Gezondheid: Pijnlijke benen

Vooropgesteld dat de meeste mensen niet op pijn zitten te wachten, overkomt het iedereen wel eens dat de ledematen even niet mee willen werken. Pijn in de benen, welke lang niet altijd te definiëren valt, kan je zomaar overvallen. Strikt genomen zijn er allerlei soorten klachten die in de benen kunnen ontstaan, welke veelal op te lossen zijn en soms ook niet. Het “u zult er mee moeten leren leven” zal uit menig arts zijn/haar mond gekomen zijn. Het kan iedereen in ieder geval overkomen, er hangt geen leeftijd aan. Hoe kan je er mee omgaan?

Wat is pijn?

Alvorens de benen onder de loep te nemen, is de definitie van pijn belangrijk. Pijn is een waarschuwingssignaal dat door het lichaam gegeven wordt als een prikkeling te heftig is. Dit kan werkelijk van alles zijn, van ademhaling tot je voeten optillen, omkijken of eten. Zodra er iets in het lichaam plaatsvindt wat de prikkeling van dat betreffende onderdeel te heftig maakt, dan geeft het lichaam een signaal af.

Feitelijk een enorm ingenieus systeem, want het lichaam zegt hiermee dat je iets moet ondernemen of juist moet laten. Wij hebben geleerd dat als het niet iets is wat je zelf op kunt lossen - bijvoorbeeld bij een te grote fysieke inspanning rusten - dat we dan een arts moeten bezoeken. Hij/zij heeft er immers voor doorgeleerd en moet het signaal kunnen verklaren en zonodig kunnen verhelpen. Als de arts het niet meer weet, hebben we nog de specialist die op een bepaald gebied heel specifiek heeft doorgeleerd en antwoorden en oplossingen moet kunnen geven.

Dat systeem heeft de mens goed in elkaar gezet … en toch zijn er nog genoeg zaken die we niet kunnen verklaren of op kunnen lossen. Dat maakt ook onderdeel uit van het leven en dan moet je er dus mee leren leven.

De benen

Benen dragen je het hele leven, ze brengen je overal en zitten - net zoals de rest van ons lichaam - uitermate ingenieus in elkaar. De hersenen sturen alles aan en veel zaken gaan op enig moment zonder daar bewust bij na te hoeven denken. Daar maakt lopen deel van uit en hoewel je hersenen absoluut bezig zijn, is dat geen bewust proces (meer). Je bedenkt immers niet dat als je van A naar B wilt komen, je de benen beurtelings naar voren moet brengen.

Mannen versus vrouwen

Vrouwen hebben beduidend meer last van de benen dan mannen. Bij vrouwen heeft namelijk één op de vier last van pijnlijke benen. Bij mannen ligt dit aandeel veel lager.

Oorzaken pijnlijke benen

Spierpijn

Er zijn verschillende soorten pijn in de benen en een van de meest bekende is de pijn nadat je je spieren teveel belast hebt. Maar we weten ook dat als je de benen vervolgens rust geeft, deze spierpijn weer overgaat.

Kraakbeen

Als het kraakbeen tussen de botten in de loop der jaren langzaam verdwijnt, dan kunnen de benen ook pijnlijk worden als je bijvoorbeeld trappen loopt. Je kraakbeen vangt normaal de “klappen” op tussen de botten. Maar als dat kraakbeen er niet of nog nauwelijks is, dan geven je botten wrijving tegen elkaar en dat kan pijnlijk aanvoelen. Zodra je met deze beweging stopt, is de pijn doorgaans weg. Wel iets waar je mee moet leren leven en dus kan een trap aflopen soms ietwat pijnlijk zijn.

Bloedcirculatie

Veel staan kan de benen een vermoeid gevoel geven, want de bloedcirculatie is op deze wijze niet optimaal. Dit kan uiteindelijk ook een pijnlijk gevoel geven. Als je heel veel staat, kan je zelfs spataderen ontwikkelen. Het is dus van belang dat wanneer je een staand beroep hebt, je toch veel beweegt met de benen. Dit houdt de bloedcirculatie goed op gang.

Er kunnen ook andere redenen zijn dat je bloedcirculatie niet optimaal is. Het is van belang de arts in te schakelen, want een ader die zelfs geheel verstopt raakt – bijvoorbeeld door een bloedklonter – kan tot trombose leiden.

Aderverkalking

Als de bloedvaten zich vernauwen, bijvoorbeeld als je rookt, dan kan er aderverkalking ontstaan. De pijn die hierbij hoort is een plotseling opkomende kramp of pijn. Dit gevoel kan na enige tijd als vanzelf ook weer verdwijnen. De arts raadplegen kan geen kwaad … en stoppen met roken is altijd aan te raden.

Optimale conditie benen

Bewegen

Je kunt niet alle pijntjes voorkomen, maar je kunt er wel veel aan doen om de benen optimaal te houden. Het begint bij goed bewegen. Je spieren aan het werk houden doe je bijvoorbeeld door:

• Regelmatig te lopen (alleen wandelen of met de hond, joggen om de conditie ook op peil te houden etc.). Ga uit van dagelijks minimaal één uur.
• Regelmatig de fiets te pakken (bij voorkeur i.p.v. de auto).
• Zwemmen als je bijvoorbeeld niet van fietsen houdt. Het zet alle spieren in beweging. Erg goed!

Het spreekt voor zich dat het mogelijk net allemaal iets gemakkelijker gaat als je jonger bent, maar tot op hoge leeftijd kan er gewandeld en gezwommen worden. Soms geeft in groepjes bewegen net dat beetje extra stimulans.

Benendouche

De benendouche lijkt zo simpel, maar werkt optimaal. Neem koud (niet ijskoud) water en sproei er de benen mee af, beginnend bij de kuit en zo langzaam omhoog en van buiten naar binnen. Zo’n 30 seconden is voldoende en dan sluit je af met een lauwe douche eroverheen. De kleppen in de bloedvaten worden zo verbeterd. Smeer daarna de benen goed in met een voedende crème en altijd van onder naar boven smeren.

Binnenkant

De binnenkant van je lichaam en dus ook je benen, kan je “voeden” met gezonde voeding. Alle benodigde voedingsstoffen moet je binnenkrijgen om een goed gevarieerd voedingspatroon te hebben en zo overgewicht tot een minimum te beperken en voldoende energie te hebben om ook daadwerkelijk een inspanning te doen zoals lopen, fietsen en/of zwemmen. Want ook overgewicht kan een stevige boosdoener zijn voor de benen. Verder is roken om meerdere redenen slecht, maar zeker ook voor de doorbloeding van de benen. Ook zijn koffie drinken en bovenmatig alcoholgebruik boosdoeners.

Tot slot

Je kunt niet alles voorkomen, maar je kunt er wel alles aan doen om het zo veel mogelijk te vermijden. Niet roken, matig met alcohol, gezonde evenwichtige voeding en veel bewegen, zijn hierbij cruciaal. Probeer als vrouw hoge hakken tot een minimum te beperken, geef je benen wat extra aandacht tijdens de douche en leg iedere dag je benen een korte tijd hoger dan je hart.