Hypochondrie: oorzaak, adviezen en behandeling

Continu leef je in angst. Je wordt bang bij ieder pijntje dat je in je lichaam voelt. Je hebt het vermoeden dat er iets mis met je is, dat je iets onder de leden hebt en dit vermoeden wordt alleen maar groter. Deze angststoornis wordt hypochondrie genoemd. Voortdurend ben je in jezelf gekeerd en vertoont je lichaam door de onzekerheid allerlei ongewone kwaaltjes. De dokter lijkt niets te vinden, maar je bent er heilig van overtuigd dat het iets is. Hoe ontstaat hypochondrie? En wat kun je er aan doen?

Inhoud

• Wat is hypochondrie?
• Hoe ontstaat hypochondrie?
• Onbegrip
• Adviezen
• Behandeling

Wat is hypochondrie?

Ongeveer 5% van de Nederlandse bevolking heeft last van hypochondrie. Bij iemand met hypochondrie wordt het leven beheerst door de angst om ziek te zijn. Door de angstige gedachtes reageert het lichaam door vervelende klachten te veroorzaken. Door deze klachten waar te nemen denk je dat je ziek bent. Hierdoor blijft men in een vicieuze cirkel. Natuurlijk zijn de angstgedachtes niet reëel. Hypochondrie is een serieuze psychische aandoening waar mensen erg onder kunnen leiden. Zo kan men zich enorm druk maken over een bultje dat ineens op de huid verschijnt en zal het internet afgestruind worden om te kijken wat het zou kunnen zijn.
De meest voorkomende ziekten waar hypochonders bang voor zijn, zijn verschillende vormen van kanker of tumoren, een hartstilstand, aids en multiple sclerose.

Hoe ontstaat hypochondrie?

Hoe hypochondrie precies ontstaat is onbekend. Mogelijke oorzaken kunnen zijn:

• Opvoeding
• Lichamelijke ziekten
• Bepaalde persoonlijke eigenschappen

Opvoeding

De oorzaak kan te maken hebben met de opvoeding. Als een ouder bijvoorbeeld overbezorgd is om bepaalde klachten die een kind heeft, kan de ouder zich overbezorgd uiten waardoor het kind hier onzeker van wordt. Het kan ook zijn dat een ouder het kind verboden heeft om ziek te zijn en het kind gewoon naar school moet. Op deze manier heeft het kind niet kunnen leren of inzien dat het normaal is om ziek te worden en dat het heel onschuldig kan zijn. Zo zal een kind verkeerde inschattingen gaan maken als het wat mankeert. Daarnaast zijn seksueel misbruik op jonge leeftijd of een ernstige ziekte bij het kind ook van invloed op het ontstaan van hypochondrie.

Lichamelijke ziekten

Doordat een kind op jonge leeftijd een (ernstig) lichamelijke ziekte heeft gehad, is er een kans dat het kind op latere leeftijd de angst ontwikkelt om opnieuw ziek te worden. Ieder pijntje of steekje kan dan een reden zijn om in paniek te raken doordat het kind de ziekte in het verleden als erg traumatisch heeft ervaren.

Bepaalde persoonlijke eigenschappen

Naast opvoeding en lichamelijke ziekten kunnen ook persoonlijke eigenschappen een oorzaak zijn van hypochondrie. Deze persoonlijke eigenschappen kunnen zijn: slecht voor jezelf opkomen, moeilijk gevoelens kunnen uiten, en altijd de neiging hebben om conflicten en problemen uit de weg te gaan.

Onbegrip

Mensen kunnen al gauw denken dat je gek bent als je denkt een aandoening of ziekte te hebben terwijl je er kerngezond uitziet. Soms maken mensen er dan ook nog grapjes over. Door deze redenen zullen mensen met hypochondrie zich er voor schamen en zich er niet makkelijk meer over uitlaten. Hypochonders zijn onder de meeste artsen geen populaire groep mensen aangezien er onderling niet heel positief over gepraat wordt. Hypochonders worden door veel mensen vaak gezien als regelrechte aanstellers. Door de aandoening kunnen relaties kapot gaan, kunnen hypochonders hun baan verliezen en lopen ze permanent met angst rond.

Adviezen

Er zijn een aantal adviezen die je kunt opvolgen om vervolgens beter om te kunnen gaan met de angst.

• Dagboek bijhouden
• Angstgedachten bekijken
• Positief denken
• Afleiding zoeken

Dagboek bijhouden

Noteer de angstige momenten van de dag in het dagboek. Door antwoorden te geven op deze vragen kun je wellicht je angstgevoelens wat relativeren.

1. Wat voelde je in je lichaam bij een angst moment?
2. Wat gebeurde er wanneer je de angstgedachtes kreeg?
3. Wat voor klachten ontstonden er daarna?
4. Welke gedachtes kwamen er daarna in je op?
5. Geef je je toe aan de angstgedachtes waar je direct aan een ernstige ziekte denkt?
6. Ga je bijvoorbeeld in bed liggen of veel eten om de angst te ontvluchten?
7. Gebruik je verslavende/kalmerende middelen om het angstgevoel te verdoven?

Angstgedachten bekijken

Op het moment dat je weer een aanleiding hebt om te denken dat je een ernstige ziekte hebt, bekijk dan eens heel kritisch of de gedachten achter de angst wel kloppen en of je er echt paniekerig om moet worden.

Positief denken

Probeer de andere kant op te denken. Als je bijvoorbeeld hoofdpijn hebt, bedenk je dan niet dat dit een symptoom is van een ernstige ziekte, maar bedenk je dan hoe het anders zou komen dat je hoofdpijn hebt. Misschien moet je binnenkort ongesteld worden? Misschien heb je de avond er voor iets te veel alcohol gedronken? Misschien heb je te weinig water gedronken? Of misschien heb je gewoon te weinig geslapen? Je ziet dus dat je hiermee op een positievere manier met je angst omgaat. Schrijf de positieve gedachten op zodat je die later terug kunt lezen.

Afleiding zoeken

Zoek afleiding. Probeer eerst rustig op adem te komen en te ontspannen. Ga even lekker wandelen buiten en concentreer je op de geluiden om je heen. Je kunt ook een goed boek gaan lezen of een vertrouwd iemand opbellen.

Behandeling

Je kunt hypochondrie laten behandelen door de GGZ of een psycholoog. In het begin zal je één of twee keer per week gaan praten met een hulpverlener en zal je worden verzocht om een dagboek bij te houden. Door over de angstmomenten te praten en door te oefenen met deze angstsituaties kun je leren om de gedachten en reactie op de angsten te veranderen. Deze vorm van therapie wordt 'cognitieve gedragstherapie' genoemd. Het doel van deze therapie is om weer vertrouwen te krijgen in je eigen lichaam en om dan minder angstmomenten te hebben. In overleg met de psycholoog kan het worden gekeken of het gebruik van medicijnen, naast de gesprekken, nodig is bij het behandelen van de aandoening.