Bunion: oorzaken van pijnlijke bult aan zijkant grote teen

Bunion: oorzaken van pijnlijke bult aan zijkant grote teen Een bunion is een pijnlijk, rode, ontstoken zwelling aan de basis van de grote teen. Een pijnlijke bult bij de grote teen of bult bij de kleine teen kán wijzen op een bunion. Een bunion duidt op een pijnlijke ontsteking en zwelling aan de zijkant van de grote teen. Meestal is er tevens sprake van een (soms lichte) standsafwijking. Vaak wordt een bunion veroorzaakt door druk van te strak zittende schoenen. Een bunion kan zich echter ook ontwikkelen bij mensen die nog nooit dergelijk schoeisel hebben gedragen en schoeisel is meestal geen factor bij (jonge) kinderen met een scheefstand van de grote teen. Daarnaast zijn er veel mensen die hoge hakken dragen, maar nooit een bunion zullen ontwikkelen. Bij milde klachten kan het voldoende zijn om breder en goed zittend schoeisel zonder (hoge) hak te gaan dragen. Als dit onvoldoende helpt, kan een operatie worden overwogen. De belangrijkste indicatie voor een operatie is pijn en niet een misvorming. De prognose na operatie is gunstig.
Een bunion / Bron: Lamiot, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Een bunion / Bron: Lamiot, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Wat is een bunion?

Pijnlijke bult

Een bunion is een goedaardige geïrriteerde of ontstoken bult of zwelling die zich vormt op het gewricht aan de basis van je grote teen. Kleinere eeltknobbels (bunionettes) kunnen zich ook ontwikkelen op het gewricht van de kleine teen, maar dat is zeldzamer. De zwelling ontstaat door verdikking van het bot en het onderhuidse weefsel en niet zelden is de onderhuidse slijmbeurs opgezet. Dat kan duiden op een slijmbeursontsteking.

Chronische zwelling en kromstand

Een bunion ontstaat wanneer je grote teen steeds tegen de naastliggende teen duwt, wat kan leiden tot een chronische zwelling van het beknelde weefsel. Er ontstaat een bunion met soms een blijvende kromstand van de teen. De huid ter plaatse kan rood en pijnlijk zijn.

Slecht zittende schoenen

Vaak wordt een bunion veroorzaakt door druk van te strak zittende schoenen. Veel mensen kopen schoenen die niet goed passen, maar het kan ook ontstaan bij standsafwijkingen van de grote teen (hamerteen), bijvoorbeeld als het middenvoetsbeentje van de grote teen naar buiten staat, terwijl de grote teen zelf naar binnen wijst (hallux valgus).

Bunion: rode ontstoken zwelling grote teen / Bron: Cyberprout, Wikimedia Commons (CC BY-SA-1.0)Bunion: rode ontstoken zwelling grote teen / Bron: Cyberprout, Wikimedia Commons (CC BY-SA-1.0)

Synoniemen

Andere benamingen van een bunion zijn:
  • hallux abductovalgus
  • hallux valgus

Met de term 'bunion' bedoelt men vaak de zwelling die optreedt aan de basis van de grote teen. Een knobbel bij de kleine teen staat bekend als een 'bunionette'.

Wie krijgen een bunion?

Bunions komen meestal voor bij volwassenen van middelbare leeftijd van 40 jaar of ouder. De aandoening treft meer vrouwen dan mannen.

Hoe vaak komt het voor?

Bunions komen vaak voor, maar de exacte prevalentie van bunions is anno 2024 nog moeilijk te bepalen. Een bunion staat bekend als het meest voorkomende voorvoetprobleem bij volwassenen. Een onderzoek in Groot-Brittannië vond een prevalentie van 28,4% bij volwassenen.[1] Bij ouderen komt het vaker voor. Naar schatting heeft 23% bij volwassenen in de leeftijd van 18-65 jaar en 35,7% van de mensen ouder dan 65 jaar last van deze aandoening. Er is vaak een familiegeschiedenis. Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen. De incidentie en prevalentie is lager bij kinderen en neemt toe met de leeftijd.

Hoge hakken kunnen een bunion veroorzaken / Bron: Jill111, PixabayHoge hakken kunnen een bunion veroorzaken / Bron: Jill111, Pixabay

Oorzaken van een bunion

Verkeerde schoenen

Vaak is de oorzaak van een bunion het dragen van een te smalle schoen of te hoge hakken waardoor de voet naar voren glijdt. Hierdoor raakt het gewricht van de grote teen bekneld, geïrriteerd en ontstoken. Op een gegeven ogenblik kan deze situatie leiden tot een chronische zwelling van het beknelde en geïrriteerde weefsel. Er ontstaat een bunion en soms leidt dit tot een blijvende kromstand van de teen.

Slijtage

Bij ouderen kan als gevolg van slijtage in het gewricht een kromstand van de grote teen optreden. Hierdoor verbreden de botten van het gewricht zich. Ze steken uit en geven zodoende een chronische druk ter plaatse en irritatie.

Risicofactoren

Risicofactoren geassocieerd met bunion zijn onder meer:
  • verkeerd schoeisel dragen:
    • schoeisel met smalle en hoge hakken dragen (vooral bij vrouwen)
    • schoeisel van onjuiste maat dragen: dit komt vaker voor bij kinderen, wanneer ze groeien en hun schoenen niet zijn aangepast aan hun voetmaat
  • overgewicht of obesitas
  • genetische aanleg / een familiegeschiedenis van de aandoening hebben
  • afwijkingen van de voet:
    • platvoeten
    • hypermobiliteit
    • achillespees contractuur (dwangstand)
  • Positieverandering als gevolg van neuromusculaire aandoeningen zoals:
  • systemische aandoeningen die ligamentlaxiteit veroorzaken:
    • marfansyndroom (een erfelijke aandoening van het bindweefsel)
    • Ehlers-Danlos syndromen (een groep erfelijke aandoeningen van het bindweefsel)
    • reumatoïde artritis
    • jicht
    • artritis psoriatica (een auto-immuunziekte waarbij de gewrichten chronisch ontstoken zijn bij mensen met de huidziekte psoriasis)
  • Bepaalde activiteiten die meer kracht op de voorvoet kunnen uitoefenen:
    • atleet zijn (overbelaste voeten)
    • ballet (er is een zwakke associatie met ballet)
    • rotsklimmen

Omdat de risicofactoren vaak van invloed is op beide voeten, is de aandoening meestal bilateraal (dus zowel aan de linkervoet als de rechtervoet), hoewel deze aan de ene kant misschien meer uitgesproken is dan aan de andere kant.

Symptomen van een bunion: pijnlijke bult bij de grote teen / Bron: Photographee.eu/Shutterstock.comSymptomen van een bunion: pijnlijke bult bij de grote teen / Bron: Photographee.eu/Shutterstock.com

Symptomen: pijnlijke bult bij de grote teen

De tekenen en symptomen van een bunion zijn onder meer:
  • Een uitpuilende bult op de buitenkant van de basis van de grote teen;
  • Zwelling, roodheid of pijn rond je grote teen gewricht;
  • Verdikking van de huid aan de basis van je grote teen;
  • Likdoorns of eelt (deze ontwikkelen zich vaak waar de dikke teen en de naastliggende teen elkaar overlappen);
  • Aanhoudende of intermitterende pijn;
  • Beperkte bewegelijkheid van je grote teen.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

De diagnose wordt à vue gesteld. Beeldvormend onderzoek in de vorm van een röntgenfoto kan uitwijzen of er sprake is van slijtage is in het gewricht, en in welke mate er eventueel sprake is van een standsafwijking van het bot.

Differentiële diagnose

De enige aandoeningen die er wat van weghebben zijn:

Behandeling van een bunion

Niet alle eeltknobbels moeten worden geopereerd. Een conservatieve behandeling wordt aanbevolen en als dit onvoldoende soelaas biedt kan een operatie uitkomst bieden.

Goede schoenen dragen

Bij milde klachten kan het voldoende zijn om breder en goed zittend schoeisel zonder (hoge) hak te gaan dragen. De schoenen moeten voldoende ruimte bieden aan je tenen en aangepast zijn aan de vorm van je voeten zonder druk te geven of te knellen. Bij veel mensen zijn steunzolen nodig. Naast geschikte schoenen kunnen teenbeschermers en speciale tapes, spalken en zelfs speciale sokjes voor patiënten met bunions, nodig zijn. Als dit onvoldoende soelaas biedt, kan een operatie door de orthopedisch chirurg worden overwogen.

Medicatie bij een bunion / Bron: Stevepb, PixabayMedicatie bij een bunion / Bron: Stevepb, Pixabay

Medicatie

Ontstekingsremmende medicatie kan helpen, en sommige mensen krijgen steroïde-injecties, zoals cortison. Deze injecties verminderen de ontsteking en kunnen de pijn tijdelijk verlichten. Voorzichtigheid is geboden, omdat deze medicijnen veel bijwerkingen kennen, zoals infectie en bloeden, vooral als deze vaak en in hoge doses worden gebruikt.

Koelen met ijs

Koelen met ijs kan verlichting van de klachten geven.

Oefeningen

Een podoloog of fysiotherapeut kan specifieke oefeningen aanbevelen om de symptomen van een bunion te behandelen. Deze kunnen bestaan ​​uit blootsvoets door het huis lopen om de spieren in de grote teengewrichten te activeren.

Gezond gewicht

Zorg voor een gezond gewicht en val af bij overgewicht; dit vermindert de druk op de voetgewrichten.

Operatie

Er wordt door de chirurg een snee aan de binnenzijde van de voet gemaakt. Eerst wordt de slijmbeurs verwijderd. Vervolgens wordt het gewrichtskapsel losgemaakt, waarna het uitstekende botstuk wordt verwijderd. Bij eventuele beginnende slijtage, zal het gewricht worden schoongemaakt. Na deze handelingen wordt het kapsel en de huid gehecht.

Bunion voor en na operatie / Bron: DrNealBlitz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Bunion voor en na operatie / Bron: DrNealBlitz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Indicaties en complicaties van een operatie

Indicaties voor een operatie

In de volgende gevallen zal een operatie worden overwogen:
  • De bunion is pijnlijk, reageert niet op conservatieve maatregelen en/of verslechtert.
  • De tweede teen is aangetast.
  • Pijn of problemen met schoeisel.
  • Verminderde activiteit als gevolg van de klachten.
  • Bijbehorende voetaandoeningen die kunnen worden veroorzaakt door een bunion.

Contra-indicaties voor chirurgie

Contra-indicaties voor een operatieve ingreep bij een bunion zijn:
  • Perifere arteriële ziekte (waardoor er een slechte bloedstroom is naar de voeten en tenen).
  • Actieve infectie.
  • Actieve osteoartropathie (gewrichtsziekte).
  • Septische artritis (een bacteriële ontsteking in een gewricht).
  • Geen pijn of minieme misvorming.
  • Andere belangrijke medische aandoeningen, met name van het cardiovasculaire of respiratoire systeem, waardoor een operatie gevaarlijk kan zijn.

Complicaties van een operatie

Complicaties van een operatieve ingreep kunnen bestaan uit:
  • Vertraagde genezing van de wond.
  • Zenuwschade.
  • Een blauwe plek (bloeduitstorting, hematoom).
  • Vertraagde genezing van het bot of een botgenezing in de verkeerde positie
  • Cellulitis (een ontsteking van de dieper gelegen delen van het onderhuidse bindweefsel).
  • Een langdurige zwelling en aanhoudende pijn.
  • pijn onder de bal van de voet.

Complicaties van een bunion

Mogelijke complicaties van een bunion zijn onder andere:
  • slijmbeursontsteking (bursitis)
  • toenemende pijn en ontsteking van de aangedane teen, wat kan leiden tot artrose
  • hamerteen
  • moeilijkheden om passend schoeisel te vinden
  • verlies van mobiliteit en verhoogd risico op vallen bij ouderen
  • neuritis (een ontsteking of beschadiging van een zenuw)
  • sesamoiditis (irritatie of ontsteking van de sesambotjes)
  • zweren

Preventie

Bunions kunnen meestal worden voorkomen door het dragen van geschikt schoeisel (juiste maat en vorm passend bij je voeten). De volgende preventieve factoren kunnen worden overwogen:
  • vermijd het dragen van schoenen met smalle tenen, puntige en hoge hakken gedurende langere tijd
  • schoenen bij opgroeiende kinderen moeten regelmatig worden vervangen door de juiste maat
  • mensen met platvoeten worden aanbevolen om schoeisel te gebruiken dat de voetboog ondersteunt
  • mensen met overgewicht kunnen proberen wat kilo's kwijt te raken

Prognose van een bunion na een operatie is goed / Bron: DrNealBlitz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Prognose van een bunion na een operatie is goed / Bron: DrNealBlitz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Prognose

In de meeste gevallen is de prognose voor een bunion uitstekend. De aandoening reageert goed op de behandeling; de meeste mensen herstellen binnen ongeveer 8 weken na een chirurgische behandeling. Herhaling kan worden voorkomen door comfortabel en ruim schoeisel te dragen.

Noten:
  1. Roddy E, Zhang W, Doherty M; Prevalence and associations of hallux valgus in a primary care population. Arthritis Rheum. 2008 Jun 1559(6):857-62. doi: 10.1002/art.23709.

Lees verder

© 2016 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat zeggen je tenen?Wat zeggen je tenen?Ontdek wat jouw tenen jou te zeggen hebben. De stand en de vorm van de tenen onthullen namelijk iemands karakter, gedrag…
Eerste hulp bij een gekneusde vinger of teenEerste hulp bij een gekneusde vinger of teenDe vingers en de tenen zijn de meest kwetsbare ledematen aan ons lichaam. Met een keertje flink stoten heb je al een kne…
Knobbel op de teen (hallux valgus): oorzaken & behandelingKnobbel op de teen (hallux valgus): oorzaken & behandelingVooral vrouwen van boven de veertig maken kans op het ontwikkelen van een voetknobbel, maar soms treedt deze zogenaamde…
Een ontstoken vinger of teenEen ontstoken vinger of teenWe hebben er allemaal wel eens last van, een ontstoken plek aan de zijkant van onze vingernagel of teennagel, kan dit kw…

Vrouwen en hart- en vaataandoeningenVrouwen en hart- en vaataandoeningenLang is de man hét middelpunt geweest als het gaat om hart- en vaataandoeningen. Maar sinds eind 20e eeuw rukt het ook b…
Churg-Strauss-syndroom: Auto-immuunaandoeningChurg-Strauss-syndroom: Auto-immuunaandoeningHet Churg-Strauss-syndroom is een zeldzame auto-immuunaandoening die leidt tot ontsteking van kleine tot middelgrote sla…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: DrNealBlitz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • DoveMed. Bunion. https://www.dovemed.com/diseases-conditions/bunion/ (ingezien op 29-7-2018)
  • http://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/bunion-hamerteen.htm
  • http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bunions/basics/definition/con-20014535
  • http://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/bunion-hamerteen.htm
  • http://www.orthopedie.nl/voet/bunion/behandeling
  • http://voetenenkelklacht.nl/voetklachten/bunionette
  • Roddy E, Zhang W, Doherty M; Prevalence and associations of hallux valgus in a primary care population. Arthritis Rheum. 2008 Jun 1559(6):857-62. doi: 10.1002/art.23709.
  • The Conversation. Explainer: what is a bunion and do I need to get mine treated? http://theconversation.com/explainer-what-is-a-bunion-and-do-i-need-to-get-mine-treated-82065 (ingezien op 16-8-2018)
  • Patient.info. Hallux Valgus. https://patient.info/doctor/hallux-valgus (ingezien op 16-8-2018)
  • Afbeelding bron 1: Lamiot, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 2: Cyberprout, Wikimedia Commons (CC BY-SA-1.0)
  • Afbeelding bron 3: Jill111, Pixabay
  • Afbeelding bron 4: Gabriel Saldana, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)
  • Afbeelding bron 5: Photographee.eu/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 6: Manu5, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 7: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 8: DrNealBlitz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 9: DrNealBlitz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 15-03-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 19
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.