Meatusstenose: Vernauwing van opening van plasbuis

Meatusstenose is een aandoening waarbij een vernauwing van de opening van de urethra ontstaat. De urethra is de buis waardoor urine het lichaam verlaat (plasbuis, urinebuis). Vaak zijn besneden jongens getroffen door deze aandoening, maar ook meisjes krijgen hiermee soms te maken. De patiënt ervaart diverse plas- en urineproblemen, zoals bloed in de urine en pijn bij het plassen. Een medische procedure of een operatie is nodig om de meatus te verwijden zodat de patiënt weer kan plassen. Na de behandeling zijn de vooruitzichten zeer goed.

• Epidemiologie: Vaak bij besneden jongens
• Oorzaken van meatusstenose
• Jongens
• Meisjes
• Risicofactoren van aandoening
• Symptomen: Plasproblemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Verwijding van urinebuis
• Prognose
• Complicaties van vernauwde urethra
• Preventie van vernauwing van opening van plasbuis

Epidemiologie: Vaak bij besneden jongens

Meatusstenose treft zowel jongens als meisjes, maar jongens zijn vaker aangetast. Het risico op het ontwikkelen van meatusstenose bij besneden jongens is bijna vier keer hoger dan bij de onbesneden jongens.

Oorzaken van meatusstenose

Jongens

Bij jongens is meatusstenose vaak het gevolg van zwelling en irritatie (ontsteking) nadat een pasgeborene is besneden. De voorhuid biedt bescherming voor de eikel en de meatus. Bij afwezigheid van de voorhuid door een besnijdenis, wordt de meatus blootgesteld aan mechanische en chemische irritatie door de ammoniak die in de luier aanwezig is. Dit leidt tot een abnormale weefselgroei, littekenvorming en zweervorming van de urethrale opening, wat uiteindelijk aanleiding geeft tot meatusstenose (een vernauwing van de plasbuisopening. In de meeste gevallen diagnosticeert de arts dit probleem pas als het kind zindelijk is. Chirurgie aan de urethra (zoals na een herstel van hypospadie: uitmonding van de plasbuis aan de onderkant van de penis), chronische katheterisatie of andere medische instrumenten in de urethra leiden soms ook tot een vernauwing van de opening van de urethra.

Meisjes

Bij meisjes is deze meatusstenose bij de geboorte aanwezig (aangeboren afwijking). Minder vaak komt de vernauwing van de opening van de urethra tot stand bij volwassen vrouwen.

Risicofactoren van aandoening

Risicofactoren voor meatusstenose bij volwassenen omvatten:

• een letsel aan de penispunt
• ernstige, chronische atrofische vaginitis
• het langdurig gebruik van urinekatheters
• inflammatoire huidaandoeningen zoals balanitis (ontsteking van de eikel en voorhuid)
• vaak endoscopische procedures (inwendige kijkonderzoeken) gehad hebben, en dan vooral een cystoscopie (inwendig kijkonderzoek van de blaas)

Symptomen: Plasproblemen

Symptomen van meatusstenose zijn onder meer:

• bedplassen
• bloed in de urine (hematurie) aan het eind van het plassen
• een abnormale sterkte en richting van de urinestroom
• een beetje bloed aan de top van de penis na het plassen
• een plotse plasaandrang (urinaire urgentie)
• een zichtbare nauwe opening bij jongens
• incontinentie (dag of nacht)
• pijn, een brandend gevoel en ongemak bij plassen
• sneller te maken krijgen met urineweginfecties
• vaak moeten plassen

Diagnose en onderzoeken

Bij jongens zijn een medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek voldoende om de diagnose te stellen. Bij meisjes is een mictie-cystothethrografie nodig om de diagnose te bevestigen. De vernauwing is ook op te sporen met een lichamelijk onderzoek of wanneer een arts probeert om een Foley-katheter te plaatsen. Bijkomende onderzoeken zijn een volledig bloedonderzoek, een urineonderzoek en een echografie van de nieren en blaas.

Behandeling: Verwijding van urinebuis

Bij meisjes gebeurt de behandeling van meatusstenose het vaakst via een poliklinische procedure waarbij de arts de urethra verbreedt (verwijdt) met speciale instrumenten. Meisjes krijgen vlak voor de procedure lokale anesthesie om het gebied te verdoven. Bij jongens is een kleine ambulante operatie de voorkeursbehandeling. Deze operatie staat in medische termen bekend als ‘meatoplastiek’ of ‘meatotomie’. Het verwijden van de meatus is in sommige gevallen ook geschikt.

Prognose

De meeste patiënten kunnen normaal plassen en hebben geen symptomen meer na de behandeling.

Complicaties van vernauwde urethra

Door de vernauwing van de plasbuisopening komen soms ook complicaties voor zoals:

• bloed in de urine
• een abnormale urinestroom
• frequent urineren
• pijnlijk urineren
• schade aan de blaas- of nierfunctie in ernstige gevallen
• urine-incontinentie
• urineweginfecties

Preventie van vernauwing van opening van plasbuis

Als een baby van het mannelijk geslacht onlangs is besneden, is het belangrijk om de luier schoon en droog te houden. De verzorger mag de nieuw besneden penis niet blootstellen aan irriterende stoffen. Dit veroorzaakt namelijk mogelijk een ontsteking en vernauwing van de plasbuisopening.