Ureterocele: Zwelling aan onderkant van de urineleider

Ureters (urineleiders) zijn de buizen die urine van de nieren naar de blaas transporteren. Een zwelling in dit gebied kan de urinestroom blokkeren. Een ureterocele is een aangeboren aandoening waarbij een zwelling ontstaat aan de onderkant van één van de urineleiders. De klinische presentatie varieert, aangezien sommige patiënten geen klachten ervaren, terwijl anderen last hebben van urine-incontinentie en buikpijn. Een operatie verhelpt de klachten bij de meeste patiënten, maar soms kan er permanente schade aan de nier ontstaan.

• Epidemiologie van ureterocele
• Oorzaken van zwelling aan de onderkant van de urineleider
• Risicofactoren
• Symptomen: Problemen met plassen en urine
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via operatie
• Prognose van de aandoening
• Complicaties aan de nier
• Preventie
• Praktische omgangstips voor ureterocele
• Behandeling en medische opvolging
• Levensstijl en preventieve zorg
• Misvattingen rond ureterocele
• Ureterocele komt alleen voor bij pasgeborenen
• Ureterocele veroorzaakt altijd ernstige symptomen
• Behandeling van ureterocele is altijd chirurgisch
• Ureterocele is altijd het gevolg van genetische factoren
• De diagnose van ureterocele is moeilijk te stellen
• Ureterocele leidt altijd tot nierbeschadiging
• Mensen met ureterocele kunnen nooit een normaal leven leiden

Epidemiologie van ureterocele

Een ureterocele komt voor bij ongeveer 1 op de 500 tot 1.000 levend geborenen. Deze aandoening komt zowel in de linker- als in de rechterurineleider voor en gebeurt aan beide kanten even vaak. Meisjes zijn vier tot zeven keer vaker aangetast dan jongens.

Oorzaken van zwelling aan de onderkant van de urineleider

Een ureterocele komt voor in het onderste gedeelte van de ureter, het gedeelte waar de buis de blaas binnenkomt. Door de zwelling kan de urine zich niet vrij in de blaas bewegen. De urine verzamelt zich dan in de urineleider en strekt zich uit over de wanden, waardoor de ureterocele zich uitzet zoals een waterballon. Een ureterocele kan er ook voor zorgen dat urine achterwaarts van de blaas naar de nier stroomt, wat bekend staat als ‘vesicoureterale reflux’. De precieze oorzaak van deze aandoening is anno september 2024 nog onbekend.

Risicofactoren

Er zijn geen specifiek aangetoonde risicofactoren voor het ontwikkelen van een ureterocele. Het wordt echter vaker gezien bij meisjes, wat mogelijk te maken heeft met aangeboren afwijkingen in de ontwikkeling van de urineleiders. Genetische factoren kunnen ook een rol spelen.

Symptomen: Problemen met plassen en urine

De meeste patiënten met een ureterocele hebben geen symptomen. Wanneer symptomen zich voordoen, kunnen de volgende tekenen aanwezig zijn:

• bloed in de urine
• buikpijn
• een brandende pijn tijdens het urineren
• een voelbaar knobbeltje (massa) in de buik
• ernstige flankpijn en spasmen aan de lies, de geslachtsdelen en de dij
• frequent en dringend plassen
• koorts
• rugpijn die mogelijk slechts aan één kant aanwezig is
• stinkende urine
• urine-incontinentie
• urineretentie (blaas niet volledig kunnen ledigen)
• verzakking van de urineleider door de vrouwelijke urethra en in de vagina

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van een ureterocele kunnen ernstige buikpijn, flankpijn, koorts, urine-incontinentie en ernstige rugpijn zijn. Bij deze symptomen is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken om complicaties te voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

Grote ureteroceles worden vaak sneller gediagnosticeerd dan kleinere. Deze aandoening kan worden ontdekt tijdens een zwangerschapsechografie, nog voordat de baby ter wereld komt. Tijdens de echografie kan hydronefrose (waternier: verstopping van urine met pijn) worden opgemerkt. Bij sommige patiënten worden ureteroceles pas later in het leven ontdekt, bijvoorbeeld wanneer zij lijden aan nierstenen of infecties waarvoor verder onderzoek nodig is. Een urineanalyse kan bloed in de urine of tekenen van een urineweginfectie onthullen. Hoge bloeddruk kan ook optreden bij nierschade.

De volgende testen kunnen worden uitgevoerd:

• een CT-scan van de buik
• een cystoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van de blaas)
• een cystouretrografie
• een echografie van de buik
• een pyelografie
• een radionuclide nierscan

Behandeling via operatie

De arts schrijft vaak antibiotica voor om verdere infecties te voorkomen totdat de patiënt een operatie kan ondergaan. Het doel van de behandeling is om de blokkade te verhelpen. Het plaatsen van stents in de ureter of in het niergebied kan tijdelijk verlichting bieden van de symptomen. Een operatie is echter noodzakelijk om de aandoening te genezen. Tijdens de operatie kan de chirurg de ureterocele insnijden of verwijderen en de ureter opnieuw aan de blaas bevestigen. Het type operatie hangt af van de leeftijd, algehele gezondheid en de omvang van de blokkade.

Prognose van de aandoening

De prognose varieert. De schade kan tijdelijk zijn als de arts erin slaagt de blokkade te herstellen. Wanneer echter permanente schade aan de nier is ontstaan, kan dit blijvend zijn. Nierfalen is zeldzaam, en de andere nier functioneert meestal normaal.

Complicaties aan de nier

Mogelijke complicaties van een ureterocele zijn langdurige blaasbeschadiging (zoals incontinentie of urineretentie), chronische nierziekte (inclusief functieverlies in één nier) en terugkerende urineweginfecties. Er is ook een klein risico op het ontwikkelen van nierstenen.

Preventie

Hoewel het niet altijd mogelijk is om ureteroceles te voorkomen, kunnen bepaalde maatregelen helpen om het risico te verlagen:

• regelmatige gynaecologische controles en echografieën tijdens de zwangerschap
• het tijdig behandelen van symptomen die kunnen wijzen op een ureterocele
• bewaking van niergezondheid bij risicopatiënten

Praktische omgangstips voor ureterocele

Ureterocele is een aandoening waarbij er een zwelling aan de onderkant van de urineleider ontstaat, wat vaak gepaard gaat met urinewegproblemen. Het goed beheren van ureterocele vereist medische behandeling en zorgvuldige monitoring.

Behandeling en medische opvolging

In sommige gevallen kan ureterocele behandeld worden door middel van chirurgie, waarbij de zwelling wordt verwijderd of de urineleider wordt hersteld. Het is belangrijk om opvolging te hebben bij een uroloog om te zorgen voor een tijdige diagnose van eventuele complicaties, zoals infecties of nierbeschadiging.

Bij sommige patiënten is het belangrijk om regelmatig beeldvorming te ondergaan om de functie van de urineleider te controleren, vooral als de aandoening gepaard gaat met terugkerende urineweginfecties of nierstenen.

Levensstijl en preventieve zorg

Het behouden van een gezond voeding en voldoende hydratatie kan helpen om urineweginfecties te voorkomen, wat bijzonder belangrijk is voor patiënten met ureterocele. Vermijd het vasthouden van urine voor langere tijd, omdat dit extra druk op de urinewegen kan uitoefenen.

Daarnaast moeten patiënten letten op tekenen van urineweginfecties, zoals branderigheid bij het plassen, bloed in de urine of koorts, en deze direct melden aan hun arts voor behandeling.

Misvattingen rond ureterocele

Ureterocele is een aangeboren aandoening waarbij de urineleider zich abnormaal uitzet bij de uitgang van de blaas, wat kan leiden tot obstructie of infecties. Er zijn verschillende misvattingen over ureterocele die tot verwarring kunnen leiden.

Ureterocele komt alleen voor bij pasgeborenen

Veel mensen denken dat ureterocele alleen bij pasgeborenen voorkomt, maar dat is niet altijd het geval. Hoewel het een aangeboren aandoening is, kunnen de symptomen zich later in het leven manifesteren, vaak tijdens de kindertijd of zelfs bij volwassenen. In sommige gevallen wordt de aandoening pas ontdekt wanneer een patiënt te maken krijgt met terugkerende urineweginfecties of pijn.

Ureterocele veroorzaakt altijd ernstige symptomen

Niet iedereen met ureterocele ervaart ernstige symptomen. Sommige mensen hebben geen merkbare klachten en de aandoening wordt pas ontdekt tijdens een routinematig beeldvormend onderzoek. De ernst van de symptomen varieert, en sommige mensen kunnen de aandoening met weinig of geen behandeling onder controle houden, terwijl anderen mogelijk ingrijpende medische interventies nodig hebben.

Behandeling van ureterocele is altijd chirurgisch

Een andere misvatting is dat de behandeling van ureterocele altijd chirurgisch moet zijn. Hoewel chirurgie vaak nodig is in gevallen met ernstige obstructie of infecties, kan de aandoening in sommige gevallen ook conservatief worden beheerd. Behandeling kan variëren van medicatie om infecties te beheersen tot periodieke controles, afhankelijk van de ernst van de aandoening en de symptomen.

Ureterocele is altijd het gevolg van genetische factoren

Er wordt vaak aangenomen dat ureterocele een genetische aandoening is, maar dit is niet altijd het geval. Hoewel sommige gevallen van ureterocele erfelijk kunnen zijn, komt de aandoening vaak voor zonder een duidelijk genetische oorzaak. Het kan ontstaan door abnormale ontwikkeling tijdens de vroege stadia van de zwangerschap.

De diagnose van ureterocele is moeilijk te stellen

Hoewel de diagnose van ureterocele soms niet meteen wordt gesteld, is de aandoening meestal goed te identificeren door middel van beeldvormende onderzoeken zoals echografie of een beeldvormend onderzoek. In veel gevallen wordt het probleem bij toeval ontdekt tijdens routine-onderzoeken. Het stellen van een diagnose is dus niet per se moeilijk, hoewel het soms kan vergen dat artsen andere mogelijke oorzaken uitsluiten.

Ureterocele leidt altijd tot nierbeschadiging

Een veelvoorkomende misvatting is dat ureterocele altijd leidt tot nierbeschadiging, maar dat is niet het geval. Hoewel ureterocele kan leiden tot obstructie van de urinewegen, wat nierproblemen kan veroorzaken, is dit niet altijd het resultaat. Veel patiënten met ureterocele behouden een normale nierfunctie, vooral als de aandoening vroeg wordt opgespoord en behandeld.

Mensen met ureterocele kunnen nooit een normaal leven leiden

Hoewel ureterocele ernstige complicaties kan veroorzaken in sommige gevallen, kunnen veel mensen met de aandoening een normaal leven leiden. Met de juiste behandeling en regelmatig medisch toezicht kunnen de meeste mensen met ureterocele goed functioneren zonder significante beperkingen. Het is dus een misvatting om te denken dat iemand met deze aandoening altijd een abnormaal of beperkt leven zal leiden.