Burn-out: herken de symptomen

Iemand die een burn-out heeft, voelt zich helemaal opgebrand en is zowel lichamelijk als geestelijk uitgeput. Wanneer iemand langdurig wordt blootgesteld aan stress door bijvoorbeeld een te hoge werkdruk, ingrijpende gebeurtenissen of spanningen in een relatie, loopt hij het risico om een burn-out te krijgen. Iemand die aan stress lijdt kan zich gedwongen voelen om maar door te gaan. Negeer de symptomen van stress niet, herken de signalen van een burn-out zodat je op tijd kunt ingrijpen.

Wat een burn-out is

Wanneer iemand te lang wordt blootgesteld aan stress, kunnen er allerlei klachten ontstaan. Deze kunnen zowel lichamelijk als geestelijk zijn. Iemand voelt zich op een gegeven moment helemaal opgebrand. Een burn-out is een stressgerelateerde aandoening, waarbij iemand de controle over zijn kunnen kwijt raakt. Iemand heeft al geruime tijd – meer dan een half jaar – last van stress. Wanneer er korter dan een half jaar stress is, wordt er meestal gesproken van overspannenheid. Ook spelen omgevingsfactoren en karakter een rol.

Oorzaken

Het is normaal dat je wel eens last hebt van stress. Hierdoor kun je vaak beter presteren en ben je alerter. Na de stresssituatie moet de stress vanzelf weer over gaan. Maar wanneer de stress aanhoudt, kan dit tot overbelasting en totale uitputting leiden. Door een langdurige hoge werkdruk, een ingrijpende gebeurtenis zoals het verlies van een dierbare of problemen in een relatie, kan er een burn-out ontstaan. Iemand heeft continu of veel periodes achter elkaar van stress, zonder dat er kans is om te herstellen. Vaak worden signalen van stress genegeerd.

De symptomen

Wanneer iemand last heeft van aanhoudende stress, ontstaat er vaak een gevoel dat iemand de controle over alles verliest. Iemand kan zich machteloos, onbekwaam en opgebrand gaan voelen. Een belangrijk kenmerk van een burn-out is dat iemand zich extreem vermoeid voelt. Er kunnen allerlei lichamelijke en geestelijke klachten ontstaan waarbij iemand zichzelf niet meer is, soms afstand creëert van anderen of tot zichzelf. Wanneer je de symptomen negeert en gewoon doorgaat, dan loop je de kans om volledig opgebrand te raken en dat je veel meer tijd nodig hebt om te herstellen. De symptomen van een burn-out zijn:

• Slaapproblemen
• Extreem moe zijn
• Concentratieproblemen
• Prikkelbaar zijn
• Minder productief zijn
• Minder goed kunnen presteren
• Hulpeloos voelen
• Cynisch worden
• Motivatieproblemen
• Angstgevoelens
• Depressie
• Zich opgejaagd voelen
• Lichamelijke klachten

Slaapproblemen

Door te piekeren kun je ’s nachts wakker liggen. Door te malen over je problemen en dit mee nemen naar bed, lig je urenlang wakker en daardoor kun je overdag niet meer presteren. Je bent overdag extreem moe, maar slapen lukt moeizaam. Je komt in een vicieuze cirkel en de problemen worden vaak alleen maar erger. Uiteindelijk lukt het niet meer om te functioneren.

Extreem moe

Je hebt nergens zin meer in en je energie is op, zowel thuis als op het werk. Je komt moeilijk je bed uit en onderneemt nog maar weinig. Het kan zijn dat je geen zin meer hebt in spelen met je kinderen of seks te hebben met je partner.

Prikkelbaar

Het kan zijn dat je sneller geïrriteerd bent en overgevoelig wordt voor bepaalde geluiden zoals het spelen van je kinderen. Je wilt met rust gelaten worden, maar dat zal niet altijd gaan. Hierdoor kun je sneller tegen iemand uitvallen en dit kan leiden tot wrijving thuis of op het werk.

Motivatieproblemen

Het lukt je vaak minder goed om te presteren en je bent de motivatie kwijt. Je raakt minder betrokken bij andere mensen en gedraagt je onverschillig. Je stelt je afstandelijk op tegen collega’s, vrienden en familie. Verder kun je door onzekerheid jezelf waardeloos voelen en negatieve gedachten ontwikkelen.

Lichamelijke klachten

Een burn-out gaat vaak gepaard met lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn, spierpijn of maagpijn. Ook kan er een hoge bloeddruk ontstaan als gevolg van de langdurige stress. Vaak gaat iemand ongezonder leven, waardoor er nog meer klachten kunnen ontstaan, zoals gewichtstoename door ongezonde voeding.

Burn-out bestrijden

Een burn-out heeft grote invloed op je leven, zowel op het werk als thuis. Hoe eerder je ingrijpt als je klachten hebt, hoe sneller je kunt herstellen. Heb je last van bovengenoemde symptomen, wacht dan niet te lang en doe er wat aan. Zo kan het zijn dat je beter “nee” moet leren zeggen, moet stoppen met multitasken, meer ontspanning moet zoeken, meer moet bewegen, gezonder moet eten of minder perfectionistisch moet zijn. Leer beter luisteren naar de signalen van je lichaam. Wanneer je er zelf niet uitkomt of erge klachten hebt, is het raadzaam om hulp in te schakelen via je arts of bedrijfsarts. Tijdens de behandeling worden de klachten vaak in fases behandeld waarbij wordt begonnen om de klachten te verlichten. Later worden nieuwe vaardigheden aangeleerd zodat je niet opnieuw last krijgt van dezelfde symptomen.

Lees verder

• Depressief gevoel: hoe hier vanaf te komen
• Zelfzorg bij somberheid en lusteloosheid
• Piekeren: wat kun je hier het beste tegen doen?
• Slapeloosheid door depressiviteit: hoe aan te pakken?
• Burn-out: wat je kunt doen om er zelf vanaf komen