Blinde lis-syndroom: Darmaandoening met symptomen aan buik

Het blinde-lis-syndroom is een aandoening waarbij de darminhoud door een ziekte of operatie stagneert, wat leidt tot een abnormale bacteriegroei in de darm. Hierdoor kan de patiënt niet alle voedingsstoffen absorberen, wat uiteindelijk leidt tot voedings- en vitaminetekorten. Buikgerelateerde symptomen zoals buikpijn, verlies van eetlust en ondervoeding zijn mogelijke tekenen van deze ziekte. De behandeling bestaat uit een antibioticakuur en een chirurgische ingreep. Onbehandeld kan de aandoening tot ernstige darmcomplicaties leiden, maar met behandeling is de prognose meestal goed.

• Synoniemen blinde-lis-syndroom
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Voedsel stopt met bewegen in de dunne darm
• Risicofactoren voor overgroei van bacteriën
• Risicogroepen
• Symptomen: Buikklachten en tekorten aan vitaminen en voedingsstoffen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Antibiotica en chirurgie
• Prognose van de darmziekte
• Complicaties van de darmaandoening
• Preventie van het blinde-lis-syndroom

Synoniemen blinde-lis-syndroom

Het blinde-lis-syndroom kent enkele andere benamingen, zoals:

• het bacteriële-overgroeisyndroom van de dunne darm
• het blindlis-syndroom
• het blind-loop-syndroom
• het stagnerende-lis-syndroom
• het statis-syndroom

Epidemiologie

Het blinde lis-syndroom (BLS) is een aandoening die wordt gekarakteriseerd door de progressieve degeneratie van de blindse zenuw, wat leidt tot een verlies van visuele waarneming in één of beide ogen. De prevalentie van BLS is relatief laag, maar het komt vaker voor bij patiënten die langdurig in een staat van ongecontroleerde of slecht gereguleerde diabetes mellitus verkeren, vooral type 1 en type 2. Er zijn geen exacte cijfers voor de incidentie van BLS, aangezien de aandoening vaak wordt gemist in de vroege stadia.

Prevalentie bij patiënten met diabetes

Patiënten met diabetes mellitus hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van visuele problemen, en BLS is een van de mogelijk ernstige complicaties. Het komt vaker voor bij mensen met een langdurige geschiedenis van slecht gereguleerde bloedsuikers, waarbij diabetische retinopathie een veelvoorkomende voorganger is. Studies suggereren dat bij mensen met diabetes de kans op het ontwikkelen van BLS kan oplopen tot 25-30% bij degenen met gevorderde vormen van retinopathie.

Leeftijd en geslacht

BLS komt vaker voor bij oudere volwassenen, vooral bij degenen die al langer met diabetes leven. Er is geen significant verschil in de prevalentie tussen mannen en vrouwen, hoewel de aandoening vaker wordt waargenomen bij mensen die roken of een slecht voedingspatroon hebben.

Mechanisme

Het blinde lis-syndroom ontstaat door schade aan de visuele paden in de hersenen of het netvlies, wat leidt tot de verlies van visuele waarneming zonder dat er een duidelijke fysieke schade aan de ogen zelf wordt aangetoond. De exacte oorzaak kan variëren afhankelijk van de onderliggende aandoening.

Degeneratie van de visuele zenuw

Het primaire mechanisme van BLS is de degeneratie van de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het doorgeven van visuele informatie van het oog naar de hersenen. Deze schade kan optreden als gevolg van aandoeningen zoals diabetische retinopathie, waar chronische hoge bloedsuikers het netvlies aantasten. Bij BLS kunnen de zenuwen in het oog of de hersenen beschadigd raken, wat resulteert in gedeeltelijke of totale blindheid.

Impact van diabetes op de zenuwen

Diabetes heeft een directe invloed op de zenuwen, waardoor ze minder goed functioneren. Dit kan leiden tot visuele problemen zoals BLS, die beginnen als een lichte vertroebeling van het gezichtsvermogen maar uiteindelijk kunnen leiden tot permanent verlies van het gezichtsvermogen als het niet goed wordt beheerd.

Oorzaken: Voedsel stopt met bewegen in de dunne darm

Dunne darm

In de dunne darm mengt voedsel zich met spijsverteringssappen, waarna de voedingsstoffen in de bloedbaan worden opgenomen. Normaal gesproken bevat de dunne darm weinig bacteriën. Bij een overgroei van bacteriën ontstaan echter diverse problemen.

Gestopte beweging als broedplaats voor bacteriën

De blinde lis is een niet normaal functionerend gedeelte van de dunne darm, dat meestal ontstaat na een darm- of maagoperatie of een ziekte. Bij het blinde-lis-syndroom stopt of vertraagt het verteerde voedsel in een deel van de dunne darm, wat een ideale broedplaats vormt voor bacteriën. Deze overmatige bacteriën produceren toxines en belemmeren de opname van voedingsstoffen. Galzouten, die nodig zijn voor de vetvertering, werken niet normaal in een aangetast darmgedeelte, waardoor vetoplosbare vitaminen niet goed worden opgenomen.

Risicofactoren voor overgroei van bacteriën

Het blinde-lis-syndroom komt sneller voor in de volgende situaties:

• Als symptoom van een ziekte; deze aandoeningen vertragen mogelijk de beweging in een darmsegment, wat leidt tot het blinde-lis-syndroom. Dit gebeurt bij:
• [L]Bestralingsenteritis (bestraling aan de darmen door radiotherapie)
• [L]Diabetes mellitus (suikerziekte)
• [L]Diverticulose van de dunne darm
• [L]Een darmlymfoom
• [L]Obesitas (zwaarlijvigheid)
• [L]Sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in huid en organen)
• Bij schade of een defect aan de dunne darm of een abnormale verbinding (fistel) tussen twee darmsegmenten
• Als complicatie na vele operaties zoals een subtotale gastrectomie (chirurgische verwijdering van een deel van de maag) en bariatrische chirurgie (operatie met als doel om ernstig overgewicht te behandelen)
• Als complicatie van een inflammatoire darmaandoening (ontstekingsaandoening van de darm) zoals de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn) en coeliakie (maag- en darmproblemen door het eten van gluten)

Risicogroepen

Bepaalde groepen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van het blinde lis-syndroom, vooral als ze een onderliggende aandoening zoals diabetes hebben.

Patiënten met diabetes

Mensen met langdurige, slecht gereguleerde diabetes mellitus vormen de grootste risicogroep voor het ontwikkelen van BLS. Diabetes beïnvloedt de bloedvaten en zenuwen van het netvlies, wat kan leiden tot beschadiging van de visuele zenuwen en uiteindelijk verlies van het gezichtsvermogen.

Ouderen en mensen met een genetische aanleg

Ouderen, vooral degenen die al tientallen jaren diabetes hebben, lopen een hoger risico op BLS. Er is ook enige indicatie dat een genetische aanleg voor zenuwdegeneratie het risico op BLS verhoogt, hoewel dit nog niet volledig wetenschappelijk is bewezen.

Mensen met slecht gecontroleerde bloedsuikers

Mensen die moeite hebben om hun bloedsuikers onder controle te houden, bijvoorbeeld door het niet volgen van hun voorgeschreven voedingspatroon of het niet regelmatig innemen van medicijnen, hebben een grotere kans om complicaties zoals BLS te ontwikkelen. Het is van cruciaal belang voor deze patiënten om hun bloedsuikerlevels strikt te beheren om het risico op BLS en andere diabetesgerelateerde problemen te minimaliseren.

Symptomen: Buikklachten en tekorten aan vitaminen en voedingsstoffen

De patiënt heeft een opgezette buik, buikkrampen, misselijkheid, een opgeblazen gevoel, een ongemakkelijk en vol gevoel na het eten, winderigheid en diarree. Daarnaast heeft de patiënt vaak een vette ontlasting, meestal in de vorm van vetdiarree (steatorree). Door de vertraagde beweging van het verteerde voedsel door het darmkanaal ontstaan problemen met de opname van voedingsstoffen (malabsorptie). De extra bacteriën gebruiken vitamine B12, wat leidt tot een vitamine B12-tekort. Ook andere vitaminetekorten zoals een ijzertekort, een vitamine A-tekort, een vitamine D-tekort en een vitamine K-tekort treden op. De buikgerelateerde klachten leiden tot een verlies van eetlust, gewichtsverlies en ondervoeding.

Alarmsymptomen

De symptomen van het blinde lis-syndroom kunnen geleidelijk optreden en variëren afhankelijk van de ernst van de aandoening. Vroege detectie is belangrijk voor het voorkomen van verdere schade.

Verminderd gezichtsvermogen of wazig zien

Een van de eerste tekenen van BLS is vaak een vermindering van het gezichtsvermogen, wat kan beginnen met een wazig of vertroebeld zicht. Dit kan geleidelijk verergeren en zich uitbreiden naar beide ogen. Patiënten kunnen moeilijkheden ondervinden bij het lezen, het herkennen van gezichten of het zien van kleine objecten.

Afscherming of donkere vlekken in het gezichtsveld

Patiënten kunnen ook merken dat er zich donkere vlekken of afschermingen in hun gezichtsveld beginnen te ontwikkelen. Deze vlekken kunnen geleidelijk groter worden en het gezichtsveld verder beperken.

Pijn in de ogen of hoofdpijn

In sommige gevallen kunnen patiënten pijn in de ogen ervaren, of hoofdpijn als gevolg van de druk die wordt veroorzaakt door de verhoogde spanning in de ogen door de degeneratie van de zenuwen. Dit is vaak een signaal dat de aandoening zich ontwikkelt en dat behandeling vereist is.

Diagnose en onderzoeken

De arts test een ontlastingsmonster op het aanwezige vetgehalte. Daarnaast is een bloedonderzoek vereist waarin de arts het vitaminetekort en het tekort aan andere voedingsstoffen identificeert. Beeldvormende onderzoeken zoals een bariumklysma, een waterstofademtest, een röntgenfoto en een CT-scan zijn tot slot inzetbaar om de blinde lis aan te tonen.

Behandeling: Antibiotica en chirurgie

De arts behandelt de overmatige bacteriegroei met een antibioticakuur van zeven tot tien dagen. Dit vermindert het aantal bacteriën. Vervolgens is vaak een chirurgische ingreep nodig om de blinde lis te herstellen. Daarnaast moet de patiënt vitamine- en voedingssupplementen nemen zoals vitamine B12, calcium, ijzer en andere via de mond ingenomen vitaminen. Soms is een aangepaste voeding noodzakelijk, waarvoor de patiënt via de arts een verwijzing naar een voedingsdeskundige krijgt.

Prognose van de darmziekte

De prognose voor patiënten met het blinde lis-syndroom (BLS) is sterk afhankelijk van de tijdige diagnose, de ernst van de onderliggende aandoeningen en de effectiviteit van de behandeling. Wanneer de onderliggende oorzaken goed gecontroleerd worden, zoals diabetes of andere neurologische aandoeningen, kan de progressie van de ziekte in veel gevallen worden vertraagd. In sommige gevallen kan er een stabilisatie van het gezichtsvermogen optreden, maar volledig herstel van de visuele functie is vaak niet mogelijk.

Invloed van bloedsuikercontrole op de prognose

De prognose van BLS wordt sterk beïnvloed door de mate van bloedsuikercontrole bij patiënten met diabetes. Goed gecontroleerde bloedsuikers kunnen het risico op de progressie van het blinde lis-syndroom verminderen en het gezichtsvermogen helpen behouden. Het handhaven van een evenwichtig voedingspatroon en het gebruik van de juiste medicatie zijn essentieel om de aandoening onder controle te houden.

Vertraging van degeneratie door vroege interventie

Wanneer het blinde lis-syndroom in de vroege stadia wordt gediagnosticeerd, kunnen behandelingsmaatregelen zoals medicatie, oogzorg en levensstijlveranderingen bijdragen aan het vertragen van de degeneratie van de visuele zenuwen. Dit kan de kans op permanent verlies van gezichtsvermogen aanzienlijk verkleinen. Vroege behandeling kan ook helpen bij het voorkomen van bijkomende neurologische complicaties.

Impact van leeftijd en onderliggende aandoeningen op de prognose

De leeftijd van de patiënt speelt een belangrijke rol in de prognose. Ouderen die lijden aan langdurige diabetes of andere chronische aandoeningen, zoals hoge bloeddruk, lopen een groter risico op het ontwikkelen van ernstigere vormen van BLS. Daarnaast kunnen comorbide aandoeningen zoals hart- en vaatziekten de prognose verder compliceren.

Psychosociale impact van het verlies van gezichtsvermogen

Voor patiënten met BLS kan het verlies van gezichtsvermogen een aanzienlijke psychosociale impact hebben. Angst, depressie en een verminderd gevoel van eigenwaarde kunnen het welzijn van patiënten negatief beïnvloeden. Psychotherapie en emotionele ondersteuning kunnen helpen bij het omgaan met deze veranderingen, wat belangrijk is voor het algehele herstel en de levenskwaliteit van de patiënt.

Langetermijnprognose en levenskwaliteit

De langetermijnprognose voor patiënten met BLS is variabel en hangt af van het succes van de behandelingen en de mate van bloedsuikerbeheer. Voor sommige patiënten kan het gezichtsvermogen gedeeltelijk behouden blijven, terwijl anderen mogelijk ernstige visuele beperkingen ervaren. Het handhaven van een goede levenskwaliteit kan bereikt worden door aanpassingen in de dagelijkse activiteiten, gebruik van hulpmiddelen zoals visuele assistentie en door emotionele steun te bieden.

Complicaties van de darmaandoening

In het slijmvlies van het stilstaande gedeelte van de darminhoud ontwikkelen zich mogelijk darmzweren, wat kan resulteren in een darmbloeding. Een darmobstructie (verstopping in de darm met buikpijn en braken), een darminfarct (ernstige buikpijn met koorts) en een darmperforatie (gat in de darm) zijn ook mogelijk. Andere complicaties zijn osteoporose (door tekort aan vitamine D), spontane bloedingen en kneuzingen (door tekort aan vitamine K), verminderd gezichtsvermogen (door tekort aan vitamine A) en nierstenen.

Preventie van het blinde-lis-syndroom

Preventie van het blinde-lis-syndroom omvat het vermijden van risicofactoren en het tijdig behandelen van onderliggende aandoeningen. Dit kan door:

• Regelmatige medische controles voor patiënten met bekende risicofactoren.
• Het zorgvuldig plannen van chirurgische ingrepen om complicaties te minimaliseren.
• Een gezond dieet en levensstijl om aandoeningen zoals obesitas en diabetes mellitus te voorkomen.
• Vroege detectie en behandeling van inflammatoire darmaandoeningen zoals de ziekte van Crohn en coeliakie.
• Adequate behandeling en monitoring van patiënten die radiotherapie ondergaan.