Lichamelijke klachten na de bevalling: oorzaken en symptomen

Na de bevalling kun je last krijgen van allerlei lichamelijk klachten. Tijdens de zwangerschap wordt er veel druk uitgeoefend op de baarmoeder en organen in het onderste deel van je lichaam. Dit kan obstipatie veroorzaken en in meer ernstige gevallen aambeien. Deze klachten kunnen zich voortzetten na de bevalling. Mastitis of borstontsteking komt ook vaak voor. Dit is een aandoening waarbij je borsten ontstoken raken door de aanwezigheid van bacteriën, wat leidt tot gezwollen borsten, roodheid en koorts. Perineale pijn is ook een courante klacht na de bevalling. Perineale pijn verwijst naar pijn in het perineum, het gebied tussen de vagina en het rectum. Dit gebied kan behoorlijk opgerekt worden tijdens de geboorte van je kindje. Een baarmoederontsteking wordt meestal veroorzaakt wanneer delen van de placenta in de baarmoeder achterblijven. Symptomen zijn onder meer lichte koorts, zwelling van de baarmoeder, verhoogde hartslag en in ernstige gevallen intense pijn in de onderbuik.

• Lichamelijke klachten na de bevalling
• Symptomen
• Oorzaken en behandeling
• Post-partumbloeding
• Intra-uteriene infecties
• Infectie van keizersnede
• Nierontsteking
• Perineale pijn
• Vaginale afscheiding
• Stuwing (zware, gespannen borsten)
• Mastitis of borstontsteking
• Verstopte melkkanalen
• Striae of zwangerschapsstriemen
• Aambeien en obstipatie
• Urine-incontinentie en ontlastingsincontinentie
• Haaruitval
• Postpartum depressie
• Ongemakken tijdens seks
• Je vorm van vóór de zwangerschap terugkrijgen
• Wanneer huisarts raadplegen?

Lichamelijke klachten na de bevalling

Je lichaam heeft de afgelopen negen maanden veel moeten doorstaan. Nu de zwangerschap (eindelijk) voorbij is, kun je echter last krijgen van allerlei lichamelijke klachten, zoals obstipatie, aambeien, borstontsteking en baarmoederontsteking. Je lichaam moet herstellen en ontzwangeren en dat kost tijd.

Symptomen

Vrouwen kunnen een breed scala aan lichamelijke klachten ervaren na de bevalling, sommige ernstiger dan andere en elk met zijn eigen symptomen. Enkele van de meest voorkomende problemen zijn:

• postpartum-infecties (inclusief baarmoederontsteking, blaasontsteking of nierontsteking)
• overmatig bloeden na de bevalling
• pijn in het perineum (tussen de vagina en de anus)
• vaginale afscheiding
• borstproblemen, zoals gezwollen borsten en ontstoken borsten
• striae, huidstriemen of zwangerschapsstriemen
• aambeien en obstipatie
• urine-incontinentie of ontlastingsincontinentie
  Striae of striemen op de buik / Bron: NamtipStudio/Shutterstock.com
• haaruitval
• postpartum depressie (volksmond: postnatale depressie)
• ongemak tijdens seks
• moeite met het terugwinnen van je vorm van vóór de zwangerschap

Oorzaken en behandeling

Post-partumbloeding

Post-partumbloeding is overmatig vaginaal bloedverlies dat meestal wordt gedefinieerd als verlies van meer dan 500 ml of 1000 ml bloed binnen de eerste 24 uur na een bevalling. Gemiddeld verlies je zo’n 500-800 millimeter bloed tijdens de bevalling, maar bij 2% van de geboorten treedt echter een hevige bloeding op, meestal na een lange bevalling, een meerlingenbevalling of wanneer de baarmoeder geïnfecteerd is.

Post-partumbloeding is de derde meest voorkomende oorzaak van maternale sterfte of moedersterfte bij de bevalling. Het gebeurt meestal omdat de baarmoeder niet goed samentrekt nadat de placenta is afgegeven, of door scheurtjes of kloofjes in de baarmoeder, baarmoederhals of vagina. Kort nadat de baby is geboren, word je gecontroleerd om er zeker van te zijn dat de baarmoeder samentrekt zoals het hoort en er geen placentaresten zijn achtergebleven. Als de bloeding ernstig is, kan de verloskundige of de arts je baarmoeder masseren om het te helpen samentrekken, of je krijgt mogelijk een synthetisch hormoon genaamd oxytocine om samentrekkingen van je baarmoeder te stimuleren. Ook zal een bekkenonderzoek uitgevoerd worden om de oorzaak van de bloeding te vinden, en je bloed kan worden getest (bloedonderzoek) op infectie en bloedarmoede. Als het bloedverlies te hoog is, kan een bloedtransfusie worden gedaan.

Als de bloeding een week of twee na de bevalling begint, kan deze worden veroorzaakt door een stuk van de placenta dat in de baarmoeder is achtergebleven. Als dat het geval is, wordt het weefsel operatief verwijderd.

Intra-uteriene infecties

Normaal gesproken scheidt de placenta of moederkoek zich tijdens de bevalling van de baarmoederwand en wordt deze binnen 20 minuten uitgescheiden. Als stukken van de placenta in de baarmoeder blijven, kan dit leiden tot infectie. Een infectie van de vruchtzak (de zak met water rondom de baby) tijdens de bevalling kan leiden tot een postpartum-infectie van de baarmoeder ofwel een baarmoederontsteking. Dit geeft griepachtige symptomen gepaard met hoge koorts; snelle hartslag; abnormaal hoog aantal witte bloedcellen; gezwollen, gevoelige baarmoeder; en stinkende afscheiding. Wanneer de weefsels rondom de baarmoeder ook zijn geïnfecteerd, kunnen pijn en koorts ernstig zijn. Baarmoederinfecties kunnen meestal worden behandeld met een kuur van intraveneuze antibiotica, die worden gebruikt om potentieel gevaarlijke complicaties, zoals toxische shock, te voorkomen.

Infectie van keizersnede

Bij sommige vrouwen gaat de wond ontsteken. Raadpleeg je arts als je tekenen van infectie ziet, zoals een rode, gezwollen huid of vochtophoping. Weersta de drang om te krabben. Gebruik lotion om jeuk te verminderen.

Nierontsteking

Een nierontsteking, die kan optreden als bacteriën zich vanuit de blaas verspreiden, geeft klachten als vaak plassen, vaak kleine beetjes plassen, een sterke drang om te plassen, hoge koorts, een algemeen ziek gevoel, pijn in de onderrug of flankpijn, obstipatie en pijn bij het plassen. Een nierontsteking wordt behandeld met antibiotica.

Perineale pijn

Bij een vaginale bevalling komt pijn in het perineum (het gebied tussen de anus en de vagina) heel vaak voor. Deze zachte weefsels kunnen tijdens de bevalling uitgerekt of gescheurd zijn, waardoor ze gezwollen, gekneusd en pijnlijk aanvoelen. Dit ongemak kan ook verergeren door een episiotomie (het 'inknippen'). Naarmate je lichaam in de weken na de bevalling herstelt, zal het ongemak verminderen. Warme zitbaden kunnen de klachten verminderen. Als zitten niet comfortabel is, kun je een donutvormig kussen kopen om de druk op je perineum te verlichten. Vrij verkrijgbare pijnstillers (zoals paracetamol) kunnen ook helpen. Als je je goed voelt, kunnen bekkenbodemoefeningen (vaak Kegel-oefeningen genoemd) helpen de kracht van je vaginale spieren te herstellen en het genezingsproces te ondersteunen.

Vaginale afscheiding

Een bloedige, aanvankelijk zware afscheiding uit de vagina is gebruikelijk gedurende de eerste weken na de bevalling. Deze ontlading, die bestaat uit bloed en de overblijfselen van de placenta, wordt lochia genoemd. De eerste paar dagen na de bevalling is de ontlading fel rood en kan er bloedstolsels in zitten. De stroom zal uiteindelijk lichter worden, evenals de kleur ervan – geleidelijk roze wordend, dan wit of geel voordat ze helemaal stoppen. De fel rode ontlading kan soms terugkeren, zoals na het geven van borstvoeding of te krachtige lichaamsbeweging, maar het volume neemt over het algemeen aanzienlijk af in ongeveer 10 tot 14 dagen.

Stuwing (zware, gespannen borsten)

Stuwing staat voor zware, gespannen borsten en het komt door een combinatie van een verhoogde bloedcirculatie, vochttoename en de aanmaak van melk in de borsten. Deze stuwing zal verminderen zodra je een borstvoedingspatroon hebt of als je lichaam stopt met het produceren van melk (als je geen borstvoeding geeft). Je kunt het ongemak van stuwing verlichten door een goed passende, stevige en strakke bustehouder te dragen en een koude kompres tegen de pijnlijke plekken op je borsten te houden, maar dan wel eerst even een handdoek eromheen wikkelen. Als je borstvoeding geeft, kun je een deel van de druk verlichten door – met de hand of met een borstkolf – kleine hoeveelheden melk eruit te drukken. Vrij verkrijgbare pijnstillers kunnen de pijn verlichten.

Mastitis of borstontsteking

Mastitis of een borstontsteking kenmerkt zich meestal door een gevoelig, rood gebied op de borst (mogelijk is de hele borst erbij betrokken). Het kan worden veroorzaakt door bacteriën en verlaagde afweer als gevolg van stress, uitputting of tepelkloven. Het kan gepaard gaan met koorts, koude rillingen, vermoeidheid, hoofdpijn, misselijkheid en braken. Bij mastitis kun je doorgaan met het voeden van de baby aan beide borsten. Mastitis heeft geen invloed op de moedermelk. Het is ook belangrijk om veel te drinken. Warme, natte handdoeken die op het getroffen gebied worden aangebracht, kunnen ongemak helpen verlichten; en koude kompressen die na de borstvoeding worden aangebracht, kunnen helpen de congestie in de borst te verminderen.

Verstopte melkkanalen

Verstopte melkkanalen vormen een courante klacht tijdens de borstvoedingsperiode. Verstopte melkkanalen, die roodheid, pijn, zwelling of een knobbel in de borst kunnen veroorzaken, kunnen lijken op mastitis. In tegenstelling tot een borstontsteking gaan verstopte melkkanalen echter niet gepaard met griepachtige symptomen. Borstmassage en de borst vóór het voeden verwarmen met een warmtekussentje om de melktoevoer te stimuleren en na het voeden koelen met kompressen, kunnen helpen.

Striae of zwangerschapsstriemen

Striae zijn de strepen of striemen die verschijnen op de borsten, dijen, heupen en buik van veel vrouwen tijdens de zwangerschap. Deze roodachtige vlekken, die worden veroorzaakt door hormonale veranderingen en uitrekkende huid, kunnen na de bevalling prominenter aanwezig zijn. Hoewel ze misschien nooit volledig verdwijnen, zullen ze na verloop van tijd aanzienlijk vervagen. Terwijl veel vrouwen speciale crèmes, lotions en oliën kopen om striae te helpen voorkomen en verwijderen, is er weinig bewijs dat ze werken. Ongeveer de helft van de vrouwen ontwikkelt striae tijdens de zwangerschap, ongeacht voorzorgsmaatregelen.

Aambeien en obstipatie

Aambeien en obstipatie komen beide veel voor tijden de zwangerschap en na de bevalling. Vrij verkrijgbare aambeienzalf, vergezeld van een dieet dat rijk is aan vezels en vocht (dus veel drinken), kunnen aambeien (en obstipatie) helpen bestrijden. Warme zitbaden gevolgd door een koud kompres kan ook wat opluchting bieden. Een opblaasbaar, donutvormig kussen, dat in elke drogisterij te koop is, kan het ongemak door zitten helpen verlichten. Voldoende bewegen is ook belangrijk.

Urine-incontinentie en ontlastingsincontinentie

Urine-incontinentie en, minder vaak, ontlastingsincontinentie, kunnen kort na de bevalling optreden. Bij incontinentie kun je je urine en/of ontlasting of windjes niet ophouden, vooral bij het lachen, hoesten of niezen, en wordt meestal veroorzaakt door het uitrekken van de basis van de blaas tijdens de zwangerschap en bevalling. Vaak herstelt het zich langzaamaan en je kunt het proces versnellen door Kegel-oefeningen te doen. Draag intussen beschermende onderkleding of maandverband. Ontlastingsincontinentie wordt vaak toegeschreven aan het rekken en verzwakken van bekkenspieren, scheuren van het perineum en zenuwbeschadiging van de sluitspieren rond de anus tijdens de bevalling. Het komt het meest voor bij vrouwen die een langdurige (vaginale) bevalling achter de rug hebben. Meestal verdwijnen de klachten na enkele maanden.

Haaruitval

De glans in je haar kan vervagen als je baby 6 maanden oud is. Je zult waarschijnlijk ook opmerken dat er haaruitval optreedt. Tijdens de zwangerschap voorkomt een torenhoge hoeveelheid hormonen het normale, bijna onmerkbare dagelijkse verlies van haar. Enkele maanden na de bevalling (of wanneer het geven van borstvoeding vertraagt ​​of ophoudt), beginnen veel vrouwen het ergste te vrezen als ze hun haar in een alarmerend tempo zien uitvallen. Wees gerust, over het algemeen is de plotselinge verandering in haarvolume tijdelijk en niet merkbaar voor anderen.

Postpartum depressie

De meeste vrouwen ervaren de 'baby-blues' of 'kraamtranen' na de geboorte van hun kind. Veranderingen in hormoonspiegels, in combinatie met de nieuwe verantwoordelijkheid om voor een pasgeborene te zorgen, maken veel nieuwe moeders angstig, bezorgd of boos. Meestal verdwijnt deze stemming binnen enkele dagen of weken. Langdurige of meer ernstige depressie wordt geclassificeerd als een postpartum depressie, een aandoening die bij 10% tot 20% van de pas net bevallen vrouwen optreedt. Deze vorm van depressie wordt gekenmerkt door intense gevoelens van angst of wanhoop. Gebrek aan slaap, verschuivingen in hormoonspiegels en fysieke pijn na de bevalling kunnen allemaal bijdragen aan de totstandkoming ervan. Gesprekken met de praktijkondersteuner van de huisarts of een psycholoog helpen vaak goed en soms zijn medicijnen nodig.

Ongemakken tijdens seks

Je kunt weer seks hebben zodra je je goed voelt, zowel fysiek als emotioneel. Na een vaginale bevalling, is het het beste om geslachtsgemeenschap uit te stellen totdat het vaginale weefsel volledig is genezen, meestal binnen vier tot zes weken (minder als je niet bent ingeknipt). Na een keizersnede zal de arts je waarschijnlijk adviseren om zes weken te wachten.

Je kunt tot drie maanden na de bevalling klachten hebben bij het hebben van seks, vooral als je borstvoeding geeft. Omdat borstvoeding de niveaus van het hormoon oestrogeen in het lichaam verlaagt, kan je vagina ongewoon droog zijn na de bevalling. Een glijmiddel op waterbasis kan een deel van het ongemak verlichten. Veel vrouwen voelen zich na een episiotomie ongemakkelijk tijdens de seks. Vaak zijn de klachten heviger dan bij vrouwen die op de natuurlijke manier zijn uitgescheurd.

Zelfs nadat je lichaam geneest, kun je merken dat je minder geïnteresseerd bent in seks dan voordat de boreling er was. Fysieke uitputting, nieuwe verantwoordelijkheden en emotionele veranderingen, kunnen hun tol eisen van je libido of seksdrive. Veel vrouwen kampen met gevoelens van onaantrekkelijkheid in de periode na de bevalling, en sommigen vinden het moeilijker om een ​​orgasme te bereiken.

Je vorm van vóór de zwangerschap terugkrijgen

Beweging en sport is een van de beste manieren om gewicht na de zwangerschap te verliezen, je energieniveau te herstellen, stress te verlichten en je spierkracht te herstellen. Tenzij je een keizersnede of complicaties hebt gehad, kun je meestal matig-intensieve oefeningen hervatten zodra je er zin in hebt. Stevig wandelen en zwemmen zijn uitstekende manieren van lichaamsbeweging. Het is ook belangrijk om dagelijks gezond en gevarieerd te eten.

Wanneer huisarts raadplegen?

Wees alert op ongewone veranderingen in je lichaam in de dagen en weken na de bevalling. Neem onmiddellijk contact op met je huisarts als je een van de volgende symptomen ervaart. Deze kunnen wijzen op een ernstige postpartum-complicatie.

• Vaginale bloedingen die zwaarder zijn dan je normale menstruatie.
• Toenemende of aanhoudende pijn in het vaginale of perineale gebied.
• Koorts.
• Pijnlijke borsten die warm aanvoelen.
• Pijnlijke benen of gezwollen benen.
• Hoest of pijn op de borst.
• Pijn bij het plassen of branderig gevoel bij het urineren, of een aanhoudende en plotselinge drang om te plassen.
• Misselijkheid en/of braken.
• Je voelt je depressief, hebt een gebrek aan interesse in je baby of hebt suïcidale of gewelddadige gedachten of hallucinaties.

Lees verder

• Buikpijn na bevalling: oorzaken van buikpijn na zwangerschap
• Obstipatie na bevalling: oorzaken en obstipatie verhelpen
• Winderigheid na bevalling: darmklachten en stinkende scheten
• Baarmoederontsteking: na de bevalling of door een spiraaltje
• Darmklachten na de bevalling: obstipatie en winderigheid