Blinde lis-syndroom: Darmaandoening met symptomen aan buik

Het blinde-lis-syndroom is een aandoening waarbij de darminhoud door een ziekte of operatie stagneert, wat leidt tot een abnormale bacteriegroei in de darm. Hierdoor kan de patiënt niet alle voedingsstoffen absorberen, wat uiteindelijk leidt tot voedings- en vitaminetekorten. Buikgerelateerde symptomen zoals buikpijn, verlies van eetlust en ondervoeding zijn mogelijke tekenen van deze ziekte. De behandeling bestaat uit een antibioticakuur en een chirurgische ingreep. Onbehandeld kan de aandoening tot ernstige darmcomplicaties leiden, maar met behandeling is de prognose meestal goed.

• Synoniemen blinde-lis-syndroom
• Oorzaken: Voedsel stopt met bewegen in de dunne darm
• Risicofactoren voor overgroei van bacteriën
• Symptomen: Buikklachten en tekorten aan vitaminen en voedingsstoffen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Antibiotica en chirurgie
• Prognose van de darmziekte
• Complicaties van de darmaandoening
• Preventie van het blinde-lis-syndroom

Synoniemen blinde-lis-syndroom

Het blinde-lis-syndroom kent enkele andere benamingen, zoals:

• het bacteriële-overgroeisyndroom van de dunne darm
• het blindlis-syndroom
• het blind-loop-syndroom
• het stagnerende-lis-syndroom
• het statis-syndroom

Oorzaken: Voedsel stopt met bewegen in de dunne darm

Dunne darm

In de dunne darm mengt voedsel zich met spijsverteringssappen, waarna de voedingsstoffen in de bloedbaan worden opgenomen. Normaal gesproken bevat de dunne darm weinig bacteriën. Bij een overgroei van bacteriën ontstaan echter diverse problemen.

Gestopte beweging als broedplaats voor bacteriën

De blinde lis is een niet normaal functionerend gedeelte van de dunne darm, dat meestal ontstaat na een darm- of maagoperatie of een ziekte. Bij het blinde-lis-syndroom stopt of vertraagt het verteerde voedsel in een deel van de dunne darm, wat een ideale broedplaats vormt voor bacteriën. Deze overmatige bacteriën produceren toxines en belemmeren de opname van voedingsstoffen. Galzouten, die nodig zijn voor de vetvertering, werken niet normaal in een aangetast darmgedeelte, waardoor vetoplosbare vitaminen niet goed worden opgenomen.

Risicofactoren voor overgroei van bacteriën

Het blinde-lis-syndroom komt sneller voor in de volgende situaties:

• Als symptoom van een ziekte; deze aandoeningen vertragen mogelijk de beweging in een darmsegment, wat leidt tot het blinde-lis-syndroom. Dit gebeurt bij:
• [L]Bestralingsenteritis (bestraling aan de darmen door radiotherapie)
• [L]Diabetes mellitus (suikerziekte)
• [L]Diverticulose van de dunne darm
• [L]Een darmlymfoom
• [L]Obesitas (zwaarlijvigheid)
• [L]Sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in huid en organen)
• Bij schade of een defect aan de dunne darm of een abnormale verbinding (fistel) tussen twee darmsegmenten
• Als complicatie na vele operaties zoals een subtotale gastrectomie (chirurgische verwijdering van een deel van de maag) en bariatrische chirurgie (operatie met als doel om ernstig overgewicht te behandelen)
• Als complicatie van een inflammatoire darmaandoening (ontstekingsaandoening van de darm) zoals de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn) en coeliakie (maag- en darmproblemen door het eten van gluten)

Symptomen: Buikklachten en tekorten aan vitaminen en voedingsstoffen

De patiënt heeft een opgezette buik, buikkrampen, misselijkheid, een opgeblazen gevoel, een ongemakkelijk en vol gevoel na het eten, winderigheid en diarree. Daarnaast heeft de patiënt vaak een vette ontlasting, meestal in de vorm van vetdiarree (steatorree). Door de vertraagde beweging van het verteerde voedsel door het darmkanaal ontstaan problemen met de opname van voedingsstoffen (malabsorptie). De extra bacteriën gebruiken vitamine B12, wat leidt tot een vitamine B12-tekort. Ook andere vitaminetekorten zoals een ijzertekort, een vitamine A-tekort, een vitamine D-tekort en een vitamine K-tekort treden op. De buikgerelateerde klachten leiden tot een verlies van eetlust, gewichtsverlies en ondervoeding.

Diagnose en onderzoeken

De arts test een ontlastingsmonster op het aanwezige vetgehalte. Daarnaast is een bloedonderzoek vereist waarin de arts het vitaminetekort en het tekort aan andere voedingsstoffen identificeert. Beeldvormende onderzoeken zoals een bariumklysma, een waterstofademtest, een röntgenfoto en een CT-scan zijn tot slot inzetbaar om de blinde lis aan te tonen.

Behandeling: Antibiotica en chirurgie

De arts behandelt de overmatige bacteriegroei met een antibioticakuur van zeven tot tien dagen. Dit vermindert het aantal bacteriën. Vervolgens is vaak een chirurgische ingreep nodig om de blinde lis te herstellen. Daarnaast moet de patiënt vitamine- en voedingssupplementen nemen zoals vitamine B12, calcium, ijzer en andere via de mond ingenomen vitaminen. Soms is een aangepaste voeding noodzakelijk, waarvoor de patiënt via de arts een verwijzing naar een voedingsdeskundige krijgt.

Prognose van de darmziekte

Veel patiënten verbeteren dankzij de antibioticakuur. Indien een chirurgische reparatie nodig is, is het resultaat van de behandeling vaak erg goed. De prognose hangt echter af van de onderliggende oorzaak van het blinde-lis-syndroom.

Complicaties van de darmaandoening

In het slijmvlies van het stilstaande gedeelte van de darminhoud ontwikkelen zich mogelijk darmzweren, wat kan resulteren in een darmbloeding. Een darmobstructie (verstopping in de darm met buikpijn en braken), een darminfarct (ernstige buikpijn met koorts) en een darmperforatie (gat in de darm) zijn ook mogelijk. Andere complicaties zijn osteoporose (door tekort aan vitamine D), spontane bloedingen en kneuzingen (door tekort aan vitamine K), verminderd gezichtsvermogen (door tekort aan vitamine A) en nierstenen.

Preventie van het blinde-lis-syndroom

Preventie van het blinde-lis-syndroom omvat het vermijden van risicofactoren en het tijdig behandelen van onderliggende aandoeningen. Dit kan door:

• Regelmatige medische controles voor patiënten met bekende risicofactoren.
• Het zorgvuldig plannen van chirurgische ingrepen om complicaties te minimaliseren.
• Een gezond dieet en levensstijl om aandoeningen zoals obesitas en diabetes mellitus te voorkomen.
• Vroege detectie en behandeling van inflammatoire darmaandoeningen zoals de ziekte van Crohn en coeliakie.
• Adequate behandeling en monitoring van patiënten die radiotherapie ondergaan.