Pudendale neuralgie: Pijn aan geslachtsorganen en perineum

Pudendale neuralgie is een aandoening waarbij een patiënt pijn, ongemak of gevoelloosheid ervaart in het bekkengebied of de geslachtsorganen. Deze aandoening wordt veroorzaakt door schade of irritatie aan de nervus pudendus, een belangrijke zenuw in het onderlichaam. Schade aan deze zenuw kan ontstaan door bijvoorbeeld een operatie, verwonding of zelfs door het langdurig beoefenen van wielersport. De behandeling van pudendale neuralgie omvat vaak een combinatie van fysiotherapie, aanpassingen in de levensstijl en medicatie.

• Oorzaken: Schade aan de nervus pudendus (druk op de zenuw)
• Risicofactoren van pudendale neuralgie
• Symptomen: Pijn in geslachtsorganen en perineum
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van pijn, gevoelloosheid en andere symptomen
• Zelfzorg
• Fysiotherapie
• Medicatie
• Chirurgie
• Prognose
• Ondersteuning en levenskwaliteit
• Complicaties
• Preventie van pudendale neuralgie

Oorzaken: Schade aan de nervus pudendus (druk op de zenuw)

De nervus pudendus is een zenuw die loopt van het schaambeen tot aan het stuitje. Deze zenuw zendt berichten naar de hersenen vanuit de geslachtsorganen, de anus en andere nabijgelegen lichaamsdelen. Bovendien is de zenuw verantwoordelijk voor de sluitspieren die openen en sluiten tijdens een toiletbezoek. Schade of irritatie aan de nervus pudendus kan leiden tot symptomen zoals pijn, ongemak en gevoelloosheid in deze gebieden.

Risicofactoren van pudendale neuralgie

Er zijn verschillende risicofactoren die kunnen bijdragen aan schade aan de nervus pudendus. Vaak is er sprake van een combinatie van de volgende factoren:

• chronische obstipatie
• bevalling (geboortetrauma)
• een geschiedenis van bekken- of perineumtrauma
• infecties
• tumoren die druk uitoefenen op de nervus pudendus (kanker of goedaardige gezwellen)
• verwondingen
• gynaecologische of colorectale chirurgie
• herhaalde zware fysieke inspanningen
• hurken
• langdurig fietsen (wielersport)
• langdurig paardrijden
• langdurig zitten
• musculoskeletale problemen (pijn in onder andere botten, spieren en pezen)
• overmatige lichaamsbeweging
• spanning en stress

Symptomen: Pijn in geslachtsorganen en perineum

De symptomen van pudendale neuralgie worden meestal gevoeld in het onderlichaam, specifiek in de geslachtsorganen of het perineum (het gebied tussen de geslachtsorganen en de anus). Patiënten ervaren vaak een scherpe of brandende bekkenpijn. De aangedane gebieden kunnen gevoeliger zijn en een opgezwollen gevoel veroorzaken. Daarnaast kunnen prikkelingen optreden, vergelijkbaar met het gevoel van een slapend been. Gevoelloosheid kan soms ook voorkomen. Deze sensaties kunnen verergeren bij zitten, soms zelfs tot het punt dat zitten niet mogelijk is vanwege de pijn. Sommige patiënten ervaren ook pijn, ongemak, gevoelloosheid en sensaties in de buik, de billen, de benen of de voeten. Dit kan leiden tot een plotselinge of frequente behoefte om naar de badkamer te gaan (pollakisurie). Problemen tijdens de geslachtsgemeenschap en soms erectiestoornissen kunnen ook optreden.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek
Tijdens het eerste consult zal de arts vragen stellen over de locatie en aard van de pijnklachten. Het is belangrijk dat de patiënt zijn medische geschiedenis en leefstijl bespreekt om mogelijke oorzaken van pudendale neuralgie te identificeren.

Lichamelijk onderzoek
Een lichamelijk onderzoek volgt waarbij de arts de neurologische en musculoskeletale functies van de benen, het bekkengebied en het perineum test. Dit omvat het controleren van de spieren, gewrichten, houding en reflexen. Een gynaecologisch onderzoek of digitaal rectaal onderzoek kan nodig zijn om te evalueren of zenuwpijn optreedt bij druk op de nervus pudendus met de vinger.

Diagnostisch onderzoek
Om een definitieve diagnose te stellen, kan de arts gebruik maken van MRI-scans. Dit beeldvormende onderzoek maakt gebruik van krachtige magneten en radiogolven om beelden van de interne organen te verkrijgen. In sommige gevallen wordt een geleide echografie of radiografie ingezet om een zenuwblok in de nervus pudendus in het bekkengebied te plaatsen. Als de symptomen verminderen door deze blokkade, ondersteunt dit de diagnose pudendale neuralgie.

Behandeling van pijn, gevoelloosheid en andere symptomen

Zelfzorg

Patiënten kunnen baat hebben bij het vaker rechtop zitten en meer bewegen om de zenuwpijn te verlichten. Het vermijden van activiteiten die pijn veroorzaken, zoals hurken, langdurig zitten of fietsen, kan helpen de druk op de zenuw te verminderen.

Fysiotherapie

Fysiotherapie kan effectief zijn bij de behandeling van pudendale neuralgie. Een fysiotherapeut kan bekkenbodemspieroefeningen aanleren om de druk op de nervus pudendus te verminderen en irritatie te voorkomen. Fysiotherapie kan ook helpen bij problemen met blaas- of darmcontrole die voortkomen uit pudendale neuralgie.

Medicatie

Medicijnen zoals spierverslappers kunnen worden voorgeschreven om de symptomen van pudendale neuralgie te verlichten. Daarnaast kunnen antidepressiva of anti-epileptica nuttig zijn, vooral als ze zijn voorgeschreven voor de behandeling van pijn of een onderliggende aandoening. Als deze medicatie niet effectief is, kunnen de artsen overwegen om een dosis medicijnen voor te schrijven die de zenuw verdoven of ontsteking verminderen, wat ook de druk op de zenuw verlaagt. Het kan enkele weken duren voordat deze medicijnen volledig effectief zijn. Soms kunnen pijnstillende injecties nodig zijn, die een lokaal anestheticum (verdovend middel) en een steriode (ontstekingsremmend middel) bevatten. Deze injecties kunnen enkele maanden verlichting bieden.

Chirurgie

In zeldzame gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn om de oorzaak van de druk op de zenuw te verhelpen. Dit kan het verwijderen van weefsel dat op de zenuw drukt inhouden. Ook kan de arts overwegen om een klein elektrisch apparaat onder de huid aan te brengen om de zenuw te stimuleren en pijnsignalen naar de hersenen te onderbreken.

Prognose

Hoewel pudendale neuralgie de levenskwaliteit aanzienlijk kan aantasten, heeft het geen invloed op de levensverwachting. Met de juiste behandeling en managementstrategieën kunnen veel patiënten verlichting van hun symptomen ervaren en hun dagelijkse functioneren verbeteren.

Ondersteuning en levenskwaliteit

Patiënten met pudendale neuralgie kunnen ondersteuning vinden bij verschillende zorgprofessionals, zoals fysiotherapeuten, pijnspecialisten en psychologen. Het aanpakken van de emotionele en psychologische impact van chronische pijn is belangrijk voor het verbeteren van de algehele levenskwaliteit. Patiënten kunnen ook profiteren van deelname aan steungroepen of online forums waar ze ervaringen en copingstrategieën kunnen delen.

Complicaties

Pudendale neuralgie kan leiden tot diverse complicaties die de levenskwaliteit van een patiënt aanzienlijk kunnen beïnvloeden. Enkele mogelijke complicaties zijn:

• Chronische pijn: Als pudendale neuralgie niet goed wordt behandeld, kan de pijn chronisch worden. Dit kan leiden tot voortdurende ongemakken en een verminderde levenskwaliteit.
• Verstoorde seksuele functie: Pijn en ongemak in de geslachtsorganen kunnen seksuele activiteit bemoeilijken en leiden tot problemen zoals erectiestoornissen bij mannen en pijn tijdens geslachtsgemeenschap bij vrouwen.
• Problemen met urinaire en darmcontrole: Sommige patiënten kunnen problemen ondervinden met de controle over hun blaas of darmen, wat kan leiden tot pollakisurie of incontinentie.
• Beperkingen in dagelijks leven: De pijn en gevoelloosheid kunnen dagelijkse activiteiten bemoeilijken, zoals zitten, staan en lopen, waardoor de algehele mobiliteit en zelfredzaamheid van de patiënt worden aangetast.
• Psychologische impact: Chronische pijn kan leiden tot psychologische complicaties zoals angst, depressie of andere stemmingstoornissen. Het omgaan met chronische pijn kan de mentale gezondheid en het welzijn van de patiënt beïnvloeden.

Preventie van pudendale neuralgie

Hoewel het niet altijd mogelijk is om pudendale neuralgie volledig te voorkomen, zijn er verschillende strategieën die kunnen helpen om het risico te verminderen en de symptomen te beheersen:

• Vermijden van risicofactoren: Minimaliseer activiteiten die de zenuw kunnen belasten, zoals langdurig zitten, hurken, intensief fietsen, paardrijden of zware fysieke inspanningen. Probeer ook risico’s zoals chronische obstipatie te voorkomen door een vezelrijk dieet en voldoende hydratatie.
• Correcte zithouding: Gebruik ergonomische stoelen en houdingen die de druk op het bekkengebied verminderen. Bij lange periodes van zitten, sta regelmatig op en beweeg om de druk te verlichten.
• Oefeningen en fFysiotherapie: Regelmatige bekkenbodemspieroefeningen kunnen helpen de druk op de nervus pudendus te verminderen en irritatie te voorkomen. Fysiotherapie kan ook bijdragen aan het verbeteren van de houding en het versterken van de spieren rond het bekken.
• Gewichtscontrole en michaamsbeweging: Ondersteun een gezond gewicht en vermijd overmatige lichaamsbeweging die de zenuwen kan belasten. Regelmatige, gematigde lichaamsbeweging kan de algemene gezondheid bevorderen en helpen bij het voorkomen van complicaties.
• Medische opvolging: Voor patiënten die eerder een bekken- of perineumtrauma hebben gehad, is regelmatige medische controle belangrijk om eventuele symptomen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.
• Stressmanagement: Beheer stress door middel van ontspanningstechnieken zoals meditatie, ademhalingsoefeningen of yoga. Stress kan bijdragen aan verergering van symptomen en pijnbeleving.
• Voorlichting en educatie: Voorlichting over de aandoening en educatie over preventieve maatregelen kunnen patiënten helpen om risico’s te identificeren en te vermijden. Dit kan door middel van workshops, psychotherapie en informatieve bronnen.