Dientamoeba fragilis: een hardnekkige darmparasiet

In Nederland heeft zo'n vijftien tot twintig procent van de bevolking last van chronische darmklachten. Deze darmklachten kunnen door verschillende oorzaken komen zoals eetgewoonten, een traag werkende schildklier, een chronische darmziekte en darmparasieten, waarvan Dientamoeba fragilis de meest voorkomende schadelijke darmparasiet is in Nederland. Een besmetting met Dientamoeba fragilis kan tal van verschillende darmklachten geven. En ondanks dat er inmiddels een betrouwbare test is ontwikkeld, wordt de darmparasiet Dientamoeba fragilis nog steeds regelmatig over het hoofd gezien bij darmklachten.

Inhoud

• Wat is de Dientamoeba fragilis?
• Hoe kom ik eraan?
• Wat zijn de symptomen?
• Onderzoek en diagnose
• Hoe kom ik er vanaf?
• Nacontrole

Wat is de Dientamoeba fragilis?

Dientamoeba fragilis is een dikke darmparasiet die bij zo'n 20% van de Nederlandse bevolking in de darmen aanwezig is. De Dientamoeba fragilis leeft van de darminhoud van de gastheer. Er is jarenlang gedacht dat deze parasiet geen klachten kon veroorzaken, maar verschillende onderzoeken hebben inmiddels aangetoond dat Dientamoeba fragilis wel degelijk (ernstige) klachten kan veroorzaken bij zowel volwassenen als kinderen. Dit hoeft echter niet het geval te zijn. Wanneer uw darmen gezond zijn en het aantal parasieten laag is, kan het zo zijn dat u nergens last van heeft.

Hoe kom ik eraan?

U hoeft niet in het buitenland geweest te zijn om besmet te raken met Dientamoeba fragilis. Wanneer u in contact komt met ontlasting van een besmet persoon, of dat nou in Nederland is of in het buitenland, kunt u besmet raken. Dit komt, helaas, dagelijks voor. Bijvoorbeeld via de deurknop, de lichtschakelaar, de kraan of de spoelknop van het toilet. Maar ook wanneer u eet in een restaurant, waar de hygiënevoorschriften niet goed worden nageleefd, kunt u besmet raken. Tevens kunt u besmet raken door intiem contact met andere mensen zoals uw partner.

Wat zijn de symptomen?

Wanneer u besmet bent met Dientamoeba fragilis kunt u verschillende darmklachten krijgen, zoals:

• buikpijn
• winderigheid
• een opgezette buik
• brij-achtige ontlasting
• verstopping
• diarree
• slijm bij de ontlasting, en
• stinkende ontlasting

Naast de voorgaande symptomen kunt u ook last krijgen van vermoeidheid, haaruitval, misselijkheid en gewichtsverlies. U hoeft echter niet al deze symptomen te hebben wanneer u besmet bent met Dientamoeba fragilis.

Onderzoek en diagnose

Een besmetting met Dientamoeba fragilis is lastig aan te tonen omdat hij binnen vijftien tot dertig minuten sterft buiten het lichaam. Er zijn anno 2016 twee testen die gebruikt kunnen worden om Dientamoeba fragilis op te sporen: de Triple Feces Test (TFT) en de DNA-analyse (ook wel PCR-analyse genoemd). De DNA-analyse is van de twee de meest betrouwbare test en toont de aanwezigheid van Dientamoeba fragilis zo’n tien procent vaker aan dan de Triple Feces Test.

Triple Feces Test

De Triple Feces Test werd in Nederland in 1997 voor het eerst gebruikt in een aantal laboratoria. De test is een drievoudige ontlastingstest. De test bestaat uit drie buisjes waarin op drie op een volgende dagen ontlasting in moet worden gedaan. In twee van de buisjes zit een fixatievloeistof die de eventueel aanwezige parasieten conserveert. Het derde buisje wordt gebruikt om te kijken of er ook andere parasietsoorten aanwezig zijn.

DNA-analyse

Bij de DNA-analyse (of PCR-analyse) wordt er gekeken of er DNA van Dientamoeba fragilis aanwezig is in de ontlasting. De ontlasting moet op twee opeenvolgende dagen worden opgevangen in twee buisjes met een fixatievloeistof. Deze fixatievloeistof zorgt ervoor dat het DNA van de parasiet niet wordt afgebroken. Deze fixatievloeistof is anders dan de vloeistof van de Triple Feces Test. Zowel bij de Triple Feces Test als bij de DNA-analyse moet de ontlasting worden opgevangen op de dagen dat het brijachtig is. Darmparasieten hebben een cyclus en komen om de vier tot acht dagen naar buiten via de ontlasting. Op die dagen is de ontlasting brijachtig en zijn ze makkelijker te vinden.

Controle gezinsleden

Het is van belang dat het hele gezin wordt gecontroleerd wanneer bij één van de gezinsleden Dientamoeba fragilis is geconstateerd. Wanneer dit niet gebeurt, is het mogelijk dat de besmette persoon na het gebruik van medicijnen, opnieuw besmet raakt met de parasiet. Wanneer één van de andere gezinsleden ook besmet is, maar geen klachten heeft, is het van belang dat diegene ook meedoet met de medicijnkuur.

Hoe kom ik er vanaf?

Dientamoeba fragilis is, net als vele andere organismen, resistenter aan het worden tegen bepaalde medicijnen. Er zijn op dit moment verschillende medicijnen die gebruikt kunnen worden tegen Dientamoeba Fragilis. Het ene medicijn is echter succesvoller dan het andere medicijn. Er is echter wel een mogelijkheid de slagingskans van het medicijn dat gebruikt wordt, te verhogen. En dat is een aanpassing van het dieet. Dientamoeba fragilis leeft van de darminhoud van zijn gastheer en dan met name van de suikers. Zodra een besmet iemand overstapt op een dieet van groenten, vis, vlees en noten zal diegene direct merken dat de darmen rustiger worden. Producten zoals rijst, aardappels, fruit en brood dienen zoveel mogelijk vermeden te worden voor, na en gedurende de medicijnkuur. Zo is de kans het grootst dat het medicijn werkt en de parasiet sterft.

Medicijnen

Er zijn anno 2016 een drietal medicijnen die ingezet kunnen worden tegen Dientamoeba Fragilis. Dat zijn Clinoquinol, Paramomycine en Metronidazol.

Clinoquinol

Clinoquinol is het beste middel om tegen Dientamoeba Fragilis te gebruiken. Het heeft een slagingspercentage van vijfenzeventig tot tachtig procent en heeft weinig tot geen (ernstige) bijwerkingen. Aan volwassenen wordt het middel voorgeschreven in een dosering van driemaal daags tweehonderdvijftig milligram gedurende tien dagen. Bij kinderen wordt een aangepaste dosis voorgeschreven op basis van lichaamsgewicht. Het middel dient om de acht uur ingenomen te worden.

Paramomycine

Paramomycine is een antibioticum en heeft een slagingskans van vijfenzeventig procent wanneer het wordt ingezet tegen Dientamoeba fragilis. Omdat Paramomycine een antibioticum is kunnen er klachten ontwikkeld worden die erger zijn dan Dientamoeba fragilis veroorzaakt. Paramomycine doodt namelijk ook de goede darmbacteriën. Er moet dus opgelet worden bij gebruik van dit medicijn. Een darmflora-analyse wordt aangeraden. Het middel is in Nederland, om technische redenen, niet te krijgen. Wanneer de behandelende arts het wil voorschrijven, moet het worden besteld in Duitsland of België.

Metronidazol

Metronidazol wordt vaak door huisartsen voorgeschreven als medicijn tegen een parasitaire infectie. Het middel is echter niet heel erg effectief: de slagingskans is maar vijftig procent. Omdat Metronidazol ook nog eens schade aanricht aan een darmflora, is het beter om Metronidazol te vermijden en te kiezen voor Clioquinol of Paramomycine.

Nacontrole

Na de kuur moet er een week later een nacontrole plaatsvinden. De medicijnen die gebruikt worden tegen Dientamoeba fragilis hebben geen van allen een honderd procent slagingskans, het is dus belangrijk om te controleren of de parasiet echt weg is. Wanneer bij één van de gezinsleden de parasiet niet dood is, kunnen de andere gezinsleden opnieuw besmet raken.