Huid-, haar- en nagelproblemen tijdens zwangerschap

Het lichaam maakt veel veranderingen door tijdens de zwangerschap. Door hormonale schommelingen ontstaan mogelijk problemen met de huid, maar ook met het haar en de nagels. De overgrote meerderheid van aanstaande moeders heeft te maken met donkere vlekken op de huid, een haargroei op ongebruikelijke gebieden, een verlies van hoofdhaar, een huiduitslag, acne en andere huidproblemen. Als een zwangere vrouw zich zorgen maakt, bezoekt ze het best een dermatoloog (huidarts) om de oorzaak op te laten sporen en eventueel zo snel mogelijk te starten met een behandeling. De meeste huid-, haar- en nagelproblemen verdwijnen na de bevalling, al keren ze af en toe wel terug bij een volgende zwangerschap.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Soorten van huid-, haar- en nagelprobleemn tijdens zwangerschapen
• Acne bij zwangere vrouwen
• Bestaande huidproblemen
• Chloasma (zwangerschapsmasker) tijdens zwangerschap
• Haar
• Impetigo herpetiformis
• Nagels
• Pemphigoid gestationis
• Polymorfe zwangerschapseruptie
• Spider angiomen
• Striemen
• Zwangerschapscholestase
• Zwangerschapsjeuk
• Risicofactoren
• Geassocieerde symptomen
• Huidproblemen
• Haarproblemen
• Nagelproblemen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Huid-, haar- en nagelproblemen komen vaak voor tijdens de zwangerschap en kunnen een breed scala aan symptomen omvatten. Deze problemen worden vaak waargenomen bij zwangere vrouwen van alle leeftijden en kunnen variëren in ernst.

Oorzaken

Deze problemen worden vaak veroorzaakt door hormonale veranderingen die optreden tijdens de zwangerschap. Veranderingen in hormoonspiegels kunnen invloed hebben op de huid, haar, en nagels, wat leidt tot diverse symptomen zoals acne, zwangerschapsmasker en droge huid.

Soorten van huid-, haar- en nagelprobleemn tijdens zwangerschapen

Acne bij zwangere vrouwen

Vrouwen met acne (huidziekte met ontsteking van talgklieren) merken een verergering van de symptomen tijdens de zwangerschap. De acne breekt uit op het gezicht, de borst of de rug. Anderzijds melden sommige vrouwen dat de acne juist verbetert door de zwangerschap. Acne is een hormoongestuurde aandoening. Daarom nemen sommige vrouwen orale (via de mond ingenomen) anticonceptiva (anticonceptiepil) om de huid te zuiveren. Het is dus normaal dat hormonale schommelingen tijdens de zwangerschap acne beïnvloeden. Bovendien reageren talgklieren (olieproducerende klieren) op androgeen, het mannelijke geslachtshormoon dat tijdens de zwangerschap ook toeneemt. Hierdoor produceren de talgklieren grote hoeveelheden talg, waardoor de opening van de talgklier geblokkeerd (verstopt) geraakt en een mee-eter ontstaat. De huidproblemen verdwijnen in de meeste gevallen na de zwangerschap. Als de puistjes ernstig zijn tijdens de zwangerschap, schrijft de arts veilige medicijnen voor, zoals topische (op de huid toegepaste) antibiotica. Door dagelijks de huid te reinigen met een vrij verkrijgbaar reinigingsmiddel dat alfahydroxyzuur bevat, is het ook mogelijk om de puistjes tot een minimum te beperken.

Bestaande huidproblemen

Atopische dermatitis
Zwangere vrouwen met bepaalde huidaandoeningen hebben meer kans op een verergering, of minder vaak, een verbetering van de aandoening. Vrouwen met atopische dermatitis, een huidziekte die jeukende, irriterende huidletsels veroorzaakt, ervaren bijvoorbeeld een verslechtering tijdens de zwangerschap. In sommige gevallen ontwikkelt atopische dermatitis zich voor de eerste keer tijdens de zwangerschap.

Psoriasis
Psoriasis, een huidaandoening die zich kenmerkt door verhoogde, verdikte vlekken van een rode huid bedekt met zilverwitte schubben, verbetert mogelijk tijdens de zwangerschap. Deze verbetering is te wijten aan de hoge niveaus van interleukine-10 tijdens de zwangerschap, een eiwit dat door een cel wordt afgegeven om de functie van een andere cel te reguleren.

Skin tags
Skin tags (huidgezwelletjes op een steeltje) of andere goedaardige gezwelletjes rond de nek zijn hormonaal gerelateerd en nemen tijdens de zwangerschap in aantal toe. Mogelijk groeit het weefsel doordat een verhoogde bloedtoevoer naar de huid plaatsvindt. Deze veranderingen gaan vaak weg na de bevalling.

Chloasma (zwangerschapsmasker) tijdens zwangerschap

Chloasma (melasma of het zwangerschapsmasker) komt voor wanneer de door zonlicht blootgestelde huid op de bovenwangen, het voorhoofd en/of bovenlip een bruinachtige kleur krijgt. Deze huidaandoening komt tot stand door de afzetting van overtollig pigment in de bovenste huidlagen. Dit is een soortgelijk verschijnsel dat optreedt wanneer vrouwen orale anticonceptiva nemen. Vaak verdwijnt deze huidaandoening na de zwangerschap. In sommige gevallen blijft een zwangerschapsmasker bestaan en dan zet de arts diverse mogelijke behandelingen in zoals bleekcrèmes of chemische peelings. Het is een goed idee om tijdens de zwangerschap zonnecrème te gebruiken om te voorkomen dat chloasma optreedt. Het is dankzij een zonnebrandmiddel ook mogelijk om te voorkomen dat bestaande plekken verdonkeren.

Haar

Hirsutisme
Hirsutisme, dat optreedt wanneer vrouwen haar op typische mannelijke plekken zoals de lip en kin laten groeien, is het gevolg van hormonale veranderingen van de zwangerschap. Het is meestal niet erg uitgesproken en ook niet permanent en verdwijnt meestal binnen zes maanden na de bevalling.

Telogeen effluvium
Door toename van hormonen tijdens de zwangerschap, verliezen veel vrouwen haren op hun hoofd. Dit fenomeen staat bekend als ‘telogeen effluvium’. Bij het merendeel van de vrouwen start deze haaraandoening drie maanden na de bevalling, al kampen sommige vrouwen ook tijdens de zwangerschap met haarverlies of dunner wordend huid. Vaak groeien de haren uiteindelijk weer terug. Het is echter belangrijk om deze haaraandoening te laten volgen door een dermatoloog om er zeker van te zijn dat er een volledige hergroei is.

Impetigo herpetiformis

Impetigo herpetiformis, een vorm van psoriasis pustulosa (pustuleuze psoriasis: huidziekte met witte bultjes met pus), is een zeldzame huidaandoening die optreedt tijdens de tweede helft van de zwangerschap. Systemische tekenen van impetigo herpetiformis zijn misselijkheid, braken, diarree, koorts, koude rillingen en lymfadenopathie (gezwollen lymfeklieren). Jeuk is over het algemeen afwezig. De behandeling van impetigo herpetiformis bestaat uit systemische corticosteroïden en antibiotica om secundair geïnfecteerde letsels te behandelen. De ziekte verdwijnt meestal na de bevalling, hoewel deze soms terugkomt in een volgende zwangerschap. Complicaties komen soms voor, zoals een secundaire infectie, bloedvergiftiging, hyperparathyreoïdie (een overactieve bijschildklier) met hypocalciëmie (tekort aan calcium in het bloed), hypoalbuminemie (een tekort aan albumine in het bloed).

Nagels

Ook komen tijdens de zwangerschap nagelafwijkingen voor. Vrouwen krijgen mogelijk te maken met barstjes in de nagels of ruw aanvoelende nagels. Het is anno oktober 2020 voor artsen onbekend waarom deze afwijkingen aan de nagels precies optreden tijdens de zwangerschap.

Pemphigoid gestationis

Pemphigoid gestationis is een auto-immuunziekte die meestal verschijnt tijdens het tweede of derde trimester. Af en toe kampt een vrouw onmiddellijk na de bevalling met de ziekte. Symptomen van deze aandoening zijn onder meer blaren op de buik of andere lichaamsdelen. Deze aandoening verhoogt het risico op een vroeggeboorte of een kleine baby een beetje.

Polymorfe zwangerschapseruptie

Polymorfe zwangerschapseruptie is de meest voorkomende huidaandoening die optreedt tijdens de zwangerschap. Vrouwen met deze huidziekte ontwikkelen kleine rode bultjes en galbulten, en wanneer deze ernstig zijn, vormen de bobbels grote plekken. Deze huiduitslag begint meestal op de buik en verspreidt zich vervolgens naar de dijen, de billen, de borsten en de armen. De vrouw voelt overal jeuk tijdens het middelste en laatste trimester. Topische medicijnen tegen de jeuk, antihistaminica en lokale steroïden beheersen de jeuk.

Spider angiomen

Spider angiomen (spider naevi) zijn verzamelingen van kleine verwijde bloedvaten die meestal vanuit een centraal punt uitstralen en lijken op de poten van een spin. Ze houden verband met veranderingen in hormoonspiegels. Sommige vrouwen ontwikkelen tijdens de zwangerschap angiomen op het gezicht, de borst, of soms op de armen of de buik. Angiomen verdwijnen na de zwangerschap veelal. Indien dit niet het geval is, behandelt de arts deze via lasertherapie.

Striemen

Meer dan 90% van de zwangere vrouwen ontwikkelt striemen (striae) als reactie op het trekken en strekken van de onderliggende huid tijdens de zwangerschap. Striemen zijn roze of paarse banden die vaak aanwezig zijn in de maagstreek, al bevinden ze zich soms ook op de borsten of dijen. Lichaamsbeweging en het gebruik van lotions of crèmes met alfahydroxyzuren voorkomen de totstandkoming van de striemen.

Zwangerschapscholestase

Zwangerschapscholestase is een door de zwangerschap veroorzaakte leveraandoening die verschijnt in het derde zwangerschapstrimester. De leverziekte kenmerkt zich door ernstige jeuk zonder de aanwezigheid van een huiduitslag. Jeuk is meestal aanwezig op de handpalmen, de voetzolen of de romp van het lichaam. De symptomen van de aandoening verdwijnen meestal binnen de eerste paar dagen na de geboorte. Wel verhoogt de leverziekte het risico op een vroeggeboorte en foetale sterfte.

Zwangerschapsjeuk

Zwangerschapsjeuk komt voor bij ongeveer één op de driehonderd zwangerschappen en is gerapporteerd in alle trimesters. Vrouwen ervaren dan rode papels en knobbeltjes op de strekoppervlakten van de ledematen. Bovendien ervaren vrouwen soms weken of maanden na de bevalling nog steeds jeuk. De oorzaak van deze aandoening is onduidelijk anno oktober 2020, maar een groeiende buik, een betere doorbloeding, een droge huid en eczeem zijn enkele verhogende risicofactoren. Er zijn geen erkende nadelige effecten voor de moeder of foetus. Krachtige topische steroïden en orale antihistaminica verlichten de symptomen.

Risicofactoren

Risicofactoren voor huid-, haar-, en nagelproblemen tijdens de zwangerschap omvatten hormonale schommelingen, een voorgeschiedenis van huidaandoeningen, en genetische aanleg. Bepaalde zwangerschapscomplicaties kunnen ook bijdragen aan deze problemen.

Geassocieerde symptomen

Huidproblemen

Striae (zwangerschapsstriemen)
Striae zijn een veelvoorkomend huidprobleem tijdens de zwangerschap, veroorzaakt door de snelle uitrekking van de huid. Naarmate de buik groeit, kan de huid op verschillende plekken, zoals de buik, borsten, heupen en dijen, onder druk komen te staan, wat leidt tot het ontstaan van deze striemen. Ze verschijnen meestal als roze of paarse strepen en kunnen later vervagen naar een lichter, witachtig kleur. Naast de zichtbare veranderingen in de huid kunnen vrouwen ook een gevoel van jeuk of ongemak ervaren op de plaatsen waar striae zich vormen. Dit kan gepaard gaan met een gevoel van strakheid van de huid, vooral naarmate de zwangerschap vordert. Hoewel striae over het algemeen niet schadelijk zijn, kunnen ze psychologisch belastend zijn voor sommige vrouwen, vooral als ze zich zorgen maken over hun uiterlijk na de bevalling.

Chloasma (zwangerschapsmasker)
Chloasma is een andere veelvoorkomende huidreactie die kan optreden tijdens de zwangerschap. Deze aandoening wordt gekenmerkt door donkere vlekken op het gezicht, met name op de wangen, het voorhoofd en de bovenlip. Het komt vaak voor bij vrouwen met een donkerdere huid en wordt vaak verergerd door blootstelling aan zonlicht. De vlekken kunnen variëren in grootte en intensiteit en kunnen een ongelijkmatige huidskleur veroorzaken die soms als cosmetisch onaangenaam wordt ervaren. Vrouwen met chloasma kunnen ook jeuk of irritatie ervaren in de aangedane gebieden, wat hun ongemak kan verergeren. Hoewel deze huidverkleuringen doorgaans na de zwangerschap vervagen, kan het soms enige tijd duren voordat de huid weer egaal van kleur is, wat tot frustratie kan leiden.

Haarproblemen

Haaruitval
Na de bevalling kunnen vrouwen last krijgen van haaruitval, ook wel telogeen effluvium genoemd. Dit fenomeen is vaak een gevolg van de hormonale schommelingen die optreden na de zwangerschap, waarbij de hormoonspiegels weer terugkeren naar hun normale niveau. Tijdens de zwangerschap is het gebruikelijk dat vrouwen minder haaruitval ervaren door de verhoogde niveaus van oestrogeen, wat de haarcyclus verlengt. Na de bevalling kan deze cyclus echter abrupt veranderen, wat resulteert in een aanzienlijke hoeveelheid haarverlies gedurende enkele maanden. Dit haarverlies kan bijzonder merkbaar zijn tijdens het borstelen of wassen van het haar, waarbij vrouwen vaak meer haren op de borstel of in de gootsteen aantreffen. Hoewel dit proces zorgwekkend kan zijn, is het belangrijk te realiseren dat dit meestal tijdelijk is en dat het haar uiteindelijk weer teruggroeit.

Verhoogde haargroei
In tegenstelling tot haaruitval kunnen sommige vrouwen ook een toename van haargroei op ongewenste plaatsen ervaren tijdens de zwangerschap. Dit fenomeen kan zich voordoen op het gezicht, de armen en de benen en is vaak te wijten aan de verhoogde niveaus van hormonen zoals oestrogeen en progesteron. De haargroei kan dikker en donkerder zijn dan voorheen, wat kan leiden tot ongemak of zorgen over het uiterlijk. Sommige vrouwen kunnen zich daardoor genoodzaakt voelen om vaker onthaardingsmethoden te gebruiken, zoals scheren of harsen, om de ongewenste haargroei te beheersen. Het is belangrijk voor vrouwen om te begrijpen dat deze veranderingen in haargroei meestal tijdelijk zijn en dat de haargroei na de zwangerschap weer naar normaal kan terugkeren.

Nagelproblemen

Broze of zwakke nagels
Tijdens de zwangerschap kunnen vrouwen ook last krijgen van broze of zwakke nagels. Dit kan het gevolg zijn van hormonale veranderingen en mogelijke tekorten aan bepaalde voedingsstoffen die essentieel zijn voor de nagelgezondheid, zoals biotine en zink. Nagels kunnen sneller breken of splijten, en vrouwen kunnen een verandering in de nagelstructuur opmerken, waarbij de nagels dunner of minder sterk aanvoelen. Dit kan frustrerend zijn, vooral voor vrouwen die gewend zijn aan sterke en gezonde nagels. Het is belangrijk dat vrouwen tijdens de zwangerschap aandacht besteden aan hun voedingsinname om ervoor te zorgen dat ze voldoende essentiële voedingsstoffen binnenkrijgen ter ondersteuning van zowel hun nagels als hun algehele gezondheid.

Verandering in nagelgroei
Naast broze nagels kunnen sommige vrouwen ook een versnelde groei van hun nagels ervaren tijdens de zwangerschap. Dit kan leiden tot een snellere behoefte aan manicure of pedicure, aangezien nagels vaak langer worden dan normaal. Hoewel deze versnelling van de nagelgroei een positief effect kan lijken, kan het ook ongemak veroorzaken, vooral als de nagels niet goed worden onderhouden. Vrouwen kunnen merken dat hun nagels een andere kleur of textuur hebben, wat ook kan bijdragen aan hun bezorgdheid over hun uiterlijk. Het is raadzaam om regelmatig nagelverzorging te ondergaan en aandacht te besteden aan veranderingen in de nagels om ervoor te zorgen dat ze gezond blijven tijdens de zwangerschap.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van huid-, haar- en nagelproblemen tijdens de zwangerschap kunnen onder meer ernstige jeuk, opvallende huiduitslag, haaruitval, en abnormale nagelgroei zijn. Deze symptomen kunnen wijzen op een onderliggende aandoening die medische aandacht vereist.

Diagnose en onderzoeken

Diagnose van huid-, haar-, en nagelproblemen tijdens de zwangerschap wordt meestal gesteld door lichamelijk onderzoek en beoordeling van de symptomen. In sommige gevallen kan aanvullend laboratoriumonderzoek nodig zijn om andere aandoeningen uit te sluiten.

Behandeling

Behandeling van huid-, haar- en nagelproblemen tijdens de zwangerschap omvat vaak het gebruik van veilige huidverzorgingsproducten en het aanpassen van voeding en levensstijl. In sommige gevallen kunnen medische behandelingen nodig zijn, maar deze moeten zorgvuldig worden gekozen om de veiligheid van de zwangere vrouw en de baby te waarborgen.

Prognose

De prognose voor huid-, haar- en nagelproblemen tijdens de zwangerschap is over het algemeen goed, omdat veel van deze problemen na de bevalling vanzelf verbeteren. Regelmatige opvolging bij een zorgverlener kan helpen om eventuele problemen effectief te beheren.

Complicaties

Complicaties van huid-, haar-, en nagelproblemen tijdens de zwangerschap kunnen onder meer infecties, ernstige huidirritaties, en emotionele stress door cosmetische veranderingen zijn.

Preventie

Preventie van huid-, haar-, en nagelproblemen tijdens de zwangerschap omvat het handhaven van een gezonde huidverzorgingsroutine en het vermijden van bekende triggers. Het behouden van een evenwichtig voedingspatroon en het drinken van voldoende water kunnen ook bijdragen aan een gezonde huid, haar, en nagels tijdens de zwangerschap.

Lees verder

• Pemphigoid gestationis: Jeukende uitslag bij zwangere vrouw
• Zwangerschapscholestase: Jeuk & geelzucht bij zwangerschap
• Zwangerschapsjeuk: Jeukende bultjes op huid bij zwangerschap
• Polymorfe zwangerschapseruptie: Huiduitslag met jeuk op buik
• Striemen (striae): Rode en witte strepen op huid