Ureterocele: Zwelling aan onderkant van de urineleider

Ureters (urineleiders) zijn de buizen die urine van de nier naar de blaas transporteren. Het gezwollen gebied blokkeert mogelijk de urinestroom. Een ureterocele is een aangeboren aandoening waarbij zwelling ontstaat aan de onderkant van één van de urineleiders. De klinische presentatie varieert want sommige patiënten hebben geen klachten, terwijl anderen kampen met onder andere urine-incontinentie en buikpijn. Een operatie verhelpt de klachten bij de meeste patiënten, maar soms is wel permanente schade aan de nier ontstaan.

• Epidemiologie van ureterocele
• Oorzaken van zwelling aan onderkant van urineleider
• Symptomen: Problemen met plassen en urine
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via operatie
• Prognose van aangeboren afwijking
• Complicaties aan nier

Epidemiologie van ureterocele

Een ureterocele komt voor bij ongeveer 1 op de 500 tot 1.000 levend geborenen. Deze aandoening komt zowel in de linker- als in de rechterurineleiders voor en gebeurt aan beide kanten even vaak. Meisjes zijn vier tot zeven keer vaker dan jongens aangetast.

Oorzaken van zwelling aan onderkant van urineleider

Een ureterocele komt voor in het onderste gedeelte van de ureter. Dit is het gedeelte waar de buis de blaas binnenkomt. Door de zwelling kan de urine zich niet meer vrij in de blaas bewegen. De urine verzamelt zich dan in de urineleider en strekt zich uit over de wanden. Hierdoor zet deze zich uit net zoals een waterballon. Een ureterocele zorgt er soms ook voor dat urine achterwaarts van de blaas naar de nier stroomt. Dit staat bekend als ‘vesicoureterale reflux’. Waarom deze aandoening precies tot stand komt, is anno oktober 2020 onbekend.

Symptomen: Problemen met plassen en urine

De meeste patiënten met een ureterocele hebben geen symptomen. Wanneer symptomen zich voordoen, ervaart de patiënt volgende mogelijke tekenen:

• bloed in de urine
• buikpijn
• een brandende pijn tijdens het urineren
• een voelbaar knobbeltje (massa) in de buik
• ernstige flankpijn en spasmen aan de lies, de geslachtsdelen en de dij
• frequent en dringend plassen
• koorts
• rugpijn die mogelijk slechts aan één kant aanwezig is
• stinkende urine
• urine-incontinentie
• urineretentie (blaas niet volledig kunnen ledigen)
• verzakking van urineleider door de vrouwelijke urethra en in de vagina

Diagnose en onderzoeken

Grote ureteroces diagnosticeert de arts vaak sneller dan kleinere ureteroceles. De arts ontdekt dit reeds tijdens een zwangerschapsechografie, nog voordat de baby ter wereld komt. De arts bemerkt dan hydronefrose (waternier: verstopping van urine met pijn) op. Sommige patiënten met ureteroceles weten niet dat ze aan de aandoening lijden. Vaak is het probleem pas later in het leven zichtbaar omdat de patiënt dan lijdt aan nierstenen of infecties waarvoor verder onderzoek nodig is. Een urineanalyse onthult bloed in de urine of tekenen van een urineweginfectie. De bloeddruk is verder hoog wanneer nierschade is opgetreden.

Volgende testen zijn nog inzetbaar:

• een CT-scan van de buik
• een cystoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van de blaas)
• een cystouretrografie
• een echografie van de buik
• een pyelografie
• een radionuclide nierscan

Behandeling via operatie

De arts schrijft vaak antibiotica voor om verdere infecties te voorkomen totdat de patiënt een operatie kan krijgen. De arts wil namelijk de blokkade wegnemen. Het plaatsen van stents in de ureter of in het niergebied biedt een verlichting van de symptomen op korte termijn. Om de aandoening te genezen, is echter een operatie nodig. De chirurg snijdt in de ureterocele, of anders verwijdert hij de ureterocele en bevestigt hij de ureter opnieuw aan de blaas. Het type operatie hangt af van de leeftijd, de algehele gezondheid en de omvang van de blokkade.

Prognose van aangeboren afwijking

Het resultaat varieert. De schade is mogelijk tijdelijk als de arts in staat is om de blokkade te herstellen. Wanneer echter schade aan de nier ontstaan is, is deze soms permanent. Nierfalen is zeldzaam. De andere nier werkt meestal normaal.

Complicaties aan nier

Complicaties van ureterocele zijn een langdurige blaasbeschadiging (incontinentie/urineretentie), een chronische nierziekte (inclusief functieverlies in één nier) en steeds terugkerende urineweginfecties. Er is tot slot ook een klein risico op het ontwikkelen van nierstenen.