Zonverbranding: Preventie en behandeling

Wanneer je te lang in de zon ligt, dan loop je het risico op zonverbranding. Verbranden door de zon komt tussen 11:00 uur ’s ochtends en 14:00 uur ’s middags voornamelijk door de UV-B stralen, terwijl dit in de namiddag vooral te wijten is aan de UV-A stralen. Ook kan het overmatige gebruik van een zonnebank of gezichtsbruiner en een lichttherapiebehandeling zonverbranding veroorzaken. Wat kun je doen om zonverbranding te voorkomen en wat kun je het beste doen als je eenmaal verbrand bent?

Wat gebeurt er met de huid wanneer je bruin wordt?

Voor veel mensen is een mooie, bruinere kleur een van de hoofdredenen om in de zon te gaan liggen. Zij vinden dat zij er gezonder en beter uitzien met zontintje. De pigmentcellen in de huid maken, als de huid aan zonlicht wordt blootgesteld, pigmentkorrels aan die vervolgens worden afgegeven aan hoorncellen die zich in de opperhuid bevinden. Dit zorgt ervoor dat het overgrote gedeelte van de schadelijke Uv-straling wordt gereflecteerd en geabsorbeerd. De straling kan hierdoor minder diep in de huid doordringen. Wanneer je regelmatig zonnebaadt, dan wordt je niet alleen steeds bruiner, maar ook zal de opperhuid zich verdikken, waardoor je nog beter wordt beschermd tegen Uv-straling. In feite is bruin worden dus een beschermingsmechanisme van de huid.

Hoe voorkom je zonverbranding?

Er is een aantal dingen dat je kunt doen om verbranden door de zon te voorkomen. Ten eerste kun je je huid voorzichtig laten wennen aan de zon, door af en toe kort in de zon te zitten of liggen. Ga dus niet zonder dat je huid gewend is uren in de zon liggen. Ook kun je het best blootstelling aan de zon vermijden wanneer deze op zijn sterkst is. Kies tussen 11:00 uur en 15:00 uur liever een plaats in de schaduw. Het gebruik van zonnebrandcrème helpt je beschermen. Breng deze ongeveer een halfuur voordat je de zon ingaat aan en herhaal het insmeren van de onbedekte huiddelen elke twee uur. Houd er wel rekening mee, dat de zonnebrandcrème in mindere mate of niet meer werkt als je gezwommen hebt of hebt gesport en gezweet. Het is aan te raden om te kiezen voor een crème met minimaal factor 30 die zowel tegen UV-A als UV-B stralen bescherming biedt.

De verschillende gradaties zonverbranding

Zonverbranding kan zich uiten in een milde tot een vrij ernstige vorm. Er zijn vier verschillende graden van verbranding, namelijk:

Eerstegraads zonverbranding

Een eerstegraads zonverbranding is te herkennen aan een lichtrode verkleuring van de huid. Deze verkleuring treedt tussen zes en 24 uur na de blootstelling aan de zon op. Binnen een tot drie dagen verdwijnt deze verkleuring weer, zonder dat er vervellen van de huid optreedt.

Tweedegraads zonverbranding

Bij een tweedegraads zonverbranding wordt de huid tussen de twee en 12 uur na blootstelling aan de zon vurig rood en voelt warm aan. De huid is pijnlijk en voelt trekkerig en strak. Rond de derde dag zal de huid gaan vervellen en er blijft een tijdelijke verkleuring van de huid achter.

Derdegraads zonverbranding

Wanneer je een derdegraads zonverbranding hebt, dan krijgt de huid een dieprode tot blauwachtige kleur. De huid is opgezwollen en is zeer pijnlijk. Vanaf de vierde dag na de verbranding vindt er totale vervelling plaats en er blijft een langdurige pigmentatie achter op de huid. Ook vormen er oneffenheden op de verbrande huid.

Vierdegraads zonverbranding

Is de huid vierdegraads verbrand door de zon, dan vormen er blaasjes op de huid. Er treedt vervelling op en de huid blijft er vlekkerig uitzien.

Wanneer de huid ernstig verbrand is, kun je ziekteverschijnselen krijgen als misselijkheid, braken, koorts en rillingen.

Wat kun je doen bij zonverbranding?

Afhankelijk van de mate waarin je verbrand bent door de zon, zijn er verschillende dingen die je zelf kunt doen om de zonverbranding te behandelen. Bij eerste- en tweedegraads zonverbranding kun je de huid koel houden door er een natte doek op te leggen. Daarna kun je een aftersunlotion op de verbrande huid smeren om de huid te hydrateren en te helpen herstellen. Wanneer je pijn hebt, kun je aspirine of paracetamol innemen. Wanneer je te maken hebt met een derde- of vierdegraads zonverbranding, dan is het er belangrijk dat je goed blijft drinken. Denk hierbij aan een vochtinname van twee à drie liter water per dag. Houd het verbrande lichaamsdeel ongeveer een kwartier onder lauwwarm stromend water en neem gedurende deze tijd een lauwwarme douche.

Een arts raadplegen

Wanneer de verbranding ernstig is, kun je het best een arts raadplegen of naar de eerste hulp gaan. Zij kunnen je vertellen hoe je het best kun handelen. Ook kan een arts eventueel medicatie voorschrijven. Het is mogelijk dat je ontstekingsremmende middelen krijgt voorgeschreven. In zeer ernstige gevallen kan dit gaan om prednisolon of indomethacin. Ook kan er eventueel een zalf worden voorgeschreven die corticosteroïden bevat. Deze kun je dan dagelijks op de huid aanbrengen totdat de klachten verminderen.