Het kloppende hart - hartziekten

Ons hart is een orgaan waar je absoluut niet zonder kunt. Zolang je gezond bent en geen problemen met je hart ondervindt, sta je eigenlijk niet stil bij de werking van ons hart. Dit wordt anders als er ineens problemen ontstaan. Wat is ons hart precies en wat doet het? Wat voor problemen kunnen er ontstaan en zijn deze te behandelen? Als je hart niet meer goed werkt, dan moet je een harttransplantatie ondergaan. Hoe gaat dat in zijn werk?

Inhoud

• Het menselijk hart
• Waar zit het precies
• Waaruit bestaat ons hart
• Hartziekten
• Verschillende soorten hartziekten/-aandoeningen
• Hartaanval
• Klachten
• Direct hulp inschakelen
• Hartritmestoornissen
• Ontstaan
• Hoe te herkennen
• Onderzoeken
• Hoe te behandelen
• Myocarditis
• Onderzoeken
• Harttransplantatie
• Wachten op donorhart
• De operatie
• Donorregistratie

Het menselijk hart

Het hart is een spier die van binnen hol is. Het pompt vier à vijf liter bloed per minuut door ons lichaam. Bij iedereen is het hart zo groot als een gebalde vuist. Het hart groeit namelijk met het lichaam mee. Een babyhartje is kleiner dan een hart van een volwassen mens. Een volwassen hart weegt 250 tot 300 gram. Het hart slaat gemiddeld 60 tot 70 slagen per minuut.

Waar zit het precies

Ons hart bevindt zich in de thoraxholte en ligt bijna midden achter het borstbeen. Bij de meeste mensen ligt het meer aan de linkerkant dan aan de rechterkant van het borstbeen. Bij sommige mensen is het juist net anders om, maar dit komt niet vaak voor.

Waaruit bestaat ons hart

Ons hart bestaat uit:

• linkerboezem: hier stroomt zuurstofrijk bloed uit de longen binnen
• rechterboezem: hier stroomt zuurstofarm bloed uit het lichaam binnen
• linkerkamer: pompt het zuurstofrijke bloed het hele lichaam rond
• rechterkamer: pompt het zuurstofarme bloed naar de longen

Hartziekten

Soms kan het gebeuren dat een persoon te maken krijgt met een hartziekte. Maar er kunnen zich ook hartproblemen - zoals hartkloppingen - voordoen en dan blijkt er gelukkig geen sprake te zijn van een hartaandoening. Dit kan bijvoorbeeld komen door een tekort aan vitamine D.

Verschillende soorten hartziekten/-aandoeningen

Er zijn verschillende soorten hartziekten/-aandoeningen, zoals een hartinfarct/hartaanval. Maar ook andere hartziekten/-aandoeningen komen voor:

• Angina pectoris (hartkramp)
• Cardiomyopathie (hartspierziekte)
• Endocarditis
• Myocarditis
• Hartfalen
• Hartklepaandoening
• Hartritmestoornissen
• Hartstilstand
• Pericarditis

Hartaanval

We weten allemaal van het bestaan van een hartaanval. Gemiddeld genomen sterft er per minuut één persoon aan een hartaanval. Een hartaanval wordt ook wel hartinfarct genoemd. Bij een hartinfarct is de kransslagader door een vernauwing afgesloten, waardoor er helemaal geen bloed meer door de kransslagader stroomt.

Klachten

De klachten bij een hartaanval verschillen per persoon. De meest voorkomende klacht bij een hartinfarct is een beklemmende of drukkende pijn midden op de borst. Deze pijn kan in rust uitstralen naar bovenarmen, hals, kaak, rug en maagstreek. Deze pijn duurt (ook in rust) langer dan vijf minuten. De patiënt transpireert, heeft last van misselijkheid en/of braken.

Ook kunnen de volgende klachten (met name bij vrouwen) voorkomen:

• pijn tussen de schouderbladen
• kortademigheid
• extreme moeheid
• duizeligheid
• onrustig gevoel, angst en snelle ademhaling

Direct hulp inschakelen

Als er sprake is van een hartaanval moet er direct hulp geboden worden. Dit is nodig om de schade te beperken. Bel dus direct 112.

Hartritmestoornissen

Bij een hartritmestoornis, het woord zegt het al, is sprake van een verstoring van het hartritme. Er is een afwijking in het systeem dat de knijpbeweging van het hart regelt. Dit keert steeds terug. Het hart kan te snel, te langzaam of onregelmatig slaan. Ook kan het zijn dat de boezems en kamers niet goed samenwerken. Een hartslag van continu boven de 100 slagen per minuut noemt men tachycardie. Een hartslag onder de 50 slagen per minuut noemt men bradycardie.

Ontstaan

Een hartritmestoornis kan onder andere worden veroorzaakt door: een te snel werkende schildklier, het gebruik van tabak, alcohol en drugs, aangeboren hartafwijking of een hoge leeftijd.

Hoe te herkennen

Je kunt een hartritmestoornis herkennen aan:

• hartkloppingen
• het overslaan van het hart
• zweten
• misselijkheid
• licht gevoel in het hoofd
• je hart kan ook op hol slaan

Onderzoeken

Om te onderzoeken of er sprake is van hartritmestoornissen, worden diverse onderzoeken verricht:

• ECG (hartfilmpje)
• inspanningsonderzoek (fietstest)
• eventrecorder (recorder om thuis het hartritme te registreren)
• Holteronderzoek (24- of 48-uurs registratie van het hartritme)
• implanteerbare hartritmemonitor (inwendig apparaatje dat het hartritme registreert)
• elektrofysiologisch onderzoek (onderzoek naar de plek waar de ritmestoornis ontstaat)

Hoe te behandelen

Een hartritmestoornis is onder ander te behandelen met medicijnen.

Myocarditis

Bij myocarditis is er sprake van een ontsteking van de hartspier. De ontsteking wordt meestal door een virus veroorzaakt. In eerste instantie merkt iemand niet dat er bij hem/haar sprake is van myocarditis. Een patiënt voelt zich ziek en denkt dat hij/zij griep heeft. Er is sprake van koorts en spierpijn, wat dus net zo goed door de griep veroorzaakt kan worden. De griepklachten zijn voorbij, maar dan blijkt er toch meer aan de hand te zijn. Soms heeft een patiënt juist last van ernstige hartfalen en hartritmestoornissen. Het verloop kan dus heel verschillend zijn.

Onderzoeken

Een arts kan besluiten om een algemeen lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek te verrichten om er achter te komen of er sprake is van myocarditis. Vaak worden er ook een ECG (hartfilmpje), een MRI-scan en een SPECT-scan (onderzoek met radioactieve stoffen) gemaakt. Ook kunnen er gebruikt gemaakt worden van echografie en hartbiopsie. Als een virusinfectie de boosdoener is, geneest de patiënt meestal vanzelf. Wel moet hij/zij goed uitzieken. Als blijkt dat het hart ernstig beschadigd is, kan een steunhart (overbrugging tot herstel) noodzakelijk zijn of in het ergste geval een harttransplantatie.

Harttransplantatie

Bij een harttransplantatie wordt het eigen hart vervangen door een donorhart. Je komt hiervoor natuurlijk niet zomaar in aanmerking. Er moet sprake zijn van een eindstadium van een hartziekte, de patiënt moet ernstige klachten hebben (klasse III en IV hartfalen), er is geen andere behandeling mogelijk en er zijn geen contra-indicaties.

Wachten op donorhart

De wachtlijsten voor een donorhart zijn lang. Gemiddeld genomen duurt het anderhalf jaar voordat er een geschikt donorhart is. En dan is het nog de vraag of het donorhart geschikt is voor de bewuste patiënt. Er moet namelijk sprake zijn van een vergelijkbare lichaamsbouw en de bloedgroep moet hetzelfde zijn. Als er een geschikt hart is, moet er direct gehandeld worden. De persoon die op de wachtlijst staat moet te allen tijden beschikbaar zijn. Als na onderzoek blijkt dat het donorhart gezond is en er geen afwijkingen aanwezig zijn, wordt er overgegaan tot de transplantatie. Zo'n operatie duurt meestal vier tot zes uur.

De operatie

De patiënt krijgt volledige narcose en wordt op de beademingsmachine aangesloten. Door middel van een hart-longmachine wordt het bloed door het lichaam gepompt. De borstkas wordt geopend. De arts verwijdert het eigen hart van de patiënt. De bloedvaten van het oude hart worden met het donorhart verbonden. De hart-longmachine wordt afgekoppeld en de bloedsomloop van de patiënt wordt hersteld. Dan is het heel spannend. Komt het hart zelf weer op gang?

Donorregistratie

Het is o zo belangrijk dat mensen zich als donor laten registreren. Na hun dood kunnen ze juist ontzettend veel betekenen voor iemand die een donororgaan nodig heeft. Dus niet alleen een hart, maar ook longen, nieren en alles wat als donororgaan gebruikt kan worden, kunnen levens redden. Zelfs kinderen kunnen zich als donor laten registreren, maar dan natuurlijk wel met toestemming van hun ouders/verzorgers.

Lees verder

• Wat is een aneurysma van de buikaorta?
• Ons vaatstelsel en vaatziekten (o.a. Rendu-Osler-Weber)