal tegen aanstoten en ontkenning
• Verbale afasie
• Ermee leren leven

Wegvallen van een zintuig

Vanaf het moment dat we worden geboren, verwachten we dat de vijf zintuigen optimaal werken. Alle informatie wordt door de hersenen vergaard, zodat een compleet beeld van de omgeving wordt samengesteld. Het gaat daarbij om geur, zicht, gehoor, tast en smaak. Het kan voorkomen dat we door een ongeluk een deel van die zintuiglijke informatie niet meer kunnen waarnemen. Er kan blindheid ontstaan, waardoor een zeer belangrijke informatiebron voor de oriëntatie is ontnomen. Wat houdt het syndroom van Anton in en waarom denkt de persoon dat men nog wel kan zien?

Aanleiding van blindheid

Corticale blindheid kan op verschillende manieren worden veroorzaakt. Het kan aanverworven zijn of juist aangeboren. Aangeboren betekent dat men reeds vanaf de geboorte geen zicht heeft, terwijl het bij aanverworven op een later moment in het leven optreedt. Vaak wordt het door verminderde bloedtoevoer veroorzaakt. Dit kan komen door een hartoperatie, maar ook door toedoen van een TIA of beroerte. In veel gevallen is het een tijdelijke omstandigheid, maar soms is die schade dermate groot dat men blijvend blind is.

Informatie wordt ontvangen maar niet verwerkt

In het traject van informatie-uitwisseling tussen de ogen en hersenen kan veel misgaan. Op meerdere punten kunnen breuken aan de zenuwen ontstaan, kan kanker de informatielijn doorkruisen en kan hoofdletsel ook aanleiding voor problemen zijn. Complete uitval van het zicht betekent dat er letsel is aan de zenuwen direct achter de ogen. Soms wordt informatie nog wel verstuurd, echter komt het niet aan. Daarnaast kan het ook voorkomen dat informatie wel aankomt, maar niet meer als zodanig wordt verwerkt.

Herinneringen bij syndroom van Anton

Om toch te kunnen oriënteren, vervangen de hersenen de beelden van buitenaf met herinneringen. Men hoort, ruikt of proeft nog wel iets en daaraan wordt een beeld van vroeger aan gekoppeld. Oftewel bij het syndroom van Anton wordt er een niet reëel beeld van de wereld geschapen. Die persoon denkt dus dat men wel kan zien, terwijl dit niet het geval is! Een tweede optie is dat doorbroken zenuwen naar de hersenen fantoomprikkels afgeven.

Overal tegen aanstoten en ontkenning

Meest kenmerkende is dat de persoon denkt de weg te weten, terwijl dat helemaal niet het geval is. De door de hersenen afgegeven beelden zijn misleidend genoeg en dus gelooft men in die waarheid. Het houdt ook in dat men stellig de blindheid ontkent, omdat men denkt nog steeds de omgeving te kunnen zien. Daarnaast kan het zijn dat men de omgeving niet meer gelooft en dus in de eigen fantasie gaat leven.

Verbale afasie

Een vaak optreden bijverschijnsel is de zoektocht naar woorden, danwel het bedenken van nieuwe woorden. Waarom dit gerelateerd is aan dit syndroom is onduidelijk. Het houdt in dat men bij geluiden of andere informatie uit de omgeving een beeld vormt, waarbij het verkeerde woord of een naam wordt bedacht. Het verlies van beeldinformatie houdt daarbij in, dat men slecht de combinatie kan leggen met een persoon of gebeurtenis uit het verleden.

Ermee leren leven

Indien de blindheid blijvend is, dan zal men ook met het syndroom moeten leren omgaan. Dit houdt in dat de omgeving (vrienden of familie) de persoon goed moet begeleiden, omtrent wat wel en niet werkelijk is. Er moet begrip komen dat de beelden niet reëel zijn en vanuit de herinneringen worden gevormd. Het is daarbij van belang, dat het syndroom tijdig wordt gesignaleerd. Des te eerder begrip voor het syndroom wordt gekweekt, des te beter zal men ermee kunnen leven.

Lees verder

• BSV ziekte: blindheid, epilepsie en dementie kind
• Hemianopsie: hoe wordt halve blindheid veroorzaakt?
• Hoe wordt kleurenblindheid veroorzaakt?
• Ziekte van Harada: spontane blindheid, oogpijn of wazig zien