Dermatografie: Tijdelijke galbulten na bekrassing van huid

Dermatografie is een overgevoeligheidsverschijnsel van de huid dat vooral jongvolwassenen treft. Wanneer patiënten met een voorwerp figuren op de huid schrijven of krassen, of wanneer een andere vorm van huidirritatie ontstaat, verschijnt op de huid een soort huiduitslag in de vorm van netelroos. De rode, verhoogde, gezwollen en jeukende huiduitslag die hierbij verschijnt, komt snel tot uiting en verdwijnt ook weer snel. Bij de meeste patiënten verdwijnen de klachten spontaan of zijn ze niet ernstig genoeg om medische hulp in te roepen. Indien nodig helpen vaak antihistaminica, speciale medicijnen voor de behandeling van een allergische reactie. De vooruitzichten van deze huidaandoening zijn tot slot in de meeste gevallen zeer goed.

• Synoniemen van dermatografie
• Oorzaken van huidaandoening: Allergische reactie
• Risicofactoren van vorm van urticaria (netelroos)
• Krijgen van huidaandoening
• Verergering van klachten
• Symptomen: Tijdelijke galbulten na bekrassing van huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Medicatie
• Alternatieve behandelingen
• Preventie
• Prognose van huidaandoening
• Complicaties van dermatografie
• Preventie van dermatografie

Synoniemen van dermatografie

Veelgebruikte synoniemen voor dermatografie zijn ‘dermatografische urticaria’, ‘dermografie’ en ‘autografisme’. In het Engels is de aandoening bekend als ‘skin writing’. Dit duidt erop dat patiënten met de aandoening als het ware in hun huid kunnen schrijven, en dit dan langdurig zichtbaar op de huid verschijnt.

Oorzaken van huidaandoening: Allergische reactie

Dermatografie is een allergische reactie waarbij specifieke antilichamen (IgE en IgM) worden vrijgegeven als reactie op krassen, druk of milde irritatie van de huid. Deze reactie veroorzaakt de afgifte van histamine, die de strepen en galbulten op de huid veroorzaakt. De oorzaken van deze allergische reactie zijn niet duidelijk, maar enkele risicofactoren zijn wel bekend.

Risicofactoren van vorm van urticaria (netelroos)

Krijgen van huidaandoening

Een aantal risicofactoren verhoogt de kans op het krijgen van dermatografie:

• jongvolwassen
• patiënten met een neurologische aandoening of een systemische aandoening waarbij een jeukende huid tot stand komt
• patiënten met een droge huid
• patiënten met een schildklierziekte
• patiënten met een voorgeschiedenis van dermatitis (huidontsteking)
• patiënten met frequente krassen op de huid (bijvoorbeeld door het werk, een sport, …)

Verergering van klachten

De volgende factoren verergeren mogelijk de symptomen van dermatografie:

• afdrogen na het baden
• alcoholgebruik
• koude
• lichte druk van kleding, stoelzittingen, werken met gereedschap, klappen in de handen en andere kleine vormen van druk op de huid
• spanning, stress, agitatie en andere emotionele factoren
• sporten, vooral bij rugby, worstelen of boksen
• warmte (warm bad, warme douche, …)

Af en toe is dermatografie het gevolg van een allergie voor penicilline (soort antibioticum), schurft of een wormbesmetting. De meeste patiënten zijn echter gezond.

Symptomen: Tijdelijke galbulten na bekrassing van huid

Dermatografie is een vorm van netelroos (urticaria). Bij de huidaandoening krijgen patiënten galbulten (jeuk, verhoogde en gezwollen rode en witte plekken) nadat de huid nog maar lichtjes is bekrast. De galbulten barsten uit op plekken waar irritatie, wrijving of bekrassing aan de huid aanwezig is, en in gebieden waar kleding tegen de huid wrijft. Dermatografie verschijnt vaak op de hoofdhuid, in het genitale gebied en op de voetzolen, maar de symptomen zijn vrijwel overal op het lichaam mogelijk. De tijdelijke reactie ontwikkelt zich snel, namelijk binnen vijf tot zeven minuten nadat de huid is geïrriteerd. De symptomen verdwijnen ook weer binnen vijftien tot zestig minuten, hoewel sommige galbulten ook langer op de huid aanwezig blijven. Vooral ’s nachts zijn de symptomen erger.

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en bevraagt de persoonlijke en familiale geschiedenis, aangezien deze vorm van netelroos soms ook bij familieleden optreedt. Dermatografie is een induceerbare urticaria; de netelroos ontwikkelt zich bijgevolg in reactie op iets specifieks. Daarom gaat de arts de huid van de patiënt krabben met bijvoorbeeld een tongspatel of een ander stomp voorwerp. In sommige gevallen gebruikt de arts een dermagrafometer om de reactie van de huid op druk te meten.

Behandeling

Medicatie

In veel gevallen is een behandeling onnodig doordat de tekenen slechts tijdelijk aanwezig zijn, maar sommige patiënten vinden de aandoening lastig op het werk, tijdens het sporten of tijdens de geslachtsgemeenschap, bijvoorbeeld. Antihistaminica (medicijnen tegen een allergische reactie) zijn vaak de eerste stap in de behandeling van dermatografie. Antihistaminica werken door de productie van histamine in het lichaam te remmen. Deze geneesmiddelen neemt de patiënt dagelijks gedurende veelal meerdere maanden. Bij aanhoudende klachten is mogelijk fototherapie vereist (behandeling via licht). Wanneer medicijnen de aandoening veroorzaken of de klachten verergeren, gebeurt een aanpassing of stopzetting van de medicatie onder leiding van de arts.

Alternatieve behandelingen

Alternatieve behandelingen verminderen de symptomen:

• de huid bevochtigen met natuurlijke producten, zoals kokosolie
• de jeuk afkoelen met koude kompressen, gekoelde aloë vera-gel, appelciderazijn of koud stromend water
• de voeding aanpassen
• een gezonde en evenwichtige voeding, met voldoende vers fruit en groenten
• bepaalde voedingsmiddelen vermijden: rood vlees, verwerkt vlees, gefrituurd voedsel, geraffineerde koolhydraten en dranken gezoet met suiker
• voldoende drinken (drinkwater) en alcohol en dranken met toegevoegde suiker vermijden
• voldoende rust nemen

Preventie

De patiënt vermijdt de uitlokkende factoren van dermatografie, zoals bijvoorbeeld warmte en emotionele factoren (zoals stress). Volgende tips verminderen de ernst van de episodes van dermatografie:

• een luchtbevochtiger gebruiken in droge kamers
• geen jeukende stoffen zoals wol dragen
• goede huidverzorging uitvoeren en het vermijden van zeep, lotions of andere producten die de huid uitdrogen of irriteren
• loszittende en comfortabele kledij dragen
• regelmatig een vochtinbrengende crème gebruiken
• veel goede voedingsmiddelen eten zoals zeevruchten rijk aan omega-3-vetzuren, groene bladgroenten, waaronder boerenkool en spinazie, tomaten, fruit en olijfolie
• voorzichtig zijn bij het gebruik van een handdoek bij het afdrogen van de huid
• zeer warme of zeer koude douches of baden vermijden
• zonnebrandcrème dragen en langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht vermijden

Prognose van huidaandoening

De vooruitzichten van dermatografie zijn erg variabel. Bij sommige patiënten verdwijnen de symptomen binnen enkele maanden volledig en bij andere patiënten houden de klachten enkele jaren aan. In de meeste gevallen is de arts echter in staat om de aandoening goed te behandelen, waardoor de symptomen geen problemen meer opleveren.

Complicaties van dermatografie

Hoewel dermatografie meestal geen ernstige complicaties met zich meebrengt, kunnen er in zeldzame gevallen enkele problemen optreden:

• chronische irritatie of ongemak door frequent optreden van galbulten
• infecties door herhaaldelijk krabben of wrijven aan de aangetaste huid
• psychosociale impact door het uiterlijk van de huiduitslag, wat kan leiden tot onzekerheid of angst
• allergische reacties op medicatie gebruikt voor de behandeling

Preventie van dermatografie

Preventie van dermatografie richt zich vooral op het vermijden van uitlokkende factoren en het nemen van algemene voorzorgsmaatregelen om de huid gezond te houden:

• vermijden van sterke temperatuurwisselingen en extreme koude of warmte
• het beperken van blootstelling aan allergenen en irriterende stoffen
• het behouden van een gezonde levensstijl, inclusief een evenwichtig voedingspatroon en voldoende hydratatie