Blauwe lippen: oorzaken en symptomen van blauw-paarse lippen

Last van blauwe lippen? Misschien heb je bij jezelf al wel eens opgemerkt dat je lippen paars of blauw kleuren als ze koud worden, of misschien heb je wel eens een baby, een oudere persoon of iemand anders met blauwe of paars lippen gezien. Zowel kinderen als volwassenen kunnen last krijgen van blauwe lippen. In veel gevallen wordt dit veroorzaakt door cyanose. Cyanose of blauwzucht is een blauwe of paarse verkleuring van de huid, ten gevolge van een abnormaal zuurstoftekort van het bloed. Cyanose kan zich voordoen aan de vingertoppen, de lippen en in het gezicht. In ernstige gevallen kan de gehele huid en de slijmvliezen een blauwe of paarse kleur aannemen. Cyanose kan om verschillende redenen optreden en het is niet de enige mogelijke oorzaak van blauwe lippen.

• Blauwe lippen door koud weer
• Blauwe lippen na zwemmen
• Blauwe lippen na hardlopen
• Vaak onschuldig verschijnsel
• Huisarts raadplegen
• Grote hoogte als oorzaak van lipverkleuring
• Blauw-paarse lippen door het fenomeen van Raynaud
• Astma-aanval en verkleuring van de lippen
• Pseudokroep bij jonge kinderen
• Symptomen van COPD
• Longembolie (of pulmonaire embolie)
• Aangeboren hartafwijkingen en blauwe lippen
• Methemoglobinemie
• Casus: Blauwe lippen
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Blauwe lippen door koud weer

Te lang in koud weer zonder juiste kleding kan ervoor zorgen dat de lippen en de huid blauw worden. Een dergelijke verandering in de kleur van je lippen als gevolg van blootstelling aan koude, kán een teken zijn van hypothermie of onderkoeling. Onderkoeling begint als de lichaamstemperatuur beneden de 35°C zakt en dit kan allerlei vervelende gevolgen hebben, aangezien hierdoor de processen in je lichaam vertragen. In dat geval moet je direct medische hulp inschakelen. Het is belangrijk dat je je kleedt op de temperatuur en regelmatig in beweging bent als het koud is.

Blauwe lippen na zwemmen

Bij kleine kinderen zie je nogal eens dat ze een blauwe verkleuring optreden. Vaak is dit een teken dat ze het te koud hebben. In een zwembad koelen kleine kinderen namelijk snel af en in dat geval kunnen ze wat blauwig worden, inclusief hun lippen.

Blauwe lippen na hardlopen

Vaak onschuldig verschijnsel

Sommige hardlopers ervaren soms dat ze blauwe lippen na het hardlopen. Dit zou kunnen wijzen op hartproblemen, maar veelal gaat het om een relatief onschuldig verschijnsel. Als de blauwe lippen niet gepaard gaat met andere klachten, zoals pijn op de borst of duizeligheid, is hoogstwaarschijnlijk sprake van een combinatie van afkoeling en moeheid of zelfs uitputting.

Huisarts raadplegen

De huisarts kan voor de zekerheid naar het hart kunnen luisteren of er een ruisje te horen is en mogelijk zal de huisarts een hartfilmpje (ECG) laten maken. De huisarts kan bepalen of het verschijnsel al dan niet kwaad kan, of dat een cardioloog verder onderzoek moet doen. Ook kan een uitgebreide sportkeuring op een van de Sport Medisch Adviescentra zinvol zijn.

Grote hoogte als oorzaak van lipverkleuring

Wanneer men langere tijd op grote hoogte verblijft, zoals bij bergbeklimmen, kan cyanose optreden. De lucht op grote hoogte heeft minder zuurstof, en zuurstofgebrek kan tot cyanose leiden. Hoogteziekte (Engelstalige benaming: Acute Mountain Sickness, AMS) kan ernstig, zelfs fataal zijn, maar kan voorkomen worden door langzaam te acclimeren. Ernstige hoogteziekte is een medische noodgeval die vaak wordt behandeld door af te dalen tot een lagere hoogte, medicijnen en zuurstofbehandeling.

Blauw-paarse lippen door het fenomeen van Raynaud

Het fenomeen van Raynaud wordt veroorzaakt door een gebrekkige bloedstroom naar de ledematen. Raynaud is een vaataandoening, waarbij vingers en tenen tijdelijk slecht doorbloed zijn. Sommige mensen met Raynaud hebben klachten in andere delen van het lichaam, zoals de oren, neus, lippen en tong. Wanneer bloed niet goed naar de lippen stroomt, leidt dit tot zuurstoftekort (cyanose), waardoor er een blauwe of paarse kleur verschijnt. Raynaud wordt behandeld door het voorkomen van mogelijke triggers: roken, cafeïne, bepaalde medicijnen, en blootstelling aan koude. In veel gevallen wordt Raynaud geassocieerd met een andere aandoening, en het behandelen van die onderliggende aandoening kan helpen om de symptomen zoals paars lippen, te voorkomen.

Astma-aanval en verkleuring van de lippen

Astma is een chronische ontsteking van de longen en bij een astma-aanval zijn je luchtwegen vernauwd waardoor je moeilijk kunt ademhalen en krijg je het benauwd. Tijdens een astma-aanval kan je huid of lippen blauw worden door zuurstoftekort. Deze aanvallen kunnen door een externe factor veroorzaakt worden, zoals stress, sigarettenrook, lichaamsbeweging of allergenen zoals huidschilfers van dieren, pollen of schimmels. Cyanose is een teken van een ernstige astma-aanval waarbij je onmiddellijk medische hulp behoeft. Behandeling van astma bestaat vaak uit medicijnen, evenals het vermijden van potentiële triggers.

Pseudokroep bij jonge kinderen

Pseudokroep is een virusinfectie van de bovenste luchtwegen die zich voordoet bij jonge kinderen. Pseudokroep is besmettelijk en kan symptomen veroorzaken als een blafhoest en een rasperig geluid tijdens de ademhaling. Wanneer de ademhaling heel snel en moeizaam verloopt, dan kan dit bij het kind leiden tot zuurstoftekort. Tong en lippen worden blauw. Dit is een medische noodsituatie, waarbij direct een arts moet worden ingeschakeld. Bij matig ernstige gevallen zal bij pseudokroep bijna altijd rust en een afwachtend beleid volstaan. Bij ernstiger gevallen waarbij sprake is van ernstige benauwdheid, kan een (inhalatie)corticosteroïd uitkomst bieden. Soms is een ziekenhuisopname nodig.

Symptomen van COPD

COPD is een ongeneeslijke longziekte. Bij deze longziekte adem je moeilijker omdat je longen beschadigd zijn, waardoor je minder zuurstof binnenkrijgt. Dit gebrek aan zuurstof kan in sommige gevallen tot cyanose leiden. Veel gevallen van COPD worden veroorzaakt door jarenlang roken. COPD wordt vaak behandeld door te stoppen met roken, (inhalatie)medicijnen, corticosteroïden, zuurstoftherapie, pulmonale rehabilitatie en (zelden) operatie.

Longembolie (of pulmonaire embolie)

Bij een longembolie blokkeert een bloedstolsel de longslagader. Het gevolg van deze acute afsluiting van een longslagader, is dat een deel van de longen geen bloed meer krijgt en niet langer naar behoren functioneert. Eén van de symptomen die kunnen optreden is een blauwachtige huid (cyanose) en blauwe lippen.

Aangeboren hartafwijkingen en blauwe lippen

Een aangeboren hartafwijking kan ervoor zorgen dat een baby na de geboorte een paarse of blauwachtig tint heeft op zijn of haar huid of lippen. Volwassenen kunnen er ook door worden getroffen, omdat een aangeboren hartafwijking soms pas op latere leeftijd klachten geeft. Elke aangeboren hartafwijking, maar vooral bij een cyanotische hartafwijking, kan men last krijgen van blauwe of paarse lippen. Een cyanotische hartafwijking is een hartafwijking met blauwverkleuring.. Hierbij is er een gemengde circulatie, waarbij de grote en kleine circulatie niet meer gescheiden zijn en zuurstofrijk bloed zich vermengt met zuurstofarm bloed.

Methemoglobinemie

Bij deze bloedaandoening maakt het lichaam te veel van een specifieke vorm van hemoglobine, methemoglobine genoemd, aan. Door de hoge niveaus van dit type hemoglobine wordt zuurstof niet goed in het lichaam vrijgegeven. Dit kan tot cyanose leiden. Methemoglobinemie kan aangeboren zijn. Er bestaat ook een verworven vorm van methemoglobinemie. Deze kan veroorzaakt worden door blootstelling aan chemische stoffen of geneesmiddelen, zoals middelen die nitraten, nitrieten of sulfonamiden bevatten, en bepaalde antibiotica. In lichte gevallen is het stoppen met het medicijn of het voedsel de enige behandeling. Meer ernstige gevallen kunnen worden behandeld met medicatie of een bloedtransfusie.

Casus: Blauwe lippen

Patiënt

Mila, 42 jaar, kantoormedewerkster.

Klachten

Mila heeft sinds een paar dagen blauwe lippen, zonder aanwijsbare oorzaak. Ze ervaart ook kortademigheid bij inspanning en een licht gevoel in haar hoofd. Geen koorts of pijn op de borst.

Onderzoek

• Anamnese: Mila is niet bekend met hart- of longziekten. Geen recente infecties of blootstelling aan kou. Ze rookt niet en gebruikt geen medicatie.
• Fysiek onderzoek: Mila's lippen zijn blauwachtig van kleur. Hart- en longonderzoek toont een snelle hartslag en lichte ademhalingsmoeilijkheden. Zuurstofsaturatie is verlaagd.
• Laboratoriumonderzoek: Bloedonderzoek toont een lage zuurstofsaturatie en verhoogde hemoglobineniveaus. Een arteriële bloedgasanalyse bevestigt hypoxemie.

Diagnose

Cyanose, waarschijnlijk veroorzaakt door een onderliggende cardiale (hartgerelateerde) of pulmonaire (longgerelateerde) aandoening.

Behandeling

• Zuurstoftherapie: Toediening van zuurstof om Mila's zuurstofsaturatie te verbeteren.
• Medicatie: Afhankelijk van de onderliggende oorzaak, mogelijk gebruik van diuretica of andere hart- of longmedicatie.
• Diagnostische beeldvorming: Röntgenfoto van de borstkas en mogelijk een echocardiogram om de oorzaak van de cyanose te bepalen.

Advies

• Levensstijl: Mila moet zware inspanningen vermijden totdat de oorzaak van de cyanose is vastgesteld en behandeld.
• Regelmatige controle: Mila moet terugkomen voor regelmatige controle om de effectiviteit van de behandeling te monitoren.
• Specialistische verwijzing: Verwijzing naar een cardioloog of longarts voor verdere evaluatie en behandeling.

Prognose

Met de juiste diagnose en behandeling kan de oorzaak van Mila's blauwe lippen worden aangepakt. Het verbeteren van haar zuurstofsaturatie en behandelen van de onderliggende aandoening zijn cruciaal voor herstel. Regelmatige controle en follow-up bij een specialist zijn essentieel om de voortgang te bewaken en complicaties te voorkomen.

Lees verder

• Blauwe vingers en handen: oorzaken van blauw-paarse vingers