Polymorfe zwangerschapseruptie: Huiduitslag met jeuk op buik

Tijdens de zwangerschap maakt het lichaam veel veranderingen door, en de huid ondergaat ook enkele wijzigingen. Meestal zijn deze gerelateerd aan de hormonale veranderingen in het lichaam en veroorzaken weinig of geen klachten. Sommige vrouwen krijgen echter te maken met een ander huidprobleem, zoals polymorfe zwangerschapseruptie. Bij deze aandoening, waarvan de oorzaak onbekend is, ontstaan jeukende bultjes en soms ook blaasjes op de buik (huidstriemen). De huidletsels komen ook voor op andere lichaamsgebieden. Deze milde aandoening kan met medicatie worden behandeld. Na de bevalling verdwijnen de klachten volledig binnen enkele weken, zonder blijvende complicaties voor de moeder en de baby(‘s).

• Normale huidklachten bij een zwangerschap
• Synoniemen van polymorfe zwangerschapseruptie
• Epidemiologie van zwangerschapsaandoening
• Oorzaak is onbekend
• Risicofactoren
• Symptomen: Huiduitslag met jeuk op buik
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van zwangere vrouw
• Prognose van aandoening
• Complicaties bij baby(‘s) en vrouwen
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het leven / omgaan met polymorfe zwangerschapseruptie
• Behandeling en verlichting van symptomen
• Zorg voor de huid en voeding
• Oortjes van zorg en medische controle
• Misvattingen rond polymorfe zwangerschapseruptie
• Polymorfe zwangerschapseruptie is gevaarlijk voor de baby
• De uitslag is een teken van een onderliggende ziekte
• PUPPP komt door hormonale disbalans
• PUPPP treft alle zwangere vrouwen even vaak
• Het is een vorm van allergie
• PUPPP kan worden voorkomen door een gezond voedingspatroon

Normale huidklachten bij een zwangerschap

Tijdens de zwangerschap krijgen vrouwen sneller spider naevi (kleine bloedvaatjes die uit een bultje komen), melanocytische naevi (moedervlekjes), goedaardige bindweefselgezwelletjes en levervlekjes. De buik vertoont tevens een zwangerschapsstreep (linea nigra) en striemen (striae: rode en witte strepen op de huid). Minder bekend is dat ook ‘polymorfe zwangerschapseruptie’ kan ontstaan tijdens de zwangerschap.

Synoniemen van polymorfe zwangerschapseruptie

Een andere term voor polymorfe zwangerschapseruptie is ‘jeukzweren en zwangerschapsplaques'. Verder zijn Engelse benamingen ook gangbaar, zoals ‘Polymorphic Eruption of Pregnancy’, ‘pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy’ en de afkorting ‘PUPPP’.

Epidemiologie van zwangerschapsaandoening

Circa 1 op de 160 vrouwen krijgt te maken met polymorfe zwangerschapseruptie.

Oorzaak is onbekend

De aandoening heeft een onbekende etiologie. Mogelijk houdt het verband met het uitrekken van de huid op de buik. Het uitrekken wekt een immuunrespons op door schade aan het bindweefsel. Normaal gesproken zijn foetale cellen in lage hoeveelheden aanwezig in de bloedsomloop van de moeder. Een andere theorie suggereert dat de foetale cellen in grotere hoeveelheden aanwezig zijn bij zwangere vrouwen met deze zwangerschapsdermatose (huidaandoening bij zwangere vrouwen). Deze verhoogde hoeveelheid houdt ook nog even aan tot na de bevalling.

Risicofactoren

Vrouwen met een blanke huidskleur zijn vaker getroffen dan zwangere vrouwen met een donkere huidskleur. Het risico op de ziekte is tevens groter bij een overmatige gewichtstoename, zoals bij meerlingenzwangerschappen. De polymorfe zwangerschapseruptie komt tot slot vaker voor bij vrouwen die zwanger zijn van een mannelijke foetus.

Symptomen: Huiduitslag met jeuk op buik

Zwangere vrouwen krijgen te maken met een huiduitslag die vooral optreedt in het laatste trimester van een eerste zwangerschap, maar bij circa 15% van de vrouwen beginnen de klachten onmiddellijk na de bevalling. De zwangere vrouw presenteert zich met erg jeukende bultjes die lijken op netelroos, plaques (grotere, verheven plekken) en af en toe kleine blaasjes. De letsels beginnen meestal op de buik (huidstriemen), maar kunnen zich uitbreiden naar de bovenarmen, de billen en dijen, en soms ook naar de armen. De navel is vaak gespaard van de huiduitslag. Letsels op of boven de borsten zijn zelden aanwezig. Slaapstoornissen komen eveneens voor bij zwangere of net bevallen vrouwen door de ernstige jeuk.

Diagnose en onderzoeken

De geschiedenis en klinische bevindingen zijn meestal typerend bij vrouwen met polymorfe zwangerschapseruptie. Specifieke onderzoeken bestaan niet voor deze ziekte. Een huidbiopsie (een stukje huidweefsel wegnemen en microscopisch laten onderzoeken) geeft geen specifieke informatie over de aandoening.

Behandeling van zwangere vrouw

De behandeling bestaat uit geruststelling, rijkelijk aangebrachte vochtinbrengende crèmes om de huid te kalmeren, milde lokale steroïden (op de huid aangebrachte krachtige ontstekingsremmers) en soms een kortstondige kuur met systemische steroïden. Verder kan de arts in de late zwangerschap mogelijk antihistaminica inzetten tegen de jeuk, maar dit maakt de baby wel slaperiger tijdens de bevalling.

Prognose van aandoening

Bij de meeste vrouwen zijn de symptomen vier tot zes weken na de bevalling verdwenen. Ook bij vrouwen bij wie de symptomen pas zijn begonnen na de bevalling, verdwijnen de symptomen na enkele weken.

Complicaties bij baby(‘s) en vrouwen

De huiduitslag is niet geassocieerd met een risico voor de moeder of de foetus. Heel af en toe lijdt de baby aan een milde vorm van de huiduitslag, maar de symptomen verdwijnen dan snel. De ziekte is wel geassocieerd met lage maternale serum cortisolspiegels. Polymorfe zwangerschapseruptie komt tot slot slechts zelden voor bij volgende zwangerschappen. Wanneer de ziekte toch verschijnt bij een volgende zwangerschap, zijn de symptomen mild.

Epidemiologie

Circa 1 op de 160 vrouwen krijgt te maken met polymorfe zwangerschapseruptie.

Oorzaken

De aandoening heeft een onbekende etiologie. Mogelijk houdt het verband met het uitrekken van de huid op de buik. Het uitrekken wekt een immuunrespons op door schade aan het bindweefsel. Normaal gesproken zijn foetale cellen in lage hoeveelheden aanwezig in de bloedsomloop van de moeder. Een andere theorie suggereert dat de foetale cellen in grotere hoeveelheden aanwezig zijn bij zwangere vrouwen met deze zwangerschapsdermatose (huidaandoening bij zwangere vrouwen). Deze verhoogde hoeveelheid houdt ook nog even aan tot na de bevalling.

Risicofactoren

Vrouwen met een blanke huidskleur zijn vaker getroffen dan zwangere vrouwen met een donkere huidskleur. Het risico op de ziekte is tevens groter bij een overmatige gewichtstoename, zoals bij meerlingenzwangerschappen. De polymorfe zwangerschapseruptie komt tot slot vaker voor bij vrouwen die zwanger zijn van een mannelijke foetus.

Alarmsymptomen

Er zijn geen specifieke alarmsymptomen die duiden op polymorfe zwangerschapseruptie. Bij ernstige jeuk of uitgebreide uitslag die niet lijkt te verbeteren met de standaardbehandelingen, is het raadzaam om medische hulp te zoeken.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose wordt gesteld op basis van de klinische presentatie en de medische geschiedenis. Specifieke laboratoriumtests of beeldvorming zijn meestal niet nodig. Een huidbiopsie kan worden uitgevoerd, maar levert vaak geen specifieke informatie over de aandoening.

Behandeling

De behandeling bestaat uit geruststelling, rijkelijk aangebrachte vochtinbrengende crèmes om de huid te kalmeren, milde lokale steroïden (op de huid aangebrachte krachtige ontstekingsremmers) en soms een kortstondige kuur met systemische steroïden. Verder kan de arts in de late zwangerschap mogelijk antihistaminica inzetten tegen de jeuk, maar dit maakt de baby wel slaperiger tijdens de bevalling.

Prognose

Bij de meeste vrouwen zijn de symptomen vier tot zes weken na de bevalling verdwenen. Ook bij vrouwen bij wie de symptomen pas zijn begonnen na de bevalling, verdwijnen de symptomen na enkele weken.

Complicaties

De huiduitslag is niet geassocieerd met een risico voor de moeder of de foetus. Heel af en toe lijdt de baby aan een milde vorm van de huiduitslag, maar de symptomen verdwijnen dan snel. De ziekte is wel geassocieerd met lage maternale serum cortisolspiegels. Polymorfe zwangerschapseruptie komt tot slot slechts zelden voor bij volgende zwangerschappen. Wanneer de ziekte toch verschijnt bij een volgende zwangerschap, zijn de symptomen mild.

Preventie

Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen voor polymorfe zwangerschapseruptie. Het is echter nuttig om goed voor de huid te zorgen tijdens de zwangerschap door regelmatig hydraterende crèmes te gebruiken en een gezonde levensstijl te handhaven. Regelmatige controle door een arts kan ook helpen om mogelijke huidproblemen vroegtijdig te identificeren en te behandelen.

Praktische tips voor het leven / omgaan met polymorfe zwangerschapseruptie

Behandeling en verlichting van symptomen

Polymorfe zwangerschapseruptie is een veelvoorkomende huidaandoening tijdens de zwangerschap die meestal verschijnt als jeukende uitslag op de buik, maar soms ook op de dijen, rug of borst. De symptomen kunnen worden verlicht met antihistaminica, die de jeuk helpen verminderen, of met corticosteroïdcrèmes die de ontsteking onderdrukken. Het is belangrijk om voorzichtig te zijn met het gebruik van medicatie tijdens de zwangerschap, dus het is altijd raadzaam om een arts te raadplegen voordat behandelingsopties worden gekozen.

Zorg voor de huid en voeding

Een belangrijke stap in het verlichten van de symptomen is het zorgvuldig verzorgen van de huid met milde, geurloze huidverzorgingsproducten die de huid niet verder irriteren. Het hydrateren van de huid met een verzachtende crème kan helpen de jeuk te verminderen. Patiënten kunnen baat hebben bij het dragen van losse, ademende kleding om de huid niet verder te irriteren. Daarnaast kunnen voedingsaanpassingen nuttig zijn, zoals het verhogen van de inname van omega-3 vetzuren, die ontstekingsremmende eigenschappen bezitten en het herstel van de huid kunnen bevorderen.

Oortjes van zorg en medische controle

Polymorfe zwangerschapseruptie gaat meestal vanzelf weg na de bevalling, maar het is belangrijk om de symptomen goed in de gaten te houden en regelmatig medische controle te hebben. In zeldzame gevallen kan de aandoening verergeren, waardoor extra behandeling noodzakelijk is. Het is ook cruciaal om andere mogelijke aandoeningen uit te sluiten die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken, zoals eczeem of een allergische reactie. Medische ondersteuning is van belang om de juiste diagnose te stellen en passende behandelingsopties te bieden.

Misvattingen rond polymorfe zwangerschapseruptie

Polymorfe zwangerschapseruptie (PUPPP) is een veelvoorkomende huiduitslag die optreedt tijdens de zwangerschap, meestal in het derde trimester. Het veroorzaakt intense jeuk en rode bultjes, vaak beginnend op de buik en zich uitbreidend naar andere delen van het lichaam. Hoewel de aandoening onschuldig is voor zowel moeder als kind, bestaan er veel misvattingen over de oorzaken, behandeling en gevolgen.

Polymorfe zwangerschapseruptie is gevaarlijk voor de baby

Hoewel de symptomen voor de moeder erg vervelend kunnen zijn, vormt PUPPP geen direct gevaar voor de baby. De uitslag is beperkt tot de huid en heeft geen invloed op de ontwikkeling of gezondheid van de foetus. De jeuk kan echter het comfort van de moeder beïnvloeden, vooral bij ernstige gevallen, wat indirect stress kan veroorzaken.

De uitslag is een teken van een onderliggende ziekte

Polymorfe zwangerschapseruptie is geen indicatie van een ernstigere aandoening, zoals een auto-immuunziekte of leverprobleem. In sommige gevallen worden aanvullende bloedonderzoeken uitgevoerd om andere oorzaken, zoals intrahepatische cholestase van de zwangerschap, uit te sluiten, maar PUPPP zelf is een goedaardige aandoening die vanzelf verdwijnt na de bevalling.

PUPPP komt door hormonale disbalans

Hoewel de exacte oorzaak van polymorfe zwangerschapseruptie onbekend is, wordt aangenomen dat het voornamelijk wordt veroorzaakt door de snelle uitrekking van de huid en een ontstekingsreactie, eerder dan door een hormonale verstoring. Er zijn geen duidelijke aanwijzingen dat afwijkingen in de bijnieren of andere hormonale klieren een directe rol spelen bij het ontstaan van deze aandoening.

PUPPP treft alle zwangere vrouwen even vaak

Niet alle zwangere vrouwen lopen een gelijk risico op het ontwikkelen van PUPPP. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen die zwanger zijn van een meerling of die een snelle gewichtstoename ervaren, wat de huid extra belast. Daarnaast lijken genetische factoren een rol te spelen, aangezien sommige vrouwen er bij meerdere zwangerschappen last van krijgen, terwijl anderen er nooit mee te maken hebben.

Het is een vorm van allergie

Hoewel de uitslag gepaard gaat met roodheid en jeuk, is PUPPP geen allergische reactie. Antihistaminica, die vaak worden gebruikt om allergieën te behandelen, zijn meestal niet effectief tegen deze aandoening. In plaats daarvan worden verzachtende crèmes, mentholhoudende lotions en in sommige gevallen milde corticosteroïden voorgeschreven om de jeuk te verminderen.

PUPPP kan worden voorkomen door een gezond voedingspatroon

Hoewel een evenwichtig voedingspatroon belangrijk is voor de algehele gezondheid van de moeder en de baby, is er geen wetenschappelijk bewijs dat dieetveranderingen PUPPP kunnen voorkomen. De aandoening wordt voornamelijk veroorzaakt door mechanische factoren, zoals huidrek en ontstekingsreacties, en niet door voedingsgebonden triggers. Echter, een goede huidverzorging kan helpen om het ongemak te verminderen.

Lees verder

• Huid-, haar- en nagelproblemen tijdens zwangerschap
• Zwangerschapscholestase: Jeuk & geelzucht bij zwangerschap
• Zwangerschapsjeuk: Jeukende bultjes op huid bij zwangerschap
• Pruritische zwangerschapsfolliculitis: Huiduitslag op romp