Jicht: oorzaken, symptomen en preventie

Jicht kan worden beschouwd als een reumatische aandoening. Bij jichtpatiënten scheiden de nieren de stof urinezuur niet goed uit. Het gevolg is dat urinezuur zich ophoopt in het bloed en de gewrichten, zoals in de dikke teen, enkels, knieën of polsen. Men kan acute jichtaanvallen of chronische jicht onderscheiden. Acute jichtaanvallen worden behandeld met ontstekingsremmers om de pijn te verlichten. Chronische jichtpatiënten (meer dan drie keer per jaar een aanval) zijn op termijn het meest gebaat met geneesmiddelen om het urinezuur in het bloed te doen dalen. De oorzaak van jicht is zeker geen overmatig alcoholgebruik. Ook is het bloed van deze mensen niet verzuurd.

Wat is jicht?

Tijdens het opbouwen van nieuwe lichaamscellen ontstaan er tijdens het opbouwproces eiwitten (purines), die afbrokkelen tot urinezuur. Bij een te grote productie of een te trage afvoer wordt het urinezuur in het bloed opgestapeld. Door deze opeenstapeling ontstaan er in de gewrichten zuurkristallen, die een aanval van jicht kunnen veroorzaken.

Symptomen van jicht

Bij een eerste aanval van jicht zullen personen vooral last hebben van gewrichtsontstekingen. Jicht is dan vooral merkbaar aan de grote teen. Naast de grote teen kan het ook plaatsvinden aan de enkels, knieën of polsen. Jicht zorgt voor pijnlijke, warme en gezwollen gewrichten, met af en toe ook koortsaanvallen. Jichtaanvallen zijn heel erg bijzonder. Ze ontstaan heel snel en bereiken al na 12 tot 24 uur het hoogtepunt. Vervolgens verdwijnen de symptomen heel erg snel en blijven ze weer weg. Daarna is het mogelijk dat de jichtaanvallen terug komen. Na eenmaal een jichtaanval te hebben gehad, is de kans op een nieuwe jichtaanval groot. In de meeste gevallen wordt het aantal aanvallen zelfs groter. Ook zullen ze langer gaan duren en de kans op meerdere aangetaste gewrichten wordt groter. Indien jicht meer dan drie keer per jaar voorkomt, dan kan men spreken van chronische jicht. Chronische jichtpatiënten klagen vaak over jichtknobbels aan de vingers en tenen. De gewrichten en nieren kunnen onherstelbaar worden aangetast, indien men jicht niet op de juiste manier gaat behandelen.

Oorzaken van de aandoening jicht

In de meeste gevallen wordt jicht erfelijk bepaald. Het vindt heel vaak plaats bij mannen die ouder zijn dan veertig jaar. Bij vrouwen wordt de ziekte meestal pas vastgesteld na de menopauze. Jicht kan ook voorkomen bij kinderen en jongeren, maar dan als gevolg van een afwijking in de stofwisseling. Daarnaast geven een aantal ziektebeelden een hoger risico op het ontwikkelen van jicht. Voorbeelden hiervan zijn diabetes, hoge bloeddruk, obesitas en slecht werkende nieren. Daarnaast kan er onder bepaalde omstandigheden ook een verhoging van het urinezuur vastgesteld worden. Voorbeelden van deze omstandigheden zijn een heelkundige ingreep, stresssituaties, overmatig alcoholgebruik en na het leveren van uitermate zware inspanningen. Het urinezuurgehalte kan ook verhoogd geraken bij het eten van purinerijk voedsel (ansjovis of sardienen). Ook bepaalde geneesmiddelen, zoals plasmiddelen, kunnen het urinezuur in het bloed verhogen.

Preventie

Jicht is spijtig genoeg niet te genezen. Geneesmiddelen zijn wel in staat om jichtaanvallen te voorkomen. Mensen die lijden aan chronische jicht, moeten preventief behandeld worden met medicijnen. Op deze manier kan men permanente beschadiging van de gewrichten of nieren voorkomen. Een nadeel is dat deze geneesmiddelen elke dag voor de rest van het leven moeten worden ingenomen. Men start met een lage dosis en men verhoogt deze dosis heel geleidelijk om bijwerkingen te voorkomen. De geneesmiddelen die in aanmerking komen tijdens de acute fase zijn niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen zoals indomethacin, diclofenac en naproxen. Op lange termijn zal de behandeling bestaan uit het verlagen van de hoeveelheid urinezuur in het bloed. Geneesmiddelen die dan ingeschakeld worden zijn allopurinol, febuxostat of probenecid.

Wat kan je zelf doen bij een jichtaanval?

Bij een jichtaanval moet je vooral het gewricht laten rusten en eventueel wat koelen met ijs. Een geneesmiddel zoals Ibuprofen (ontstekingsremmend), kan de acute pijn verlichten en de ontsteking doen afnemen. Wees wel voorzichtig met het langdurig gebruik van Ibuprofen en laat je desnoods adviseren door een huisarts. Voldoende beweging houdt de gewrichten soepel en voorkomt stijfheid. Bovendien zal er een betere doorbloeding zijn bij voldoende beweging.

Misverstanden over jicht

Alcohol en rijkelijk eten als oorzaak van jicht?
Mythes vertellen dat jicht vooral voor zou komen bij alcoholverslaafden of mensen die rijkelijk tafelen. Dit is echter een misverstand. Alcohol kan tijdelijk wel de urinezuurspiegel verhogen. Dus voor mensen die zelf veel urinezuur in het bloed hebben, kan een overmatige alcoholconsumptie dé druppel zijn die de emmer doet overlopen. Ook zal een rijkelijke maaltijd met veel vis en vlees tijdelijk de urinezuurspiegel verhogen. Toch is een Bourgondische leefstijl niet de oorzaak van het ontstaan van jicht.

Jicht en zuur bloed

Een ander misverstand is dat jicht veroorzaakt zou worden door zuur bloed. Het is zo dat jichtpatiënten te veel urinezuur in het bloed hebben. Dit is echter geen reden om te beweren dat het bloed van deze patiënten verzuurd zou zijn. Verzuring van het bloed wordt enkel vastgesteld bij terminaal zieke personen. De zuurtegraad van het bloed is bij jichtpatiënten absoluut normaal.