Sesamoiditis: sesambotje en pijn onder bal van de grote teen

Pijn onder de bal van de grote teen kan duiden op sesamoiditis. Deze benaming wordt gebruikt voor pijnklachten die te herleiden zijn tot het sesambotje dat zich bevindt in het verloop van de korte groteteenbuiger. Dit is een blessure die veel voorkomt bij dansers en sporters maar kan ook bij andere mensen voorkomen. In het botje kan een fractuur ontstaan ten gevolge van een trauma maar nog vaker is sprake van een ontsteking als gevolg van overbelasting van het gewricht. Behandeling bestaat vaak uit gebruik van ontstekingsremmers en ontlasting van de grote teen door het dragen van een steunzool.

Inhoud

• Over sesambotjes of sesambeenderen
• Sesambotje onder de bal van de grote teen
• Sesamoiditis: pijn onder de bal van de grote teen
• Behandeling van sesamoiditis

Over sesambotjes of sesambeenderen

Een sesambeen (Latijn: os sesamoides) is een botje dat is ingeklemd door spieren of pezen. Ze functioneren als het ware als katrollen: ze vormen een glad oppervlak waarover spieren of pezen kunnen bewegen, daarbij deze spieren of pezen in staat stellend om spierkracht uit te oefenen of door te geven. Sesambeenderen bevinden zich op diverse plekken in het menselijk lichaam. Zo vind je ze in de handen, de polsen, de voeten, de nek en de oren. Het bekendste sesambeen in het menselijk lichaam is toch echter wel de knieschijf of patella, die zich bevindt in het verloop van de musculus quadriceps femoris of vierhoofdige dijspier.

Sesambotje onder de bal van de grote teen

Ook onder de bal van de grote teen bevinden zich twee sesambotjes, daar waar het eerste middenvoetsbeentje en de grote teen samenkomen. Doorgaans zit er één aan de laterale en één aan de mediale zijde van het middenvoetsbeentje, in het verloop van de skeletspier musculus flexor hallucis brevis of korte groteteenbuiger. Er zijn mensen bij wie zich hier maar één sesambotje gevormd heeft. Men heeft hier doorgaans geen weet van tot zich een blessure voordoet waarvoor een MRI-scan gemaakt wordt. De functie van deze specifieke beentjes is het stabiliseren van de buigpees van de grote teen.

Sesamoiditis: pijn onder de bal van de grote teen

Sesamoiditis is een verzamelnaam die gebruikt wordt voor pijn, irritatie of ontsteking ter hoogte van de sesambotjes die zich bevinden bij de bal van de grote teen. Deze pijn kan zeer uiteenlopende oorzaken hebben en kan zowel geleidelijk als acuut ontstaan. Zo is het mogelijk dat door een trauma een fractuur in het sesambeentje ontstaat. Deze diagnose is moeilijk te stellen op basis van een röntgenfoto, hier is vaak een MRI-scan voor nodig. Ook kan pijn door overbelasting ontstaan. Er kan zich dan een gesloten ontsteking in het gewrichtje nestelen (zonder dat hier bacteriën aan te pas komen). Doordat sesambeentjes in het algemeen een vrij slechte doorbloeding hebben ligt tevens avasculaire necrose op de loer. Het beentje sterft dan af. De oorzaak hiervan is lang niet altijd bekend.

Het zijn met name dansers en mensen die intensief aan sport doen die last krijgen van pijn onder de bal van de voet die te herleiden is naar een gekwetst sesambeentje. Overbelasting is dan de meest voorkomende oorzaak. Als eenmaal een blessure aan het sesambotje is ontstaan dan is het vaak moeilijk om hiervan te herstellen zonder aanpassingen in de eigen routine. Elke keer als men een stap zet wordt er immers weer druk op het botje uitgeoefend.

Behandeling van sesamoiditis

Is de diagnose sesamoiditis gesteld dan wordt deze vaak behandeld door de grote teen te immobiliseren en ervoor te zorgen dat een periode lang geen druk op het botje wordt uitgeoefend. Is er aantoonbaar sprake van een ontsteking dan wordt tevens vaak gekozen voor een behandeling met ontstekingsremmers en/of cortisone-injecties. Het sesambotje kan ook ontlast worden door gebruik van een voorvoetdemper, voorvoetkussen of steunzool met een ophoging achter de kop van het eerste middenvoetsbeentje. Zijn de klachten acuut ontstaan door bijvoorbeeld een botsing tijdens het sporten, een aanrijding of een sprong van hoogte dan ontstaat vaak een zwelling. Deze zwelling kan verminderd worden door de voorvoet te koelen met een cold pack.

Het is tevens mogelijk dat een MRI-scan uitwijst dat een probleem met het kraakbeen de oorzaak van de pijn is. Als sprake is van periostitis (extra botvorming als gevolg van een ontsteking) dan kan operatief ingrijpen nodig zijn om het probleem te verhelpen. Het gewrichtsoppervlak moet dan weer glad gemaakt worden zodat het sesambotje weer zijn katrolfunctie kan uitoefenen.

Hersteltijd

Irritatie door een ontsteking van de sesambotjes in de voet heeft mits goed ontlast een hersteltijd van circa vier tot acht weken. Gaan de klachten niet over en wijzen een röntgenfoto en MRI-scan geen afwijkingen aan dan kan een fysiotherapeut eventueel helpen met instructies voor het ontlasten van het aangedane gebied. Deze kan je ook voorzien van tips voor het uitkiezen van je schoeisel.