Wat veroorzaakt keelontsteking en wat is er aan te doen?

Iedereen heeft er wel eens last van, keelpijn ofwel de bekende keelontsteking. Het lijkt zeker in de koudere maanden iets waar niet aan te ontkomen valt. Normaal gesproken niet schokkend, maar vooral lastig en pijnlijk. De een probeert er wat aan te doen en de ander accepteert het zoals het is en wacht tot het overgaat. Hoe dan ook keelpijn komt bij iedereen voor, maar we gaan er wel anders mee om. Hoe ontstaat het en wat is er aan te doen?

Hoe ontstaat het?

De keelontsteking die keelpijn veroorzaakt is het gevolg van een virale of bacteriële infectie, waarbij gezegd kan worden dat het in veruit de meeste gevallen om een virale infectie gaat. Een infectie is het binnendringen van ziekteverwekkende micro-organismen in het lichaam. Deze vermenigvuldigen zich en er ontstaat een ontstekingsreactie. De ontsteking die ontstaat, is de reactie die je lichaam geeft op een infectie.

Het komt niet zelden in combinatie met het op dat moment heersende griepvirus of een verkoudheid. Een verstopte neus, hoofdpijn of hoesten maken het totaalplaatje. In de meeste gevallen ben je er na pakweg één week tot tien dagen weer vanaf.

Verder kan een aanhoudende droge lucht (wrijving in de keel) keelontsteking in de hand werken en zelfs een (lichte) allergie voor huidschilfers (met name van dieren) of stof kan tot een keelontsteking leiden.

Hoe herken je het?

Keelontsteking betreft een pijn in de keel die bij de een heftiger is dan bij de ander. Symptomen verschillen per infectie, maar de keel is vaak opgezet en er kan een brandende pijn ontstaan. De meeste pijn voel je meestal op het moment dat je gaat slikken. Dit komt weer door de zwelling in de keel.

Verder kunnen de amandelen of klieren in de hals opgezwollen zijn, is de keel vaak erg droog en kan je te maken hebben met taai slijm.

Wat is er aan te doen?

De bacteriële infectie (we noemen de bacteriën streptokokken die angina* veroorzaken) is met antibiotica aan te pakken, maar omdat het veruit in de meeste gevallen om een virale infectie gaat, heeft antibiotica niet zoveel zin.

*Angina is een veel voorkomende amandelontsteking en over het algemeen goedaardig. Kinderen tot vijftien jaar hebben een verhoogde kans het te krijgen en vooral slikken is vaak erg pijnlijk.

Pijnverzachtend
De virale infectie kan ook erg pijnlijk zijn en dan is slechts afwachten tot het vanzelf beter wordt, vaak geen optie. Er zijn wat manieren om de pijn te verzachten en soms werkt het middel ook ontsmettend. Enkele voorbeelden:

• Gorgelen met een speciaal drankje (te koop bij de drogisterij), een zoutoplossing of enkele druppels tabasco met een eetlepel appelazijn werkt verzachtend en ontsmettend.
• Praat wat minder dan gewoonlijk, dit ontlast de keel.
• Neem een speciale zuigtablet* of een dropje. Deze middelen verzachten de keel.
• Drink koud water of zuig op een waterijsje. De kou van het water of het waterijsje verlicht de druk op de keel en houdt het gebied van de keel soepel.
• Maak een pap van twee flinke eetlepels honing en het sap van één citroen. Vlak voor het slapen gaan tot je nemen. Daarna niet meer drinken! Zo kom je rustiger de nacht door.
• Neem je rust, helemaal als je ook nog last van koorts hebt. Dan bouw je weer sneller je weerstand op.
• Kamillethee met een lepel honing verzacht de keel en maakt de keel minder pijnlijk bij het slikken.
• Een kopje lauwwarme thee met een beetje honing of gember, verzacht de pijnlijke keel.

*Behalve de bekende merken met zuigtabletten van de drogisterij, zijn er ook speciale zuigtabletten met chloorhexidine (vrij te verkrijgen bij de apotheek). Deze verzachten ook en doden schadelijke bacteriën in de mondholte. Je keel komt zo eerder tot rust.

Voor al deze methoden geldt dat ze zeker de pijn zullen verzachten en soms ontsmettend werken, maar dat de keelontsteking er niet eerder door weg zal gaan. Het blijft toch een kwestie van ‘uitzitten’.

Wat zeker niet te doen

Zoals sommige middelen zullen helpen, zijn er ook zaken die je vooral niet moet doen. Enkele voorbeelden:

• Probeer zuivelproducten zoveel als mogelijk te vermijden. Dit levert een verhoogde slijmvorming op.
• Ga niet fluisteren. Als je iets wilt zeggen, lijkt fluisteren je keel te ontlasten, maar het tegenoverstelde is het effect.

Hevige pijn, toch een tablet?
Een tablet om de pijn te verzachten kan altijd. Als je er erg veel last van hebt, mag je wel een pijnstiller nemen, zoals:

• paracetamol
• ibuprofen
• diclofenac

Is keelontsteking te voorkomen?

Strikt genomen kan je de keelontsteking niet honderd procent voorkomen. Wel kan je voorzorgsmaatregelen nemen om de kans zo klein mogelijk te maken. Het zijn vaak alledaagse zaken, maar ze werken wel. Enkele voorbeelden:

• Neem voldoende rust, een erg hectisch leven kan stressvol zijn en vergroot je weerstand niet. Rust en regelmaat werken altijd.
• Lucht je huis ook in de wintermaanden goed. Ook als het koud is, zorg dat je goed ventileert en zo nu en dan de raam een half uurtje open zet.
• Door de centrale verwarming kan je droge lucht in huis krijgen. Zorg dat je een luchtbevochtiger in huis hebt.
• Regelmatig stofzuigen is belangrijk om alle huidschilfers en haren weg te halen. Wat niet in huis dwarrelt, komt ook niet je lichaam binnen.

Tot slot

Met een keelontsteking en bijbehorende keelpijn krijgen we vroeg of laat allemaal te maken. Proberen te voorkomen is altijd prima, maar lukt zelden. Je kunt wel de kans verkleinen en als het je toch overkomt, kunnen ‘huismiddelen’ een goede optie zijn om in ieder geval de pijn te verzachten.