Vicks VapoRub: tegen verkoudheid, kalknagels en muggenbulten

Vicks VapoRub is een zalf die tegen de vervelende symptomen van griep of verkoudheid kan worden ingezet. Het wordt gemaakt door Vicks, onderdeel van het grote Amerikaanse concern Procter & Gamble. Vicks VapoRub bevat veel geneeskrachtige antiseptische oliën, wellicht is dat ook de reden dat de zalf ook tegen muggenbulten en kalknagels wordt gebruikt. Vicks VapoRub zit in een blauwgroene plastic pot en is bij elke drogisterij verkrijgbaar in een 50 of 100 grams variant.

Wat is Vicks VapoRub?

Vicks VapoRub wordt geproduceerd door het Amerikaanse merk Vicks, een onderdeel van het grote Amerikaanse concern Procter & Gamble. Vicks richt zich vooral op medicinale middelen die zonder recept verkrijgbaar zijn, en met name hoestdranken, keelpastilles en inhalatiemiddelen. Ook maakt Vicks middelen om symptomen van verkoudheid en griep te verlichten, dan wel weg te nemen. Een van die is Vicks VapoRub, het is een zalf bedoeld om te inhaleren, door de zalf op de borst en rug te smeren worden tijdens de nachtrust antiseptische oliën ingeademd en kunnen de longen beter adem halen. Daarnaast kan met de zalf ook een stoombad worden gemaakt, ook dan wordt de zalf geïnhaleerd. Het middel is makkelijk verkrijgbaar, onder andere bij elke bekende drogisterij en apotheek. Te koop zijn een 50 en een 100 grams pot, welke gekenmerkt wordt door een karakteristieke blauwgroene deksel.

Alle bestanddelen van Vicks VapoRub

Het basisbestanddeel van VapoRub is vaseline, dit is een restproduct van aardoliewinning. Vaseline kan goed worden gebruikt om de huid tegen ziekteverwekkers te beschermen en wordt ook gebruikt om brandwonden af te dekken. Het wordt eveneens in de cosmetica gebruikt en als middel om vastgelopen scharnieren te behandelen en om ijzer tegen roest te beschermen. Bij Vicks VapoRub dient het als een soort oplosmiddel om de geneeskrachtige plantaardige oliën in te verwerken. Deze oliën (inclusief gehaltes per gram) zijn de volgende:

Kamfer (50 mg per 1g)

Kamfer is een organische verbinding dat uit de kamferboom gewonnen wordt, het is ook te vinden in Tijgerbalsem, een middel dat voor pijnlijke spieren wordt gebruikt. Wegens de grote vraag naar kamfer wordt deze stof ook synthetisch gefabriceerd, synthese vindt dan plaats uit terpentijnolie. Kamfer wordt vooral wegens de geur en medicinale redenen gebruikt, eigenschappen zijn: desinfecterend, licht verdovend, gaat ziekteverwekkers tegen. Het dient ook als smaakmaker in snoepgoed. In zeer grote hoeveelheden is kamfer giftig, om die reden mogen in de Verenigde Staten producten niet meer dan 11% kamfer bevatten, smeermiddelen voor de huid uitgezonderd. Vicks VapoRub bevat de synthetische gefabriceerde variant van kamfer en bevat met 50 milligram per gram een gehalte van 5%.

Terpentijnolie (50 mg per 1g)

Terpentijnolie wordt gewonnen uit de terebintboom, maar tegenwoordig ook uit gewone coniferen, ook de spar, den en lariks zijn geschikt om terpentijnolie uit te winnen. Winning geschiedt door hars uit een wond van de boom te laten stromen, de hars wordt vervolgens gedestilleerd, wat dan overblijft is de terpentijnolie. Deze olie is in kleine hoeveelheden goed voor de gezondheid, het doodt bacteriën en schimmels en is dus antiseptisch. Het middel is officieel goedgekeurd om te gebruiken in de farmaceutische industrie, echter langdurige blootstelling aan terpentijnolie is niet gezond, met name kunstschilders, die er hun olieverf meer verdunnen, lopen risico om astmatische klachten te krijgen. Terpentijn is niet hetzelfde als terpentine, beide worden wel gebruikt als oplosmiddel voor verf, maar zijn geheel verschillende producten.

Levomenthol (27,5 mg per 1g)

Levomenthol is niets anders dan menthol, maar dan in de vorm van L-menthol. De toevoeging "levo" staat voor linksdraaiend en geeft aan dat het molecuul een enantiomeer is; een type molecuul waar twee varianten van bestaan en elkaars spiegelbeeld zijn: het linksdraaiende L-menthol en rechtsdraaiende D-menthol. De toevoeging L- of D- is zeer gebruikelijk bij aminozuren en suikers en eveneens bij andere organische verbindingen als menthol. Menthol wordt veel toegepast als smaakmaker in snoepgoed, voedingsmiddelen, kauwgom en tandpasta. Daarnaast wordt het toegepast in huidverzorgingsproducten en in shampoos. Menthol, dat eveneens desinfecterend is, komt voor in pepermuntolie, welke wordt gewonnen uit de plant pepermunt en akkermunt. Menthol wordt ook volop via synthetische weg gefabriceerd.

Eucalyptusolie (15mg per 1g)

Eucalyptusolie wordt gewonnen uit de oorspronkelijk uit Australië afkomstige eucalyptusboom. Met name de Eucalyptus globulus is een grote leverancier van deze olie, welke wordt verkregen uit de bladeren van de boom. Eucalyptusolie is zeer populair als etherische olie, via aromaverdampers en branders kan de olie met de lucht in woon- of slaapkamer worden gemengd. De olie kan ook door middel van een stoombad worden geïnhaleerd, eucalyptusolie is zeer geschikt om de luchtwegen vrij te maken bij een verkoudheid, want de olie is sterk antiseptisch. In Vicks VapoRub heeft deze olie dan ook een desinfecterende functie. Eucalyptusolie wordt overigens ook gebruikt om muggen te verdrijven.

Thymol (2,5 mg per 1g)

De organische verbinding thymol komt voor in de olie van Tijm (Thymus vulgaris). Thymol heeft net als voorgaande genoemde stoffen een sterk antiseptische werking, het doodt dus schimmels, virussen en bacteriën. De stof kan ook via synthetische weg worden gemaakt. Het wordt ook veel gebruikt om door schimmels aangetaste boeken te behandelen. Daarnaast dient thymol als grondstof om via synthetische weg menthol te fabriceren.

Cederhoutolie

Op de verpakking en bijsluiter van Vicks VapoRub staat geen gehalte van cederhoutolie aangegeven. Cerderhoutolie heeft net als de andere bestanddelen een zuiverende werking. Het is bacterie- en schimmeldodend, met een aroma verdamper kan de lucht in huis worden gezuiverd. Het helpt heel goed tegen verkoudheid en luchtweginfecties. De naam zegt het al, deze olie is afkomstig van de ceder, een naaldboom die tot de orde van de Coniferales en tot de familie van Pinaceae behoort (hiertoe behoren ook bijvoorbeeld de den, de spar en de lariks). De meeste cederhoutolie wordt echter geproduceerd uit de jenevebes en de cypres, twee soorten die eveneens tot de orde van de Coniferales behoren.

Toepassingen

Vicks VapoRub is officieel bedoeld om de symptomen van verkoudheid en griep te verlichten, met name in de luchtwegen. Daarnaast wordt het provisorisch ook gebruikt om (jeukende) muggenbulten en kalknagels te behandelen.

Inwrijven van de borst bij verkoudheid of griep (officiële toepassing)

Kiest men er voor om de zalf in te smeren dan wordt het op de borst en rug gesmeerd. De werking berust erop dat door lichaamswarmte de stoffen uit de zalf verdampen en zo via de neus kunnen worden ingeademd. Onder een leeftijd van twee jaar oud mag het middel niet gebruikt worden, want door de mentholdampen kan flauwvallen optreden, net als stembandkrampen. De zalf mag ook niet in of onder de neus worden gesmeerd, eveneens niet op open wonden, beschadigde huid, op slijmvliezen, op de neus of in het gezicht en ogen. Dosering: gebruik 1 theelepel en wrijf dit in op de borst en op de rug, bij herhaaldelijk gebruik mag het maximaal 2-4 keer per dag gebruikt worden.

Inhaleren met heet water tijdens verkoudheid of griep (officiële toepassing)

Door Vicks VapoRub te inhaleren door middel van een stoombad met heet water (niet kokend) worden de longen goed gereinigd. Bacteriën, schimmels en virussen worden vernietigd, met name tijdens verkoudheid geeft inhaleren een sterk verlichtende werking. Als inhalatiemiddel mag het niet onder een leeftijd van twee jaar oud worden gebruikt en oudere kinderen mogen het alleen gebruiken onder toeziend oog van een volwassene. Eenmaal gebruikte mengsels mogen niet nogmaals opgewarmd en hergebruikt worden. Dosering: doe 1-2 theelepels in een kom met heet maar niet kokend water, en inhaleer dit gedurende 10-15 minuten. Ook als men niet verkouden is maar toch last heeft van geïrriteerde luchtwegen kan een stoombad met de geneeskrachtige oliën als eucalyptus, kamfer en thymol goed helpen.

Kalk- en schimmelnagels (niet officiële toepassing)

Vicks VapoRub wordt ook wel gebruikt als middel om kalk- of schimmelnagels te bestrijden. Let wel, dit doel staat dus niet in de bijsluiter van Vicks VapoRub. Werkwijze: door de aangetaste nagel regelmatig af te schuren en vervolgens wat VapoRub op te smeren zal de nagel rustiger worden. Reeds aangetaste delen zullen niet herstellen, maar gezonde delen van de nagel blijven intact en beschermd omdat de schimmel in de nagel door de zalf wordt vernietigd, zo kan de nagel op lange termijn weer uitgroeien tot een gezond exemplaar.

Muggenbulten (niet officiële toepassing)

Vicks VapoRub kan ook gebruikt worden om (jeukende) muggenbulten te behandelen door het erop te smeren. Het zijn wederom de antiseptische oliën (met name de menthol) die de zwelling en jeuk doen verminderen. Eveneens houdt de geur van de eucalyptus- en de cederhoutolie muggen tegen, dus dat is een mooie extra bijkomstigheid die deze zalf geeft.