Halsrib en halsribsyndroom

We hebben 24 ribben oftewel 12 paar. Maar soms is er een extra rib aanwezig of zelfs twee: de halsribben. Deze vinden we ter hoogte van de zevende halswervel. Een halsrib is een aangeboren afwijking en is dus al bij de geboorte aanwezig. Ruim 5 procent van de bevolking heeft een halsrib. De meeste mensen weten het zelf niet eens omdat deze vaak geen klachten geeft. Soms is er een knobbel zichtbaar in de nek. Op kinderleeftijd ontstaan er nog niet echt klachten, maar op volwassen leeftijd kan dit wel het geval zijn. Beknelling van de zenuw kan zorgen voor pijn in de arm of tintelingen. Ook onvermogen om de arm te gebruiken is een veel voorkomend symptoom.

Wat is een halsrib?

Aan elke zijde hebben we 12 ribben dus in totaal 24 ribben. De ribben vormen de ribbenkast (borstkas). Ribben spelen een rol tijdens de ademhaling en beschermen de organen zoals hart en longen. De bovenste 7 paar ribben zitten aan de voorzijde vast aan het borstbeen. De 8e, 9e en 10e paar zijn de valse ribben en zitten verbonden aan de bovengelegen rib. De twee onderste paar zijn de zwevende ribben: ze zitten aan de voorzijde niet vast. Aan de achterzijde zitten alle ribben aan de wervelkolom vast.

Een halsrib is een overtollige rib (een extra rib dus) die zich als dwarsuitsteeksel kan ontwikkelen aan de zevende halswervel. Geschat wordt dat ruim 5 procent van de totale bevolking een extra halsrib heeft. Vaak komen deze ook in paren voor. Over het ontstaan van halsribben is nog veel onduidelijkheid. Bekend is dat het een anatomische afwijking is die vooral veel bij miskramen gezien wordt. Of de halsrib ook de oorzaak was van de miskraam, is onbekend.

Klachten

Een halsrib hoeft geen klachten te geven. Het kan dus zo zijn dat iemand totaal niet merkt dat hij/ zij een of twee halsribben heeft. Vooral op kinderleeftijd blijven symptomen vaak uit en wordt het soms per toeval opgemerkt. Pas wanneer er klachten optreden spreken we van het halsribsyndroom.

Het halsribsyndroom: oorzaak

Bij de meeste mensen geven een of twee halsribben geen klachten. Bij een aantal van hen geeft het toch klachten en ontstaat er het halsribsyndroom. Oorzaak is beknelling van de zenuwvlecht in de hals. De halsrib is hier schuld aan: deze beknelt de zenuwvlecht zodanig dat er op diverse plaatsen in het lichaam klachten kunnen ontstaan.

Symptomen

De meest voorkomende klacht is pijn in de arm, vooral wanneer deze opgetild wordt. Wanneer er lang met de armen boven het hoofd wordt gewerkt verergeren de pijnklachten. Pijn achter het sleutelbeen ontstaat wanneer de nervus suprascapularis wordt ingeklemd. Bij beknelling van de elleboogzenuw (nervus ulnaris) ontstaat het cubitale tunnel syndroom. Aan de kant van de pink en de ringvinger ontstaat een doof, tintelend en soms pijnlijk gevoel. De hand kan aan krachtverlies lijden. Bij beklemming van de nervus medianus treedt het carpale tunnel syndroom op. Het komt vooral voor bij zwangere en mensen in de overgang maar kan ook door een halsrib ontstaan. Aan de duim, wijsvinger en middelvinger ontstaat pijn en een tintelend gevoel. Ook kan er sprake zijn van een doof gevoel. Soms is het onmogelijk om de hand op een normale manier te gebruiken doordat er krachtverlies ontstaat.

De handen kunnen koud aanvoelen of doof aanvoelen. De vingers kunnen tintelen en kleuren soms blauw. Deze klachten verdwijnen niet door wrijving. De tintelingen kunnen overigens door de gehele arm voelbaar zijn. Soms is er een knobbel voelbaar in de nek. Dit is de plaats waar de halsrib zich bevindt. Ook kan de nek pijnlijk aanvoelen of stijf aanvoelen. Opgelet moet worden dat dit niet in verband wordt gebracht met een foute werkhouding.

Symptomen in de arm zoals spierzwakte worden veroorzaakt doordat er druk op de slagader ontstaat die de arm verzorgt. De overige klachten zijn afkomstig van beknelling van de grote zenuw die vanuit de hals naar de armen en benen loopt. De klachten zullen als eerste aan de schouder en de armen optreden. Bij inspanning kunnen soms duizelingen ontstaan. Ook zijn de schouderspieren soms zo gespannen dat er klachten van hoofdpijn optreden.

Diagnose

Middels onderzoek zoals een röntgen kan bekeken worden of er een halsrib (of twee) aanwezig is. Zonder klachten hoeven deze niet verwijderd te worden. Wanneer er duidelijke klachten aanwezig zijn kan de halsrib verwijderd worden. Soms wordt er één van de twee verwijderd, soms volgt de tweede al snel. Bij één halsrib zal alleen deze verwijderd hoeven te worden. Het verwijderen geeft overigens geen garantie: de klachten kunnen verdwijnen of verminderen, maar ook aanwezig blijven. Soms is het nodig om de voorste scheve halsspier te klieven.

Bij lichte klachten is het mogelijk om de zenuwbanen meer ruimte te geven waardoor de klachten verdwijnen. Een andere houding kan hierbij hepen, bijvoorbeeld de armen naar achteren draaien. Vaak is deze oplossing maar tijdelijk maar werkt goed bij mensen die maar weinig klachten ervaren. Fysiotherapie kan ook helpen, soms in combinatie met een operatieve ingreep.