Gespleten nagels: oorzaken gebarsten of splijtende nagels

Last van ingescheurde, gespleten nagels? Veel medische aandoeningen kunnen de vorm of de textuur van je nagels beïnvloeden. Broosheid van de nagels, wat betekent dat de nagels kwetsbaar zijn en gemakkelijk kunnen scheuren, splijten en breken, kan worden gezien als teken van veroudering of als reactie op het langdurige gebruik van nagellak of blootstelling aan vochtige omstandigheden (inclusief frequent zwemmen of afwassen). Sommige ziekten worden geassocieerd met veranderingen in de nagels, zoals gespleten nagels. Dunne en broze nagels kunnen bijvoorbeeld een teken zijn van hypothyreoïdie, een trage schildklier. De term 'onychoschizis', 'onychoschisis' of 'onychoschizia' verwijst naar het splijten van de nagels, evenals broze of zachte nagels. Het nemen van biotine-supplementen kan in sommige gevallen van broze nagels helpen, evenals het aanbrengen van vochtinbrengende middelen nadat je handen en nagels in het water zijn geweest.

• Gespleten nagels verticaal en in de lengte
• Epidemiologie
• Ontstaansmechanisme
• Oorzaken van gebarsten of splijtende nagels
• Externe factoren en omgevingsinvloeden
• Ingescheurde nagels door vocht
• Chemicaliën
• Overmatig gebruik van antibacteriële middelen
• Langdurige blootstelling aan vochtige omgevingen
• Uitdroging en onvoldoende vochtinname
• Mechanische schade en trauma
• Gespleten nagel door nagelbijten
• Gebruik van nagels als gereedschap
• Te strakke of slecht passende schoenen
• Nageltrauma door activiteiten
• Interne gezondheidsfactoren en medische condities
• Gespleten nagels door trage schildklier
• Nagelpsoriasis
• Leveraandoeningen en nierziekten
• Chronische stress en overbelasting
• Auto-immuunziekten
• Bepaalde medicatie
• Huidkanker
• Hormonale en leeftijdsgebonden factoren
• Hormoonveranderingen
• Veroudering
• Voedingsfactoren en gebrek aan essentiële voedingsstoffen
• IJzertekort en bloedarmoede
• Vitamine B-tekort
• Gebrek aan gezonde vetten
• Te weinig eiwit
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Huisarts raadplegen
• Alarmsymptomen
• Onderzoek en diagnose
• Het gesprek met je arts: hoe leef je en verzorg je je nagels?
• Lichamelijk onderzoek: nagels onder de loep
• Bloedonderzoek: zit er een tekort aan voedingsstoffen?
• Nagelbiopsie: is er een onderliggende nagelaandoening?
• De diagnose: wat veroorzaakt je gespleten nagels?
• Behandeling van gespleten nagels
• Vocht
• Verwonding en nagelbijten
• Chemische stoffen
• Hypothyreoïdie
• IJzergebrek
• Vitamine B-deficiëntie
• Psoriasis van de nagels
• Prognose
• Tips om gebarsten nagels te voorkomen
• Houd je nagels droog
• Betracht goede nagelhygiëne
• Vermijd agressieve nagelverzorgingsproducten
• Breng een beschermende laag aan
• Casus: Gespleten nagels
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Gespleten nagels verticaal en in de lengte

Marlies, een enthousiaste tuinier en moeder van drie, ontdekte op een ochtend dat haar nagels steeds meer kleine barstjes vertoonden. Ze hield van werken in de tuin en was er het afgelopen seizoen bijna elke dag mee bezig geweest, zonder handschoenen, om haar planten extra goed te verzorgen. Ofschoon ze het normaal vond om wat droge handen te hebben na het werken in de aarde, merkte ze nu dat haar nagels steeds verder begonnen te splijten en haar vingers pijnlijk aanvoelden. Elke keer dat ze een plant oppakte of zelfs maar een schroef wilde vastdraaien, brak er een stukje nagel af. Ze vroeg zich af of dit ooit weer normaal zou worden, want als tuinier én drukke moeder vond ze het ongemak behoorlijk hinderlijk in haar dagelijkse bezigheden.

De medische term voor gespleten nagels is 'onychoschizis' (of soms ook 'onychoschizia'). Bij gespleten nagels of nagelsplijting gaat het vaak om horizontale splijting van de top van de nagelplaat, veelal veroorzaak door een trauma, het gebruik van agressieve nagellak of nagellakverwijderaar (nagellakremover), of ijzergebrek. Een nagel kan ook in het midden van de nagel longitudinaal gespleten zijn, dat wil zeggen in de lengte, wat bijvoorbeeld kan optreden bij lichen planus, een ontstekingsreactie van de huid en de slijmvliezen. Het kan ook worden gezien bij 'habit tick' / 'washboard nails', nagels waarbij alleen in het midden groeven ontstaan van beneden naar boven. De nagels lijken hierdoor op een ouderwets wasbord, vandaar de benaming. Het komt ook voor bij een een veel voorkomende groeistoornis van de nagel, te weten de mediane canaliforme nageldystrofie van Heller. Hierbij is de nagelplaat in de lengterichting gespleten. Schilfering en verdikking van de nagelriem kunnen ook te zien zijn.

Epidemiologie

Gespleten nagels, een aandoening waarbij de nagel horizontaal of verticaal splijt, komen wereldwijd voor en treffen zowel kinderen als volwassenen, hoewel bepaalde leeftijdsgroepen, leefstijlfactoren, en omgevingsomstandigheden de prevalentie sterk kunnen beïnvloeden. Gespleten nagels kunnen een teken zijn van externe schade of een symptoom van onderliggende gezondheidstoestanden, en ze variëren van incidentele scheuren tot chronische problemen. Hier volgt een diepgaande kijk op de epidemiologie van gespleten nagels, met nadruk op factoren als klimaat, voeding, leefstijl, genetica, en internationale verschillen.

Geslachts- en leeftijdsverschillen
Gespleten nagels komen bij vrouwen vaker voor dan bij mannen, vooral door blootstelling aan vocht, huishoudelijke schoonmaakmiddelen en het gebruik van cosmetische producten. Uit studies blijkt dat bijna 20% van de vrouwen op enig moment last heeft van gespleten nagels, vooral in huishoudens waar veel schoonmaak- en handarbeid plaatsvindt. Deze aandoening komt vooral veel voor bij oudere volwassenen, door de natuurlijke verzwakking en uitdroging van nagels met de leeftijd. Ongeveer 40% van de mensen ouder dan 60 ervaart gespleten nagels, terwijl dit bij jongeren aanzienlijk lager ligt.

Bij kinderen komen gespleten nagels minder vaak voor, maar kunnen toch optreden door slechte gewoonten zoals nagelbijten. Kinderen en adolescenten ontwikkelen deze problemen meestal door mechanische schade, zoals nagelbijten, en door sporten waarbij de handen intensief worden belast.

Klimaat en omgevingsfactoren
Klimaat speelt een belangrijke rol in de gezondheid van de nagels. In koudere, drogere klimaten, zoals Nederland en België, hebben mensen vaker last van gespleten nagels, vooral in de wintermaanden. De lagere luchtvochtigheid kan de nagels uitdrogen en kwetsbaar maken voor splijten. Een studie toonde aan dat het risico op gespleten nagels in koudere maanden tot wel 30% hoger is. Mensen die in verwarmde omgevingen werken, zoals kantoren met droge lucht of werkplaatsen met constante hitte, lopen ook een verhoogd risico. Dit komt door de uitdrogende effecten van verwarmingssystemen en droge lucht, die de vochtbalans van de nagels kunnen verstoren.

In de Nederlandse overzeese gebieden, zoals Curaçao en Aruba, is het risico op gespleten nagels juist lager door het warme, vochtige klimaat. De hogere luchtvochtigheid helpt om nagels gehydrateerd en flexibel te houden, wat voorkomt dat ze splijten. In deze gebieden kunnen andere omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan zonlicht en zout water, echter ook nagelschade veroorzaken.

Leefstijlfactoren en voeding
Voeding en leefstijl zijn cruciaal voor de gezondheid van nagels. Een tekort aan belangrijke voedingsstoffen zoals biotine, vitamine C, ijzer en eiwitten kan leiden tot broze en gespleten nagels. Mensen met een plantaardig dieet zonder voldoende aandacht voor voedingssupplementen hebben soms meer risico op splijtende nagels door een gebrek aan eiwitten en ijzer. Onderzoek toont aan dat 10% tot 20% van de mensen met gespleten nagels een voedingsgerelateerd probleem heeft, waarbij ijzergebrek een veelvoorkomende oorzaak is. Een voorbeeld hiervan is iemand die weinig rood vlees eet en lage ijzerniveaus ontwikkelt, waardoor de nagels kwetsbaar worden en gaan splijten.

Leefstijlgewoonten, zoals veelvuldig handen wassen, blootstelling aan agressieve schoonmaakmiddelen en het gebruik van nagellakremover met aceton, verhogen ook het risico op gespleten nagels. Schoonmakers, gezondheidswerkers en mensen die veel met hun handen werken, behoren hierdoor tot een van de risicogroepen. Mensen die dagelijks hun handen wassen, hebben tot 35% meer kans op broze nagels, vooral wanneer ze geen vochtinbrengende crème gebruiken na het wassen.

Genetische aanleg en erfelijkheid
Genetica kan een rol spelen in de sterkte en gezondheid van de nagels. Sommige mensen hebben van nature brozere nagels, die gevoeliger zijn voor scheuren en splijten. Erfelijke factoren kunnen de dikte en structuur van de nagelplaat bepalen, en genetische aandoeningen zoals ectodermale dysplasie kunnen de kans op gespleten nagels vergroten. Een persoon uit een familie met een geschiedenis van dunne nagels of nagelaandoeningen kan merken dat zijn nagels sneller splijten, zelfs bij lichte schade. Mensen met een genetische aanleg voor broze nagels hebben een twee keer hogere kans op gespleten nagels dan mensen zonder familiegeschiedenis.

Regionale verschillen: Nederland, België en de overzeese gebieden
Er zijn enkele opmerkelijke verschillen tussen Nederland, België en de Nederlandse overzeese gebieden als het gaat om de prevalentie van gespleten nagels. In Nederland en België wordt gespleten nagels vaker gezien in stedelijke gebieden, waar mensen meer blootgesteld worden aan droge binnenlucht door verwarming en airconditioning. Studies wijzen uit dat stedelingen in Nederland bijna 20% meer kans hebben op nagelproblemen dan mensen in landelijke gebieden. In de Belgische stad Brussel worden problemen met gespleten nagels bijvoorbeeld vaker gerapporteerd door mensen die in verwarmde kantoorruimten werken, vooral tijdens de wintermaanden.

In de tropische overzeese gebieden, zoals Aruba en Curaçao, komen gespleten nagels minder voor door het warme, vochtige klimaat. Toch worden in deze regio’s specifieke risico’s waargenomen, zoals schade door blootstelling aan zout water en intens zonlicht. Mensen die vaak zwemmen in de zee kunnen merken dat hun nagels uitdrogen door zout water, wat leidt tot broosheid en splijten. Opvallend is dat in deze gebieden problemen met gespleten nagels vaker optreden bij toeristen dan bij inwoners, omdat inwoners gewend zijn aan de omgeving en vaak beter gehydrateerd blijven.

Wereldwijde verschillen en lifestyle-invloeden
Wereldwijd zijn er variaties in de prevalentie van gespleten nagels door verschillen in levensstijl en toegang tot verzorgingsproducten. In westerse landen komt gespleten nagels vaker voor bij mensen die gebruik maken van kunstnagels en nagelverzorgingsproducten met chemische ingrediënten, zoals aceton. In Aziatische landen, waar rijst en vis een groot deel van het dieet uitmaken, zijn nagelproblemen door voeding zeldzamer, hoewel werk in fabrieken of in landbouw wel kan bijdragen aan nagelbeschadiging.

In de Verenigde Staten is het percentage gespleten nagels bijvoorbeeld aanzienlijk hoger bij mensen met een stressvolle levensstijl en met beroepen waarbij handen zwaar belast worden. In Europa blijkt uit studies dat het gebruik van agressieve schoonmaakproducten, zoals bleekmiddelen, een belangrijke oorzaak is voor nagelschade. In Japan, waar voeding vaak rijk is aan vis en mineralen, worden minder gevallen van gespleten nagels gerapporteerd, mogelijk door de voedingsstoffen die nagels versterken.

Ontstaansmechanisme

Gespleten nagels ontstaan wanneer de structuur van de nagelplaat, die normaal stevig en veerkrachtig is, verzwakt raakt door allerlei invloeden van buitenaf en binnenuit. Jouw nagels bestaan voornamelijk uit keratine, een eiwit dat laag op laag wordt opgebouwd, waardoor ze sterk genoeg zijn om dagelijkse handelingen te doorstaan. Maar wanneer de balans van vocht, voeding en bescherming verstoord raakt, worden nagels kwetsbaar en verliezen ze hun veerkracht.

Als je nagels bijvoorbeeld voortdurend in contact komen met water of agressieve chemicaliën, raken de lagen uitgedroogd en verliezen ze hun natuurlijke oliën, die als cement dienen tussen de lagen keratine. Zonder dit ‘cement’ beginnen de lagen los te laten, en zo ontstaat het typische splijten en breken. Ook interne factoren spelen een rol: een tekort aan vitamines zoals B en C of een mineralentekort (zoals ijzer) kan de groei van sterke nagels ondermijnen en de kans op broosheid vergroten.

Wanneer het lichaam bovendien te maken krijgt met stress of hormoonschommelingen, kan dit ook de nagelgroei beïnvloeden, omdat voedingsstoffen worden herverdeeld naar vitale organen. De nagels – als laatste in de rij van prioriteiten – worden daardoor minder goed gevoed, wat leidt tot een verzwakte structuur en verhoogde gevoeligheid voor splijten. Zo vertellen jouw nagels niet alleen een verhaal van uiterlijke invloeden, maar ook van jouw innerlijke gezondheid en welzijn.

Oorzaken van gebarsten of splijtende nagels

Gespleten nagels kunnen zich ongemerkt ontwikkelen, maar vaak vertellen ze een verhaal over de omstandigheden waaraan je lichaam wordt blootgesteld. Dit veelvoorkomende probleem – dat zich uit in nagels die splijten, breken of dun en broos worden – heeft tal van oorzaken, van dagelijkse gewoonten tot diepere gezondheidskwesties. De conditie van je nagels wordt beïnvloed door zowel externe als interne factoren, en vaak is het een samenspel tussen je leefomgeving, gewoonten en algehele gezondheid.

Dagelijkse blootstelling aan water, zoals bij handen wassen of schoonmaakwerkzaamheden, kan bijvoorbeeld een grote impact hebben op de nagelstructuur. Chemicaliën, zowel in schoonmaakmiddelen als nagelproducten, tasten de natuurlijke bescherming van de nagel aan, waardoor deze droger en kwetsbaarder wordt. Daarnaast kan mechanische schade, zoals nagelbijten of je nagels als gereedschap gebruiken, de nagelplaat verzwakken en splijten.

Toch ligt de oorzaak niet altijd aan de oppervlakte. Voedingsstoffen zoals ijzer, vitamine B en gezonde vetten spelen een cruciale rol in het behouden van sterke nagels. Een tekort aan deze voedingsstoffen maakt nagels broos en vatbaar voor splijten. Genetica en hormonale schommelingen – zoals tijdens de zwangerschap of menopauze – hebben eveneens invloed.

Door inzicht te krijgen in de verschillende oorzaken van gespleten nagels kun je gerichte stappen nemen om je nagels te versterken en de natuurlijke veerkracht van je lichaam te ondersteunen. Het verhaal van je nagels is misschien subtiel, maar het kan waardevolle aanwijzingen geven over hoe je jouw algehele nagelgezondheid kunt verbeteren.

Externe factoren en omgevingsinvloeden

Ingescheurde nagels door vocht

De meeste gevallen van gespleten nagels of nagelsplijting worden veroorzaakt door vocht. Herhaaldelijk bevochtigen van je handen, bijvoorbeeld door schoonmaakwerkzaamheden of veelvuldig zwemmen, kan ervoor zorgen dat de nagels uitdrogen. Te veel vocht kan ook de nagels verzwakken, verzachten en broos maken.

Chemicaliën

Chemicaliën, inclusief huishoudelijke reinigingsmiddelen, kunnen vingernagels uitdrogen. Gekleurde nagellak, kleefstoffen die worden gebruikt in plaknagels en in sommige nagellakremovers, vooral als het aceton bevat, kunnen allemaal nagelschade veroorzaken.

Overmatig gebruik van antibacteriële middelen

Veelvuldig gebruik van antibacteriële zepen en handreinigers kan de natuurlijke oliën van de huid en nagels strippen, waardoor nagels droog en breekbaar worden. In een tijd waarin handhygiëne belangrijk is, vooral in de medische en schoonmaakbranche, zien we vaker gespleten nagels door het constante gebruik van deze middelen.

Langdurige blootstelling aan vochtige omgevingen

Voor mensen die regelmatig hun handen onderdompelen in water, zoals koks, kappers en zorgverleners, is het risico op gespleten nagels hoger. Langdurige blootstelling aan water, vooral warm water, zorgt ervoor dat nagels zachter en brozer worden, wat hun structuur verzwakt en het risico op splijten verhoogt.

Uitdroging en onvoldoende vochtinname

Onvoldoende hydratatie kan niet alleen leiden tot droge huid, maar ook tot droge en broze nagels. Wanneer je lichaam niet genoeg vocht krijgt, worden nagels vatbaarder voor splijten en scheuren. Dit probleem komt vaak voor bij mensen die weinig water drinken en veel cafeïne consumeren, omdat cafeïne een uitdrogend effect heeft.

Mechanische schade en trauma

Gespleten nagel door nagelbijten

Nagelbijten is een veel voorkomende boosdoener. Het beschadigt vingernagels en maakt deze vatbaar voor extra schade.

Gebruik van nagels als gereedschap

Schrapen, wrikken of andere activiteiten kunnen mechanische schade veroorzaken.

Te strakke of slecht passende schoenen

Gespleten teennagels komen vaak voor bij mensen die regelmatig strakke of slecht passende schoenen dragen. Deze compressie kan leiden tot trauma aan de teennagels, waardoor ze verzwakt raken en makkelijker splijten. Dit probleem komt vooral veel voor bij atleten en mensen die veel staan of lopen.

Nageltrauma door activiteiten

Bijvoorbeeld werk waarbij handen zwaar belast worden, zoals tuinieren, knutselen, of werken zonder handschoenen.

Interne gezondheidsfactoren en medische condities

Gespleten nagels door trage schildklier

Het splijten van nagels kan worden veroorzaakt door hypothyreoïdie (een trage schildklier), een aandoening waarbij de schildklier langzaam werkt en niet genoeg hormonen produceert. Andere symptomen van hypothyreoïdie zijn gevoel van zwakte, vermoeidheid, onbedoelde gewichtstoename, gewrichtspijn, slechte haargroei en broos haar, en zware menstruaties.

Nagelpsoriasis

Psoriasis vulgaris is een huidaandoening met schilfers, roodheid en jeuk. Psoriasis van de nagels komt ook voor en is moeilijk te behandelen. Nagelpsoriasis kan leiden tot broze nagels die sneller gaan splijten.

Leveraandoeningen en nierziekten

Gespleten nagels kunnen soms wijzen op diepere, onderliggende gezondheidsproblemen, zoals leverziekten en nierziekten. Deze aandoeningen beïnvloeden namelijk het hele lichaam, inclusief de nagels, doordat ze de balans van essentiële voedingsstoffen en mineralen verstoren.

Leveraandoeningen
De lever speelt een cruciale rol in de ontgifting van het lichaam en de productie van belangrijke eiwitten. Wanneer de lever minder goed functioneert, zoals bij levercirrose of hepatitis, kunnen er tekorten ontstaan aan voedingsstoffen die essentieel zijn voor de nagelstructuur. Gespleten nagels of broze nagels komen vaak voor bij mensen met leverproblemen omdat de aanmaak van keratine, het eiwit waaruit nagels bestaan, wordt verstoord. Leverziekten kunnen ook leiden tot een slechte opname van vitamines en mineralen, wat de nagelstructuur verder verzwakt. Stel je voor: een persoon met leverproblemen merkt dat zijn nagels niet alleen snel breken, maar ook dun en gelig worden – een subtiele maar betekenisvolle aanwijzing van een verstoorde leverfunctie.

Nierziekten
Ook de nieren spelen een belangrijke rol in de gezondheid van de nagels. Nierziekten, zoals chronische nierinsufficiëntie, leiden vaak tot veranderingen in het calcium- en fosforgehalte in het lichaam, wat kan leiden tot broze en gespleten nagels. Daarnaast kunnen afvalstoffen die zich bij nierproblemen in het lichaam ophopen, de nagelgroei beïnvloeden. Mensen met nierziekten kunnen ook symptomen zoals bleekheid of ribbels in de nagels ervaren, wat wijst op een verzwakte structuur en een verhoogde kwetsbaarheid voor splijten. Wanneer de nieren niet optimaal functioneren, kunnen vocht en mineralenbalans in het lichaam uit evenwicht raken, wat zich soms vertaalt in zwakke, splijtende nagels.

Chronische stress en overbelasting

Chronische stress kan een onzichtbare maar krachtige invloed uitoefenen op je nagels. Wanneer je lichaam voortdurend onder spanning staat, wordt er meer energie en voedingsstoffen gebruikt om de stressreactie te ondersteunen, en minder om de algehele gezondheid van je nagels te behouden. Deze langdurige spanning leidt tot een tekort aan belangrijke voedingsstoffen die nodig zijn voor sterke, gezonde nagels. Het lichaam onder stress produceert meer cortisol, een hormoon dat de opname van vitamines zoals vitamine B en C vermindert – beide essentieel voor de nagelstructuur en gezondheid. Door deze hormonale veranderingen worden je nagels brozer, droger en gevoeliger voor splijten.

Nagels als indicator van stress
Onder chronische stress gaan nagels vaak tekenen van verzwakking vertonen: denk aan verticale ribbels, een doffe glans, of zelfs een verhoogde neiging om te splijten. Stress beïnvloedt immers ook de bloedcirculatie, wat de doorbloeding naar de nagelmatrix – het gebied waar de nagel groeit – kan verminderen. Een verminderde bloedtoevoer betekent minder voedingsstoffen en zuurstof, wat de groei vertraagt en de nagels minder flexibel maakt. Stel je iemand voor die dagelijks onder hoge druk werkt; met de tijd zullen niet alleen zijn nagels brozer worden, maar hij zal ook merken dat ze sneller scheuren of breken, vooral tijdens stressvolle perioden.

Onzichtbare schade door overbelasting
Wanneer stress gepaard gaat met fysieke overbelasting, zoals bij zware fysieke arbeid of zelfs intensief typen en handwerk, kunnen de effecten op de nagels nog duidelijker worden. Nagels die aanhoudend belast worden zonder rustperiodes of zonder beschermende maatregelen, kunnen sneller gaan splijten. Dit komt doordat stress het lichaam in een staat van alertheid houdt, wat ten koste gaat van de regeneratieprocessen die nodig zijn om de nagels te versterken. Je nagels kunnen dan plots brozer lijken, alsof ze moeite hebben om de dagelijkse taken bij te benen.

Chronische stress en nail-biting: een vicieuze cirkel
Veel mensen reageren op stress met gewoontes zoals nagelbijten, wat de nagels verder verzwakt en beschadigt. Het is een vicieuze cirkel: stress leidt tot nagelbijten, nagelbijten leidt tot beschadiging, en die beschadiging kan vervolgens weer stress veroorzaken. Mensen die aan stressgerelateerd nagelbijten doen, zullen vaak merken dat hun nagels voortdurend splijten, afbrokkelen of ongelijk groeien.

Auto-immuunziekten

Auto-immuunziekten, zoals het Sjögren-syndroom en sarcoïdose, hebben een diepe invloed op het lichaam en kunnen, soms onopgemerkt, de gezondheid van je nagels ondermijnen. In deze aandoeningen valt het immuunsysteem het eigen lichaam aan, wat leidt tot ontsteking en beschadiging van verschillende weefsels – en daar zijn nagels geen uitzondering op. Deze ziekten verstoren vaak de normale aanvoer van voedingsstoffen en het herstelproces, waardoor nagels brozer en kwetsbaarder worden.

Het Sjögren-syndroom en uitdroging van nagels
Bij mensen met het Sjögren-syndroom vallen immuuncellen de vochtproducerende klieren aan, wat leidt tot een chronische uitdroging van zowel de huid als de nagels. Deze uitdroging betekent dat nagels minder flexibel zijn en eerder splijten. Wanneer het lichaam moeite heeft om vocht vast te houden, zoals bij deze aandoening, krijgen de nagels niet genoeg hydratatie om sterk te blijven. Een patiënt met Sjögren kan merken dat zijn nagels bros worden en gaan afbrokkelen, vooral wanneer de huid ook tekenen van droogte vertoont.

Sarcoïdose en ontsteking van de nagelmatrix
Sarcoïdose is een auto-immuunziekte waarbij zich ontstekingscellen (granulomen) ophopen in verschillende organen, waaronder soms ook de nagelmatrix – het gebied waar de nagel groeit. Deze ontsteking verstoort de gezonde nagelgroei en kan leiden tot ongelijkmatige, broze of gespleten nagels. Mensen met sarcoïdose kunnen ook ribbels en verkleuringen op hun nagels ontwikkelen, een subtiele maar duidelijke uiting van de systemische aard van de ziekte. Stel je een persoon voor met sarcoïdose die merkt dat zijn nagels niet alleen snel splijten, maar ook een rare textuur ontwikkelen die moeilijk glad te krijgen is.

Auto-immuunreacties en voedingstekorten
Auto-immuunziekten kunnen de opname van voedingsstoffen verminderen door ontstekingen en schade aan de darmen, wat weer een tekort aan essentiële vitaminen en mineralen veroorzaakt. Deze tekorten verzwakken de nagelstructuur en maken nagels gevoeliger voor splijten. Iemand met een auto-immuunziekte kan bijvoorbeeld merken dat hun nagels broos worden en sneller afbreken, zelfs zonder duidelijke externe schade. Een verstoorde voedingsopname door de auto-immuunreactie leidt tot een vicieuze cirkel waarbij nagels weinig kans krijgen om te herstellen.

Bepaalde medicatie

Bepaalde medicatie kan ook invloed hebben op de gezondheid van je nagels, vooral als het lichaam te maken krijgt met zware, vaak noodzakelijke behandelingen. Zo kunnen chemotherapie en sommige medicijnen tegen acne broze, splijtende nagels veroorzaken. Chemotherapie richt zich op het snelgroeiende weefsel in het lichaam, waaronder ook de cellen van de nagels. Dit kan de nagels dunner en kwetsbaarder maken, waardoor ze sneller splijten of zelfs geheel losraken. Veel patiënten merken tijdens chemotherapie dat hun nagels niet alleen brozer worden, maar ook doffer en vatbaarder voor breken.

Acne-medicatie, zoals isotretinoïne, kan ook een negatieve invloed hebben op de nagelstructuur. Deze medicijnen drogen de huid en nagels vaak uit en verminderen de natuurlijke oliën die de nagels soepel en sterk houden. Bij langdurig gebruik worden nagels hierdoor brozer en vatbaarder voor scheuren. Mensen die dergelijke medicatie gebruiken, merken soms dat hun nagels langzaam afbrokkelen of moeilijk herstellen van kleine beschadigingen, omdat de nagelbedden onvoldoende voedingsstoffen en hydratatie krijgen.

Huidkanker

Bepaalde vormen van huidkanker kunnen ook nagelproblemen veroorzaken, vooral wanneer de kanker zich ontwikkelt in of rond de nagelbedden. Melanoom, een agressieve vorm van huidkanker, kan bijvoorbeeld donkere lijnen of verkleuringen op de nagel veroorzaken die gemakkelijk over het hoofd gezien worden. Dit type huidkanker kan zich ontwikkelen onder de nagel of in de huid eromheen, wat leidt tot broze, splijtende nagels als de structuur van het nagelweefsel wordt aangetast.

Mensen met huidkanker nabij de nagels kunnen merken dat hun nagels gevoeliger worden, vaker splijten of dat er een ongewone verkleuring optreedt. Het vroeg opmerken van deze veranderingen is essentieel, want nagelveranderingen door huidkanker vereisen vaak een snelle medische beoordeling om de aandoening effectief te behandelen.

Hormonale en leeftijdsgebonden factoren

Hormoonveranderingen

Hormoonveranderingen, zoals die tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of menopauze, kunnen de conditie van nagels beïnvloeden. Lage oestrogeenspiegels kunnen leiden tot uitdroging van nagels, waardoor ze makkelijker splijten. Vrouwen in de menopauze merken vaak dat hun nagels brozer en vatbaarder worden voor scheurtjes.

Veroudering

Door het verouderen worden je vingernagels dunner, hetgeen ze vatbaar maakt voor een splijting. Je teennagels verdikken gewoonlijk naarmate je ouder wordt.

Voedingsfactoren en gebrek aan essentiële voedingsstoffen

IJzertekort en bloedarmoede

:
Bloedarmoede of anemie door ijzertekort kan resulteren in broze nagels. IJzer is de belangrijkste bouwsteen van hemoglobine. Hemoglobine zorgt ervoor dat zuurstof en kooldioxide in de rode bloedcel kan worden opgenomen. IJzergebreksanemie kan ook koude handen en voeten, een bleke huid, hoofdpijn en een slechte eetlust veroorzaken.

Vitamine B-tekort

Je lichaam heeft vitamine B nodig ten behoeve van gezonde nagels. Vooral een vitamine B8-tekort kan leiden tot broos haar en broze nagels, die snel splijten.

Gebrek aan gezonde vetten

Gezonde vetten zijn nodig om de nagels soepel en gehydrateerd te houden. Een gebrek aan omega-3-vetzuren, die vaak voorkomen in vette vis, noten en zaden, kan leiden tot droge, broze nagels. Mensen met een vetarm dieet zonder deze gezonde vetten merken vaak dat hun nagels sneller splijten.

Te weinig eiwit

Strenge diëten of eetgewoonten die weinig eiwitten bevatten, kunnen leiden tot verzwakte nagels. Eiwitten zijn essentieel voor de opbouw van keratine, het belangrijkste bouwmateriaal van nagels. Mensen die te weinig eiwitten binnenkrijgen door crashdiëten of veganistische diëten zonder vervangende proteïnebronnen kunnen merken dat hun nagels sneller splijten.

Risicofactoren

Omgeving en blootstelling
Herhaald contact met water en agressieve chemicaliën vormt een grote risicofactor voor gespleten nagels. Beroepen zoals schoonmakers, gezondheidswerkers en mensen die veel in het water werken, lopen een verhoogd risico omdat langdurige blootstelling de nagels uitdroogt en verzwakt. Ook veelvuldig gebruik van handreinigers en antibacteriële zepen tast de natuurlijke beschermlaag van de nagels aan, waardoor ze sneller splijten.

Mechanische schade en trauma
Fysieke schade door nagelbijten, het gebruik van nagels als ‘gereedschap’ voor schrapen of wrikken, en intensieve werkzaamheden kunnen ook tot gespleten nagels leiden. Mensen die regelmatig handwerk doen of vaak zonder bescherming werken, hebben een verhoogde kans op nageltrauma. Bovendien kan het dragen van strakke schoenen leiden tot gespleten teennagels door druk en herhaaldelijke wrijving.

Voeding en tekorten
Een tekort aan essentiële voedingsstoffen, zoals ijzer, vitamine B, en gezonde vetten, kan de sterkte van nagels aanzienlijk verminderen. IJzergebrek, dat vaak voorkomt bij mensen met een plantaardig dieet zonder ijzersupplementen, maakt nagels kwetsbaar voor splijten. Vitamine B-tekorten, vooral een tekort aan biotine, kunnen leiden tot broze, snel splijtende nagels doordat de bouwstenen voor sterke nagels ontbreken.

Hormonale schommelingen
Hormonale veranderingen, zoals die tijdens menstruatie, zwangerschap en menopauze, kunnen de conditie van nagels beïnvloeden. Vooral bij vrouwen in de overgang zien we een toename van gespleten nagels door de afname van oestrogeen, wat leidt tot uitdroging van de nagels. Hormonale invloeden kunnen de vochtbalans en sterkte van de nagelstructuur verstoren, waardoor nagels sneller kwetsbaar worden.

Leeftijd en veroudering
Naarmate mensen ouder worden, verliezen nagels hun elasticiteit en raken ze vatbaarder voor uitdroging en broosheid. Bij ouderen is de kans op gespleten nagels aanzienlijk hoger, door zowel verminderde doorbloeding als een lagere productie van natuurlijke oliën die de nagels soepel houden. Dit verouderingsproces maakt nagels dunner en vermindert hun weerstand tegen dagelijkse belasting.

Genetische aanleg en erfelijkheid
Sommige mensen hebben van nature een aanleg voor zwakkere nagels door erfelijke factoren. Families waarin broze nagels vaker voorkomen, hebben vaak een genetische kwetsbaarheid, zoals een dunnere nagelstructuur of een verminderd vermogen om vocht vast te houden. Deze erfelijke aanleg betekent dat nagels sneller kunnen splijten, zelfs zonder duidelijke externe oorzaken.

Medicatie en medische behandelingen
Bepaalde medicijnen, zoals chemotherapie en acne-medicatie, hebben een uitdrogend effect op de nagels en kunnen broosheid en splijten veroorzaken. Chemotherapie richt zich op snel delende cellen en verzwakt daardoor ook de nagels. Medicijnen tegen acne, zoals isotretinoïne, verminderen de natuurlijke oliën in het lichaam en drogen de nagels uit, waardoor ze vatbaarder worden voor beschadiging.

Chronische aandoeningen en auto-immuunziekten
Chronische aandoeningen zoals hypothyreoïdie, psoriasis, Sjögren-syndroom en sarcoïdose beïnvloeden vaak de sterkte en gezondheid van de nagels. Deze ziekten verstoren de nagelgroei door ontstekingen en veranderingen in de bloedtoevoer naar de nagelmatrix. Bij patiënten met auto-immuunziekten worden de nagels vaak dunner en kwetsbaarder, wat het risico op splijten verhoogt.

Risicogroepen

Bepaalde groepen hebben een verhoogd risico op gespleten nagels, door een combinatie van leefstijl, werk en lichamelijke kenmerken die de nagels kwetsbaarder maken. Het zijn vaak niet de nagels zelf, maar de omstandigheden waarin je leeft en werkt die hun conditie beïnvloeden.

Handenarbeiders en schoonmaakprofessionals
Voor mensen die regelmatig hun handen gebruiken in vochtige of ruwe omstandigheden, zoals schoonmakers, zorgverleners en tuinwerkers, ligt nagelschade op de loer. Het constante contact met water, schoonmaakmiddelen en onregelmatige oppervlakken verzwakt de natuurlijke structuur van de nagel. Een schoonmaker die elke dag urenlang met natte handen werkt, kan bijvoorbeeld merken dat zijn of haar nagels broos worden, met scheurtjes en afbrokkelende randjes als gevolg.

Ouderen
Met de jaren worden nagels dunner en verliezen ze hun flexibiliteit, wat ze vatbaarder maakt voor splijten. Ouderen merken vaak dat hun nagels brozer worden en dat een simpele handeling, zoals iets vastpakken, al een barst kan veroorzaken. Dit natuurlijke verouderingsproces zorgt ervoor dat nagels sneller uitdrogen, en zonder de juiste verzorging kunnen zelfs dagelijkse taken een uitdaging worden.

Vrouwen in de overgang
Hormonale veranderingen tijdens de menopauze hebben invloed op de vochtbalans in het lichaam, en de nagels zijn daarop geen uitzondering. Door een afname van oestrogeen kunnen nagels uitdrogen en brozer worden, een herkenbaar probleem voor veel vrouwen in deze fase van hun leven. Een vrouw die haar hele leven sterke nagels had, kan merken dat ze plotseling gevoeliger worden voor splijten – een frustrerende verandering die vraagt om extra zorg.

Mensen met auto-immuunziekten
Auto-immuunziekten zoals psoriasis en Sjögren-syndroom kunnen het lichaam uitputten en de gezondheid van nagels aantasten. Het immuunsysteem valt het eigen lichaam aan, en de nagels hebben hier ook onder te lijden. Een voorbeeld is iemand met het Sjögren-syndroom, die merkt dat zijn nagels niet alleen dunner worden, maar ook makkelijk splijten en dof raken door de constante uitdroging van het lichaam.

Mensen met voedingstekorten
Een tekort aan essentiële voedingsstoffen, zoals ijzer en vitamine B, kan leiden tot broze, splijtende nagels. Dit komt vaak voor bij mensen met een streng dieet of eetgewoonten die weinig eiwitten en gezonde vetten bevatten. Iemand die bijvoorbeeld een crashdieet volgt om af te vallen, kan ontdekken dat zijn nagels snel afbrokkelen en barsten, simpelweg door een tekort aan de juiste bouwstenen die nagels sterk houden.

Huisarts raadplegen

Als al je inspanningen om gespleten en ingescheurde vingernagels te voorkomen geen vruchten afwerpt, is het raadzaam om een afspraak te maken met je huisarts. Sommige onderzoeken suggereren dat het voedingssupplement biotine of vitamine B8 kan helpen zwakke of broze nagels te versterken en te herstellen.

Alarmsymptomen

Het is belangrijk om bij een ernstige nagelsplijting je huisarts te raadplegen, zodat de oorzaak opgehelderd kan worden. Indien één of meer van volgende symptomen aanwezig zijn, is het belangrijk om een arts te raadplegen omdat dan mogelijk een medische behandeling nodig is vanwege een onderliggende ziekte of aandoening:

• een ernstig gebarsten nagel
• een blauwe of paarse kleur van de nagel (zonder dat er sprake is geweest van een trauma)
• een nagelinfectie
• een witte kleur die onder nagels verschijnt
• horizontale ribbels op de nagels
• ingegroeide teennagels en/of ingegroeide vingernagels
• pijnlijke nagels
• vervormde nagels

Onderzoek en diagnose

Gespleten nagels zijn niet alleen vervelend en onhandig, ze kunnen ook een teken zijn dat er iets mis is met de gezondheid van je nagels – of zelfs met je lichaam als geheel. Of je nu constant last hebt van broze, splijtende nagels of dat je het eenmalig hebt ervaren, het is belangrijk om te ontdekken wat erachter zit. Laten we onderzoeken hoe een arts de oorzaak van gespleten nagels kan achterhalen.

Het gesprek met je arts: hoe leef je en verzorg je je nagels?

Alles begint met een goed gesprek. Je arts zal je vragen stellen over je levensstijl en nagelverzorging. Gebruik je vaak nagellak of agressieve nagellakremovers? Of misschien ben je vaak in de weer met schoonmaakmiddelen of zeep die je nagels uitdrogen? Veelvuldig contact met water en chemische producten kan nagels zwak en broos maken. Ook vragen over je voeding zijn belangrijk – een gebrek aan bepaalde vitamines en mineralen, zoals biotine of ijzer, kan een directe invloed hebben op de gezondheid van je nagels.

Lichamelijk onderzoek: nagels onder de loep

Vervolgens zal je arts je nagels nauwkeurig inspecteren. Gespleten nagels kunnen het gevolg zijn van uitdroging, overmatige blootstelling aan water, of mechanische schade, zoals veelvuldig vijlen of tikken op harde oppervlakken. De arts zal letten op tekenen van schilfering, breuklijnen, en of de nagels ook verkleurd zijn. Een andere aanwijzing kan zijn of de nagels dunner zijn dan normaal of juist extra gevoelig lijken. Deze fysieke inspectie geeft al veel inzicht in de algehele conditie van je nagels.

Bloedonderzoek: zit er een tekort aan voedingsstoffen?

Als de oorzaak van gespleten nagels niet direct duidelijk is, kan je arts bloedonderzoek voorstellen. Hierbij wordt gekeken naar je ijzergehalte, vitamine D en B12, evenals je schildklierfunctie. Een tekort aan deze voedingsstoffen kan broze nagels veroorzaken. Vooral een ijzertekort of problemen met de schildklier kunnen leiden tot dunne, zwakke nagels die snel splijten. Door deze waarden te controleren, kan je arts bepalen of een supplement of dieetverandering de oplossing is.

Nagelbiopsie: is er een onderliggende nagelaandoening?

In sommige gevallen, als er een vermoeden is van een nagelziekte, zoals schimmel of psoriasis, kan je arts een klein stukje van de nagel laten onderzoeken door een nagelbiopsie. Dit klinkt misschien eng, maar het is een eenvoudige en pijnloze manier om te achterhalen of er een infectie of aandoening aan de basis ligt van je gespleten nagels. Dit soort nagelproblemen kan de nagelplaat verzwakken en ervoor zorgen dat deze splijt of breekt.

De diagnose: wat veroorzaakt je gespleten nagels?

Nadat je arts alle informatie heeft verzameld, van je levensstijl en voedingsgewoonten tot het fysieke onderzoek en eventuele testresultaten, kan de diagnose worden gesteld. Vaak zijn gespleten nagels het resultaat van externe factoren, zoals te veel water of chemicaliën, maar ze kunnen ook wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen zoals een vitaminetekort of een nagelziekte. Met de juiste diagnose in de hand, kun je werken aan herstel en je nagels weer sterk en gezond maken.

Behandeling van gespleten nagels

Vocht

Vingernagels kunnen worden beschermd tegen vocht door handschoenen te dragen bij activiteiten waarbij de handen worden ondergedompeld in water, zoals afwassen. Ook wordt aanbevolen om een vochtinbrengende en beschermende nagellotion te gebruiken die lanoline bevat om droge en broze nagels tegen te gaan. Lanoline uit schapenwol staat bekend om de helende en verzachtende werking voor huid en haren.

Verwonding en nagelbijten

Door je nagels kort te houden en ze met een nagelvijl in een ronde vorm te vijlen, kun je voorkomen dat het splijten en scheuren erger wordt. En gebruik je nagels niet als gereedschap en vermijd nagelbijten.

Chemische stoffen

De effecten van chemicaliën kunnen worden opgeheven door de blootstelling te beperken en de nagels na contact met deze stoffen te hydrateren. Een keer per week een laagje heldere nagellak aanbrengen, kan volgens het American Osteopathic College of Dermatology ook schade voorkomen.

Hypothyreoïdie

Hypothyreoïdie is goed te behandelen met een synthetisch schildklierhormoon.

IJzergebrek

Een dieet met ijzerrijk voedsel of ijzersupplementen kan het tekort verhelpen, maar een arts moet worden geraadpleegd om het probleem te diagnosticeren bij vermoeden van ijzergebreksanemie.

Vitamine B-deficiëntie

Neem bepaalde voedingsmiddelen op in je dieet om voldoende vitamine B binnen te krijgen, zoals groenten, granen, vlees en noten.

Psoriasis van de nagels

Vaak is een zalfbehandeling de eerste keuze bij nagelpsoriasis. Indien de psoriasis in de nagelwortel zit, is het mogelijk om dit te behandelen met corticosteroïdeninjecties in de nagelwortel. In sommige gevallen zal de arts je tabletten of capsules voorschrijven, bijvoorbeeld methotrexaat of acitretine.

Prognose

De prognose voor gespleten nagels hangt sterk af van de onderliggende oorzaken en de mate waarin je stappen onderneemt om de nagels te beschermen en te versterken. Voor de meeste mensen is het een probleem dat goed beheersbaar is, zolang er aandacht wordt besteed aan de verzorging van de nagels en het vermijden van triggers die broosheid veroorzaken.

Als de oorzaak extern is, zoals veelvuldig contact met water of chemische producten, kunnen gespleten nagels binnen enkele maanden verbeteren door aanpassingen in leefstijl en goede nagelverzorging. Het aanbrengen van hydraterende nageloliën, vermijden van agressieve nagellakremovers, en het dragen van handschoenen bij schoonmaakklussen kunnen aanzienlijk bijdragen aan herstel. Omdat nagels langzaam groeien, kan het enkele maanden duren voordat een nieuwe, gezonde nagel is doorgegroeid.

In het geval van gespleten nagels door een medische aandoening, zoals een auto-immuunziekte of een schildklierprobleem, hangt het herstel ook af van de behandeling van de onderliggende aandoening. Hier kan de kwetsbaarheid van de nagels aanhouden, maar met aangepaste verzorging en medische ondersteuning zijn de nagels vaak alsnog in betere conditie te houden.

Kortom, hoewel gespleten nagels voor velen een tijdelijk en omkeerbaar probleem zijn, vraagt het herstel wel geduld en een proactieve aanpak. Met de juiste zorg en aanpassingen is de kans groot dat je nagels weer sterker worden en minder vatbaar zijn voor splijten.

Tips om gebarsten nagels te voorkomen

Als je je nagels voorzichtig behandelt, kun je gespleten nagels helpen voorkomen. Overweeg deze eenvoudige tips en maatregelen:

Houd je nagels droog

Herhaald of langdurig contact met water kan bijdragen aan het splijten en barsten van vingernagels. Draag met katoen gevoerde rubberen handschoenen bij het afwassen, schoonmaken of het gebruik van agressieve chemicaliën.

Betracht goede nagelhygiëne

Houd je vingernagels kort, maar ook weer niet te kort, en knip ze recht af. Wanneer je handcrème gebruikt, wrijf dan de lotion ook in je vingernagels en nagelriemen. Je kan ook een speciale nagelcrème gebruiken. Bijt niet in je vingernagels en trek geen velletjes los van je nagelriemen.

Vermijd agressieve nagelverzorgingsproducten

Beperk het gebruik van nagellakremover. Wanneer je nagellakremover gebruikt, kies dan voor een acetonvrije formule.

Breng een beschermende laag aan

Het aanbrengen van een nagelverharder kan helpen de nagels te versterken. Vooral als je last hebt van hele zwakke nagels die snel inscheuren, kan een nagelverharder effectief zijn. Een voorbeeld is 'Herome Extra Sterk Nagelverharder'.

Casus: Gespleten nagels

Patiënt

Nina, 29 jaar, verkoopmedewerkster.

Klachten

Nina heeft sinds enkele maanden last van gespleten nagels aan haar handen. Ze merkt dat haar nagels broos zijn en makkelijk scheuren, vooral aan de uiteinden. Geen pijn of andere symptomen.

Onderzoek

• Anamnese: Nina is niet bekend met allergieën of eerdere nagelproblemen. Ze gebruikt vaak nagellak en nagellakremover. Haar dieet is redelijk, maar ze eet weinig groenten en fruit. Geen recente ziekten of medicatie.
• Fysiek onderzoek: Broze, gespleten nagels met zichtbare horizontale scheuren. Geen tekenen van infectie of schimmelinfectie. Huid rond de nagels ziet er gezond uit.
• Laboratoriumonderzoek: Niet direct noodzakelijk, maar bloedonderzoek kan worden overwogen om voedingsdeficiënties uit te sluiten.

Diagnose

Onychoschisis (gespleten nagels), waarschijnlijk door overmatig gebruik van nagellakremover en mogelijke voedingsdeficiënties.

Behandeling

• Vochtinbrengende crèmes: Nina wordt geadviseerd om vochtinbrengende crèmes of nagelolie op de nagels en nagelriemen aan te brengen om ze te versterken en te hydrateren.
• Biotine-supplementen: Nina zou er verstandig aan doen om biotine-supplementen te nemen om de gezondheid van haar nagels te verbeteren.
• Nagelverzorging: Nina dient overmatig gebruik van nagellak en nagellakremover te vermijden. Gebruik van een milde, acetonvrije nagellakremover, heeft de voorkeur.

Advies

• Voeding: de arts adviseert Nina om meer groenten, fruit en eiwitten in haar dieet op te nemen om de algehele gezondheid van haar nagels te ondersteunen.
• Nagelverzorging: Regelmatig vijlen van de nagels helpt om scheuren te voorkomen. Ook is het raadzaam om handschoenen te dragen bij huishoudelijk werk om nagelbeschadiging te voorkomen.
• Medische follow-up: Nina moet terugkomen als de nagels niet verbeteren na enkele maanden behandeling of als er nieuwe symptomen optreden zoals pijn of tekenen van infectie.

Prognose

Met de juiste zorg en voedingsaanpassingen kunnen Nina's nagels binnen enkele maanden verbeteren. Het handhaven van goede nagelverzorgingspraktijken en een gezond en gevarieerd dieet zijn essentieel om verdere schade te voorkomen.

Lees verder

• Broze nagels: oorzaken en behandeling van brokkelige nagels
• Gezonde nagels krijgen: vitamine C, B8, ijzer en zink
• Soorten nagelafwijkingen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Nagelriemontsteking (paronychia): symptomen en behandeling
• Blauwe nagels of blauwe nagel: oorzaken en wat te doen?