Zwanger en veranderingen in het gezichtsvermogen

Zwanger zijn is een fantastische belevenis voor vele vrouwen. Een groeiende buik is echter niet de enige fysieke verandering. Hormonale veranderingen, de stofwisseling, vochtretentie en de bloedsomloop hebben immers invloed op het gezichtsvermogen. Meestal treden onschuldige en slechts tijdelijke symptomen op. Sporadisch echter leiden bepaalde symptomen zoals een hoge bloeddruk en pre-eclampsie bijvoorbeeld wel tot (grotere) oogproblemen tijdens de zwangerschap en vereisen ze een snelle en goede medische opvolging. Zwangerschap resulteert mogelijk ook in veranderingen in bestaande oogaandoeningen, zowel positief als negatief.

• Bloedarmoede
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Glaucoom
• Hormonale veranderingen
• Pre-eclampsie
• Vochtretentie
• Wallen
• Zwangerschap-geïnduceerde hypertensie
• Arts raadplegen bij zwangerschap en veranderingen in gezichtsvermogen

Bloedarmoede

Wazig zien is mogelijk een symptoom van bloedarmoede (in medische termen gekend als anemie). De patiënte neemt bij een wazig gezichtsvermogen steeds contact op met de (oog)arts om dit te bespreken en te laten behandelen.

Diabetes mellitus (suikerziekte)

Diabetische retinopathie

Als de patiënte diabetes mellitus heeft, raadpleegt ze best de oogarts voor en in de vroege zwangerschap. De oogarts beoordeelt bij de patiënte mogelijke schade aan de bloedvaten in het netvlies. Diabetische retinopathie (netvliesaandoening als gevolg van suikerziekte) verergert vaak tijdens de zwangerschap, dus daarom heeft een patiënte vaker oogonderzoeken nodig tijdens en na de zwangerschap. Tot slot is het zeker nodig de bloedsuikerspiegel regelmatig te controleren.

Zwangerschapsdiabetes

Dit type diabetes treedt op meestal op in de tweede helft van de zwangerschap. Een vrouw heeft dan een hoger glucosegehalte in haar bloed. In ongeveer 95% van de gevallen is de bloedsuikerspiegel weer normaal na de zwangerschap. Echter ontwikkelen vrouwen met zwangerschapsdiabetes (verhoogde bloedsuikerspiegel) later in het leven mogelijk diabetes type 2.

Glaucoom

Glaucoom verbetert soms tijdens zwangerschap, zodat de oogarts mogelijk medicatie dient aan te passen. Wanneer een glaucoompatiënte een kinderwens heeft, is het aanbevolen een oogarts te raadplegen. Hij schrijft mogelijk een zo laag mogelijke medicatiedosis voor om de baby zo weinig mogelijk bloot te stellen.

Hormonale veranderingen

Soms heeft een zwangere patiënte last van drogere en meer geïrriteerde ogen tijdens de zwangerschap evenals tijdens de borstvoeding, wat leidt tot ongemak bij de patiënte. Hormonale veranderingen, met name een daling van mannelijke hormonen (androgenen) zijn de oorzaak van droge ogen tijdens de zwangerschap. Droge ogen in combinatie met subtiele veranderingen in de vorm en dikte van de cornea, dragen er toe bij dat een patiënte soms moeite heeft met contactlenzen die ze eerder wel comfortabel vond. Kunsttranen zijn mogelijk een goede behandelingsmethode, maar de patiënte contacteert best de oogarts. Sommige producten bevatten namelijk actieve ingrediënten of conserveermiddelen die niet volledig veilig zijn voor de baby of de contactlenzen beschadigen. Wie contactlenzen gebruikt, draagt deze best niet constant en houdt een correcte contactlenshygiëne aan. Helpt dit niet, dan gebruikt de patiënte best een bril totdat de baby geboren is. Verder is het aan te raden regelmatig pauzes in te lassen bij computeractiviteiten. Daarnaast knippert de patiënte best regelmatig met de ogen.

Pre-eclampsie

Pre-eclampsie (ernstige zwangerschapscomplicatie met eiwit in urine en hoge bloeddruk) is nauw verwant aan zwangerschapshypertensie. De patiënte kent meestal tijdens het derde trimester van de zwangerschap een sterke stijging van de bloeddruk. Soms gaat pre-eclampsie gepaard met oedeem (zwelling) en nierproblemen. De diagnose gebeurt door middel van een bloeddrukmeting en een urineonderzoek, waarbij zich eiwit in de urine (proteïnurie) bevindt. Pre-eclampsie komt relatief vaak voor (in ongeveer 5 tot 8% van alle zwangerschappen, meestal in de eerste zwangerschap). Mogelijk is dit een teken van een veel ernstiger probleem. Af en toe leidt onbehandelde pre-eclampsie tot eclampsie, een levensbedreigende situatie voor zowel moeder als baby. Een patiënte heeft soms visusveranderingen als gevolg van pre-eclampsie. De patiënte verliest mogelijk tijdelijk haar gezichtsvermogen, is gevoelig voor licht (fotofobie), ziet wazig, heeft last van aura's, ziet flikkerende lichten, heeft bloedingen in het oog en/of heeft een netvliesloslating.

Vochtretentie

Vochtretentie (waterretentie) is een veel voorkomende bijwerking van de zwangerschap. Dit verandert de dikte en vorm van de cornea. Corneaoedeem (hoornvlieszwelling) ontstaat meestal in het derde trimester van de zwangerschap. Kleine vormwijzigingen resulteren in een wazig of vervormd zicht (metamorfopsie) en een gevoelige en geïrriteerde cornea. Wellicht zijn de wijzigingen in het gezichtsvermogen tijdens de zwangerschap relatief klein. De meeste vrouwen merken dat ze een beetje meer bijziend zijn dan voor de zwangerschap. Gelukkig zijn deze veranderingen tijdelijk en verdwijnen ze meestal na de zwangerschap of na het stoppen van borstvoeding. Normaalgezien moet een patiënte hiervoor haar brilrecept niet laten veranderen. Indien een patiënte merkt dat haar gezichtsvermogen ingrijpend is veranderd, laat ze dit best controleren bij de oogarts door middel van een uitgebreid oogonderzoek, want mogelijk is dan toch een nieuw brilrecept vereist of is er sprake van een andere (oog)aandoening. De patiënte krijgt tijdens de zwangerschap in principe zeker geen LASIK-oogoperatie, een nieuwe bril of nieuwe contactlenzen omdat de vorm van het hoornvlies na de zwangerschap binnen enkele maanden weer normaal zal zijn.

Wallen

Gezwollen oogleden zijn een vaak voorkomende bijwerking van de zwangerschap. De patiënte drinkt daarom best voldoende water en zorgt voor een voldoende natriuminname. De arts of verloskundige dient moet in ieder geval op de hoogte zijn van een ongebruikelijke / ernstige zwelling of wallen rond de ogen, want dit is mogelijk een symptoom van pre-eclampsie.

Zwangerschap-geïnduceerde hypertensie

Hypertensie veroorzaakt door zwangerschap is één van de meest voorkomende complicaties van zwangerschap die zich in ongeveer 5% van alle zwangerschappen voordoet. Zwangerschapshypertensie gebeurt vaker bij oudere en zwaarlijvige vrouwen en bij mensen die een hoge bloeddruk hebben vóór de zwangerschap. De patiënte ziet hierdoor wazig en/of ziet vlekken voor de ogen.

Arts raadplegen bij zwangerschap en veranderingen in gezichtsvermogen

Een patiënte contacteert in enkele gevallen onmiddellijk de oogarts of verloskundige namelijk bij dubbel zicht (diplopie), fotofobie (gevoeligheid voor licht), het zien van vlekken of lichtflitsen (fotopsie), pijnlijke of rode ogen, een tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen en wazig zicht. Zwelling of wallen rond de ogen wijzen mogelijk op pre-eclampsie waardoor de patiënte ook dit best meldt aan de arts.