Zwangerschapsjeuk: Jeukende bultjes op huid bij zwangerschap

Zwangerschapsjeuk is een relatief veelvoorkomende aandoening tijdens de zwangerschap, vooral in het derde trimester. Hoewel de exacte oorzaak onbekend is, is het een goedaardige aandoening die zich manifesteert als jeukende bultjes of puistjes op de huid van de buik, romp en ledematen. Ondanks de ernstige jeuk die vaak leidt tot slaapstoornissen, zijn er meestal geen complicaties voor de zwangere vrouw of haar baby. In de meeste gevallen verdwijnen de symptomen snel na de bevalling, hoewel sommige vrouwen nog enkele weken tot maanden klachten kunnen ervaren. Behandelingen zoals medicijnen, vochtinbrengende crèmes en lichttherapie kunnen de symptomen verlichten.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren voor zwangerschapsjeuk
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties van zwangerschapsjeuk
• Preventie

Epidemiologie

Zwangerschapsjeuk komt relatief vaak voor, met een prevalentie van ongeveer 1 op de 300 zwangerschappen. Deze aandoening kan variëren in ernst en duur, maar wordt doorgaans in het derde trimester van de zwangerschap opgemerkt.

Oorzaken

De precieze oorzaak van zwangerschapsjeuk, ook wel bekend als pruritus gravidarum, is niet volledig begrepen. Het wordt soms in verband gebracht met cholestase van de zwangerschap (zwangerschapscholestase), een aandoening waarbij de vrouw jeuk en geelzucht (icterus) ervaart tijdens de zwangerschap. Onderzoek suggereert dat zwangerschapsjeuk ook vaker voorkomt bij vrouwen met een voorgeschiedenis van atopie, zoals eczeem en astma. Deze vrouwen hebben vaak een verhoogde gevoeligheid voor allergische reacties en huidontstekingen.

Risicofactoren voor zwangerschapsjeuk

De risicofactoren voor zwangerschapsjeuk omvatten:

• Een voorgeschiedenis van atopische aandoeningen zoals eczeem en astma.
• Zwangerschapscholestase, waarbij cholestase tijdens de zwangerschap kan leiden tot jeuk en geelzucht.
• Hormonale veranderingen die de huidreactiviteit kunnen beïnvloeden.
• Een eerdere zwangerschap waarbij vergelijkbare symptomen zijn opgetreden.

Symptomen

Zwangerschapsjeuk begint meestal in het derde trimester, maar kan ook al in het eerste en tweede trimester optreden. De symptomen kunnen enkele maanden na de bevalling aanhouden. Kenmerkende symptomen zijn:

• Jeukende bultjes of puistjes op de buik, de extensoroppervlakten van de ledematen en soms op de romp.
• De bultjes zijn huidkleurig tot rood en komen vaak in groepjes voor.
• Ze kunnen lijken op insectenbeten, maar groeien doorgaans tot 0,5 tot 1 cm in diameter.
• De huidletsels kunnen al dan niet gericht zijn op een haarfollikel en hebben vaak een centrale korst.
• Ernstige jeuk kan leiden tot slaapstoornissen door het krabben van de huid.

Alarmsymptomen

Hoewel zwangerschapsjeuk meestal goedaardig is, moeten zwangere vrouwen alert zijn op alarmsymptomen die kunnen wijzen op ernstigere aandoeningen, zoals:

• Ernstige jeuk die gepaard gaat met geelzucht of pijnlijke huidveranderingen, wat kan duiden op cholestase.
• Snelle verslechtering van de symptomen, wat kan wijzen op een andere onderliggende aandoening.
• Overmatig krabben dat leidt tot huidbeschadiging of infecties.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van zwangerschapsjeuk is voornamelijk klinisch en gebaseerd op de symptomen en de medische geschiedenis. Het is belangrijk om andere aandoeningen uit te sluiten, zoals:

• Zwangerschapscholestase ().
• [ARTIKEL=170503]Schurft (besmettelijke huidaandoening veroorzaakt door een mijt).
• Andere huidziekten zoals eczeem.

Een bloedonderzoek kan nuttig zijn om cholestase uit te sluiten en om verhoogde serum-IgE-waarden te controleren, die bij ongeveer een derde van de patiënten verhoogd kunnen zijn. Het lichamelijk onderzoek richt zich op de huid, met bijzondere aandacht voor de huidplooien waar tekenen van schurft kunnen worden gevonden.

Behandeling

De behandeling van zwangerschapsjeuk omvat verschillende benaderingen om de symptomen te verlichten:

• Gebruik van lokale steroïden om ontsteking en jeuk te verminderen.
• Orale antihistaminica kunnen helpen bij de verlichting van jeuk.
• Toepassen van crèmes met menthol of andere vochtinbrengende middelen om de huid te verzachten en jeuk te verminderen.
• In sommige gevallen kan fototherapie (behandeling met licht) nuttig zijn.
• Gebruik milde, natuurlijke zeep en vermijd agressieve wasmiddelen om huidirritatie te voorkomen.
• Draag loszittende kleding van natuurlijke vezels zoals katoen en linnen om de huid te laten ademen en irritatie te minimaliseren.

Prognose

De symptomen van zwangerschapsjeuk verdwijnen meestal enkele dagen tot weken na de bevalling. Bij sommige vrouwen kunnen de symptomen echter nog enkele maanden aanhouden. De aandoening kan terugkeren bij volgende zwangerschappen. Er is enige bezorgdheid dat zwangerschapsjeuk mogelijk geassocieerd is met een verhoogd risico op foetale sterfte, maar deze bevindingen blijven controversieel en worden nog steeds onderzocht.

Complicaties van zwangerschapsjeuk

Hoewel zwangerschapsjeuk meestal goedaardig is, kunnen de volgende complicaties optreden:

• Huidinfecties door open krabben.
• Verergering van symptomen bij een onderliggende aandoening zoals cholestase.
• In zeldzame gevallen kan zwangerschapsjeuk leiden tot ernstige ongemakken die de kwaliteit van leven van de zwangere vrouw beïnvloeden.

Preventie

Er zijn geen gegarandeerde methoden om zwangerschapsjeuk volledig te voorkomen, maar enkele maatregelen kunnen het risico verminderen:

• Handhaaf een goede huidverzorging met milde, hypoallergene producten.
• Vermijd het gebruik van agressieve wasmiddelen en draag ademende, natuurlijke kleding.
• Eet een gezonde, evenwichtige voeding om de huid en het immuunsysteem te ondersteunen.
• Houd de huid goed gehydrateerd met vochtinbrengende crèmes.

Lees verder

• Pruritische zwangerschapsfolliculitis: Huiduitslag op romp
• Pemphigoid gestationis: Jeukende uitslag bij zwangere vrouw
• Zwangerschapscholestase: Jeuk & geelzucht bij zwangerschap
• Huid-, haar- en nagelproblemen tijdens zwangerschap