Polymorfe zwangerschapseruptie: Huiduitslag met jeuk op buik

Tijdens de zwangerschap maakt het lichaam veel veranderingen door, en de huid ondergaat ook enkele wijzigingen. Meestal zijn deze gerelateerd aan de hormonale veranderingen in het lichaam en veroorzaken weinig of geen klachten. Sommige vrouwen krijgen echter te maken met een ander huidprobleem, zoals polymorfe zwangerschapseruptie. Bij deze aandoening, waarvan de oorzaak onbekend is, ontstaan jeukende bultjes en soms ook blaasjes op de buik (huidstriemen). De huidletsels komen ook voor op andere lichaamsgebieden. Deze milde aandoening kan met medicatie worden behandeld. Na de bevalling verdwijnen de klachten volledig binnen enkele weken, zonder blijvende complicaties voor de moeder en de baby(‘s).

• Normale huidklachten bij een zwangerschap
• Synoniemen van polymorfe zwangerschapseruptie
• Epidemiologie van zwangerschapsaandoening
• Oorzaak is onbekend
• Risicofactoren
• Symptomen: Huiduitslag met jeuk op buik
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van zwangere vrouw
• Prognose van aandoening
• Complicaties bij baby(‘s) en vrouwen
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Normale huidklachten bij een zwangerschap

Tijdens de zwangerschap krijgen vrouwen sneller spider naevi (kleine bloedvaatjes die uit een bultje komen), melanocytische naevi (moedervlekjes), goedaardige bindweefselgezwelletjes en levervlekjes. De buik vertoont tevens een zwangerschapsstreep (linea nigra) en striemen (striae: rode en witte strepen op de huid). Minder bekend is dat ook ‘polymorfe zwangerschapseruptie’ kan ontstaan tijdens de zwangerschap.

Synoniemen van polymorfe zwangerschapseruptie

Een andere term voor polymorfe zwangerschapseruptie is ‘jeukzweren en zwangerschapsplaques'. Verder zijn Engelse benamingen ook gangbaar, zoals ‘Polymorphic Eruption of Pregnancy’, ‘pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy’ en de afkorting ‘PUPPP’.

Epidemiologie van zwangerschapsaandoening

Circa 1 op de 160 vrouwen krijgt te maken met polymorfe zwangerschapseruptie.

Oorzaak is onbekend

De aandoening heeft een onbekende etiologie. Mogelijk houdt het verband met het uitrekken van de huid op de buik. Het uitrekken wekt een immuunrespons op door schade aan het bindweefsel. Normaal gesproken zijn foetale cellen in lage hoeveelheden aanwezig in de bloedsomloop van de moeder. Een andere theorie suggereert dat de foetale cellen in grotere hoeveelheden aanwezig zijn bij zwangere vrouwen met deze zwangerschapsdermatose (huidaandoening bij zwangere vrouwen). Deze verhoogde hoeveelheid houdt ook nog even aan tot na de bevalling.

Risicofactoren

Vrouwen met een blanke huidskleur zijn vaker getroffen dan zwangere vrouwen met een donkere huidskleur. Het risico op de ziekte is tevens groter bij een overmatige gewichtstoename, zoals bij meerlingenzwangerschappen. De polymorfe zwangerschapseruptie komt tot slot vaker voor bij vrouwen die zwanger zijn van een mannelijke foetus.

Symptomen: Huiduitslag met jeuk op buik

Zwangere vrouwen krijgen te maken met een huiduitslag die vooral optreedt in het laatste trimester van een eerste zwangerschap, maar bij circa 15% van de vrouwen beginnen de klachten onmiddellijk na de bevalling. De zwangere vrouw presenteert zich met erg jeukende bultjes die lijken op netelroos, plaques (grotere, verheven plekken) en af en toe kleine blaasjes. De letsels beginnen meestal op de buik (huidstriemen), maar kunnen zich uitbreiden naar de bovenarmen, de billen en dijen, en soms ook naar de armen. De navel is vaak gespaard van de huiduitslag. Letsels op of boven de borsten zijn zelden aanwezig. Slaapstoornissen komen eveneens voor bij zwangere of net bevallen vrouwen door de ernstige jeuk.

Diagnose en onderzoeken

De geschiedenis en klinische bevindingen zijn meestal typerend bij vrouwen met polymorfe zwangerschapseruptie. Specifieke onderzoeken bestaan niet voor deze ziekte. Een huidbiopsie (een stukje huidweefsel wegnemen en microscopisch laten onderzoeken) geeft geen specifieke informatie over de aandoening.

Behandeling van zwangere vrouw

De behandeling bestaat uit geruststelling, rijkelijk aangebrachte vochtinbrengende crèmes om de huid te kalmeren, milde lokale steroïden (op de huid aangebrachte krachtige ontstekingsremmers) en soms een kortstondige kuur met systemische steroïden. Verder kan de arts in de late zwangerschap mogelijk antihistaminica inzetten tegen de jeuk, maar dit maakt de baby wel slaperiger tijdens de bevalling.

Prognose van aandoening

Bij de meeste vrouwen zijn de symptomen vier tot zes weken na de bevalling verdwenen. Ook bij vrouwen bij wie de symptomen pas zijn begonnen na de bevalling, verdwijnen de symptomen na enkele weken.

Complicaties bij baby(‘s) en vrouwen

De huiduitslag is niet geassocieerd met een risico voor de moeder of de foetus. Heel af en toe lijdt de baby aan een milde vorm van de huiduitslag, maar de symptomen verdwijnen dan snel. De ziekte is wel geassocieerd met lage maternale serum cortisolspiegels. Polymorfe zwangerschapseruptie komt tot slot slechts zelden voor bij volgende zwangerschappen. Wanneer de ziekte toch verschijnt bij een volgende zwangerschap, zijn de symptomen mild.

Epidemiologie

Circa 1 op de 160 vrouwen krijgt te maken met polymorfe zwangerschapseruptie.

Oorzaken

De aandoening heeft een onbekende etiologie. Mogelijk houdt het verband met het uitrekken van de huid op de buik. Het uitrekken wekt een immuunrespons op door schade aan het bindweefsel. Normaal gesproken zijn foetale cellen in lage hoeveelheden aanwezig in de bloedsomloop van de moeder. Een andere theorie suggereert dat de foetale cellen in grotere hoeveelheden aanwezig zijn bij zwangere vrouwen met deze zwangerschapsdermatose (huidaandoening bij zwangere vrouwen). Deze verhoogde hoeveelheid houdt ook nog even aan tot na de bevalling.

Risicofactoren

Vrouwen met een blanke huidskleur zijn vaker getroffen dan zwangere vrouwen met een donkere huidskleur. Het risico op de ziekte is tevens groter bij een overmatige gewichtstoename, zoals bij meerlingenzwangerschappen. De polymorfe zwangerschapseruptie komt tot slot vaker voor bij vrouwen die zwanger zijn van een mannelijke foetus.

Alarmsymptomen

Er zijn geen specifieke alarmsymptomen die duiden op polymorfe zwangerschapseruptie. Bij ernstige jeuk of uitgebreide uitslag die niet lijkt te verbeteren met de standaardbehandelingen, is het raadzaam om medische hulp te zoeken.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose wordt gesteld op basis van de klinische presentatie en de medische geschiedenis. Specifieke laboratoriumtests of beeldvorming zijn meestal niet nodig. Een huidbiopsie kan worden uitgevoerd, maar levert vaak geen specifieke informatie over de aandoening.

Behandeling

De behandeling bestaat uit geruststelling, rijkelijk aangebrachte vochtinbrengende crèmes om de huid te kalmeren, milde lokale steroïden (op de huid aangebrachte krachtige ontstekingsremmers) en soms een kortstondige kuur met systemische steroïden. Verder kan de arts in de late zwangerschap mogelijk antihistaminica inzetten tegen de jeuk, maar dit maakt de baby wel slaperiger tijdens de bevalling.

Prognose

Bij de meeste vrouwen zijn de symptomen vier tot zes weken na de bevalling verdwenen. Ook bij vrouwen bij wie de symptomen pas zijn begonnen na de bevalling, verdwijnen de symptomen na enkele weken.

Complicaties

De huiduitslag is niet geassocieerd met een risico voor de moeder of de foetus. Heel af en toe lijdt de baby aan een milde vorm van de huiduitslag, maar de symptomen verdwijnen dan snel. De ziekte is wel geassocieerd met lage maternale serum cortisolspiegels. Polymorfe zwangerschapseruptie komt tot slot slechts zelden voor bij volgende zwangerschappen. Wanneer de ziekte toch verschijnt bij een volgende zwangerschap, zijn de symptomen mild.

Preventie

Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen voor polymorfe zwangerschapseruptie. Het is echter nuttig om goed voor de huid te zorgen tijdens de zwangerschap door regelmatig hydraterende crèmes te gebruiken en een gezonde levensstijl te handhaven. Regelmatige controle door een arts kan ook helpen om mogelijke huidproblemen vroegtijdig te identificeren en te behandelen.

Lees verder

• Huid-, haar- en nagelproblemen tijdens zwangerschap
• Zwangerschapscholestase: Jeuk & geelzucht bij zwangerschap
• Zwangerschapsjeuk: Jeukende bultjes op huid bij zwangerschap
• Pruritische zwangerschapsfolliculitis: Huiduitslag op romp