Burnout of overspannen: de verschillen

Overspannenheid en burnout worden vaak als eenzelfde aandoening gezien. Beide situaties zijn zeer vervelend, maar er zitten grote verschillen tussen een burnout en overspannenheid, vooral in de oorzaken van het ontstaan en de herstelperiode. Wat zijn de oorzaken van een burnout of overspannenheid en welke verschillen bestaan er tussen deze aandoeningen?

Overspannen

Overspannenheid ontstaat door ervaren spanning die een bepaalde periode te hoog is. De oorzaken van deze spanning kunnen zowel werk als prive gerelateerd zijn en een gebeurtenis kan net de druppel zijn die de emmer doet overlopen. Voorbeelden van factoren die leiden tot overspannenheid zijn stress, een hoge werkdruk, een drukke studie naast het werk, weinig nachtrust door de komst van een kind, zorgen om de opvoeding van de kinderen, het overlijden van een dierbare etc. Vaak is het de combinatie van deze factoren die ertoe leiden dat het allemaal teveel wordt. De overspannenheid zorgt ervoor dat men een opgejaagd gevoel krijgt en stressvol en kortaf reageert op verzoeken of verwachtingen. Voor overspannenheid is over het algemeen een periode van rust voldoende om daarna weer normaal te functioneren. De houding ten opzichte van het werk is immers niet veranderd.

Burnout

Een burnout is een resultaat van te lang tegen je natuur iets doen. Een burnout is ook voornamelijk werkgerelateerd en wordt niet of nauwelijks beïnvloedt door stressvolle omstandigheden in prive. Door een verkeerde match tussen de persoonlijkheid en datgeen wat op het werk uitgevoerd moet worden stroomt de energie weg. Wanneer de energie op is, ontstaat een staat van emotionele vermoeidheid waarna een cynische houding ten opzichte van het werk ontstaat. Door deze houding worden de prestaties op het werk minder waardoor het zelfvertrouwen snel afneemt. Een burnout leidt tot onder andere machteloosheid, angst, een laag zelfvertrouwen en stemmingswisselingen. De kern van een burnout ligt in de persoonlijkheid van een medewerker. Medewerkers die te perfectionistisch zijn, geen nee kunnen zeggen en alles zelf onder controle willen houden zijn vatbaarder voor een burnout. Wanneer het bedrijf door de structuur (veel werk, weinig autonomie, weinig variatie in de taken) en/of cultuur (geen complimenten, weinig contact met collega's waardoor een soort isolement ontstaat) niet matcht met deze persoonlijkheid, ontstaat de kans op een burnout.

De verschillen

Het grote verschil is dat overspannenheid in een relatief korte tijd (enkele weken) kan ontstaan. Een periode van hoge druk (een hoge werkdruk gecombineerd met een drukke verhuizing) kan leiden tot een gevoel van vermoeidheid en machteloosheid. Het wordt allemaal teveel en het is moeilijk om voldoende slaap te krijgen door het gepieker over de spanning. Een burnout kan grotendeels dezelfde symptomen hebben, echter is er sprake van een veel langer voortraject, maanden tot soms een jaar of meer. Het lichaam is door een lange tijd van onnatuurlijk gedrag opgebrand geraakt. Een ander verschil is de oorzaak. Een burnout is het gevolg van een mismatch tussen enerzijds de persoonlijkheid en de verwachtingen bij het werk en anderzijds datgeen wat het bedrijf de werknemer biedt. Daarnaast is de herstelperiode verschillend. Bij overspannenheid volstaat over het algemeen een periode van rust om het hoofd helemaal leeg te maken en weer energie te krijgen om aan de slag te gaan. Bij een burnout is alleen rust nemen niet de oplossing. Er moet iets aan de werksituatie veranderen om de persoonlijkheid en het werk weer te matchen.

Professionele begeleiding

Zowel een burnout als overspannenheid zijn zeer vervelend en kunnen heftige gevolgen hebben. Rust kan zeker helpen, maar het is altijd aan te raden om professioneel advies te zoeken bij een huisarts, bedrijfsarts of een andere instelling.